Beıneý aýdanynyń «Sam» keńsharynda uzaq jyl shopan bolyp, mal baqqan jáne jaı shopan bolyp qana qoımaı, mal basyn aman saqtaý men tól basyn ósirýde ózge áriptesterine úlgi bola alarlyq jetistikterge qol jetkize bilgen Begeıbaı Jetpisov pen onyń zaıyby Qanbıke Sársenbaevanyń esimderi kópke tanymal. Búginde nemere-shóbere súıip, maǵynaly qarttyq dáýrenderin ótkizý ústindegi olardyń ul-qyzdary da eńbek maıdanynyń beldi ári belsendi jaýyngerleri.
Sonaý 80-shi jyldary shopan aýyldaryna sý tasıtyn kóliktiń júrgizýshisi býdalaı ustap kiretin gazet-jýrnaldar dala tósinde jelmen ǵana syrlasyp júrgen jandar úshin naǵyz jańalyqtyń jarshysy bolatyn. Tipti, sol kezdiń balalary da gazet oqýǵa qushtar boldy ma, qaıdam, áıteýir úıge kelgen merzimdi baspasóz quraldaryn bir-birimizden tyǵyp, keı kezde jarysa oqyp máz-meıram bolatynbyz. Balań kóńilimizdiń túkpirinde qalǵan sol kezderdiń jańǵyryǵyna qulaq túrsek, bul áýlet gazet betindegi maqtaýly malshylardyń biri bolatyn ári ónerli-ónegeli birneshe ul-qyz tárbıelep otyrǵan otbasy retinde dáripteletin edi. Ol kezeńniń talaby – ár júz saýlyqtan kóbirek qozy alý, sapaly eltiri tapsyrý, otardy aman saqtaý josparlary bolatyn edi de, barlyq shopandar osy mejeni oıdaǵydaı oryndaýǵa qajymaı-talmaı kirisetin. Mal jaıyn, dala syryn bes saýsaǵyndaı biletin Bekeńniń sharýashylyqty uıymdastyrýdaǵy eren eńbegi sol jyldary «Eńbek Qyzyl Tý» ordenimen baǵalandy.
Keńestik júıe ydyrap, keń­sharlar bytyraǵan tusta Bekeń shopannyń qutty taıaǵyn bosaǵaǵa tastaýǵa qımady. Etek-jeńin dereý jınaqtap, «Seıtimbet» atty jeke sharýa qojalyǵyn quryp úlgerip, naryq talaptaryna saı bir jaǵy kúnkóris qamy, ekinshi jaǵynan kásipkerliktiń tizginin qolyna aldy. Búginde Begeıbaı aǵa men Qanbıke apa Sam qumyna kireberis tustaǵy qystaqta tórt túlik maldy órbitip, nemereleriniń mańdaıynan ıiskegen ata men ájege aınaldy. Bul otbasynda týylyp, tárbıelengen alty ul men alty qyzdyń búginde árqaısysy bir úı. «Áke kórgen oq jonar» degendeı, ákeniń qutty taıaǵyn qolyna ustap, mal sharýashylyǵyna bet burǵan Jánibegi boldy. Óz aldaryna otaý tigip, balapandarynyń aldy qaraqanattana bastaǵanda oılamaǵan jerden ajal qushqan Saǵıbek pen Qazybek bolmasa, qalǵandary áke men shesheniń kóńilin qýanyshqa bólep, tútin­derin tútetýde. Perzentteri dári­gerler, muǵalimder, munaıshy men ekonomıs, elektrık syndy alýan mamandyqtyń ıeleri atandy. Negizi otbasy yntymaǵynyń jarasýynda, urpaqtyń salamatty bolyp ósýinde kóbine-kóp otbasynyń altyn qazyǵy sanalatyn áıel-ananyń orny zor. Ómirge on eki bala ákelgen «Batyr ana» Qanbıke Sársenbaıqyzynyń otaǵasynyń sharýashylyqtaǵy jetistikterinde úlesi zor, úıiniń tórin sábılerdiń kúlkisine toltyrǵan ana baý toqyp, syraǵalaq aınaldyryp, aq úzik, aq túndikti alty qanat aqboz úıdi syńǵyratyp qoıatyn. Budan 15-20 jyl buryn Qanbıke ananyń «Ásirese, qyzdardy oqytyp, mamandyq alyp bergen durys. Kúni erteń ózge bosaǵany attaıtyn qyzdyń barǵan úıine, kúıeýiniń tabysyna únemi jáýteńdeı bermeı, ózin ózi asyraı alatyn dárejede bolǵany durys. Er balaǵa kúrek tabylady, al kúrekke tezek kóp», dep otyrǵanyn estigen edim. Sol sebepti bolý kerek, bul úıdiń qyzdary túgeldeı oqyp, óz salasynyń bilikti mamandary atandy. Únemi oqý-bilimdi nasıhattap, ónerdi baǵalap júretin Qanbıke ananyń bulaı aıtýynyń sebebi de bar eken – ózi onjyldyq mektepti altyn belgimen bitirip, Qazaqstannyń ózge óńirindegi bir joǵary dárigerlik oqý ornynyń stýdenti atanyp, elge qaıtqan boıjetkendi kúzdegi oqýyna úlgertpeı aýyl jigiti ala qashqan eken. Osylaısha, ózi jete almaǵan armanǵa, oqýǵa qyzdarynyń jetýin kóksegen eken ǵoı ana kóńili dep oılaımyn. Al «ózgeniń tabysyna kóz tigý» týraly aıtýy bir otar qoıdy urshyqsha ıirgen aıtýly aǵa shopannyń jubaıy bireýge jáýteńdeı qoımasy belgili, demek, naryqtyq zamandaǵy áralýan jaǵdaılardy eskere otyryp, qyz balanyń da qandaı qıyndyqqa tótep berýin aıtýy bolar dep topshyladym. Óziniń on eki balasymen birge qaıny-qaıynsińlilerin qamqorlap, olardyń da óz aldaryna úı bolyp ketýlerine kómektesti. Al atalar jolymen aǵashtan buıym jasaý isimen de aınalysqan Begeıbaıdyń qolynan shyqqan sandyq, shaısandyq, kebeje, belshikter aýyl-aımaqta keıbir úılerden kezdesip qalady.
Sharýashylyq isin uıym­dastyrýdaǵy eńbekteri de elenbeı qalǵan joq. Budan 7-8 jyl buryn sharýashylyq basshysy retinde úlken uly Álibek Elbasy N.Nazarbaevtyń Jarlyǵymen «Qurmet» ordenimen marapattaldy. Al Álibekke sharýanyń qyr-syryn úıretip, qysta qystaqtaǵy, jazda jaılaýdaǵy jumystardyń basy-qasynda Bekeńniń ózi júrgeni anyq. Aýdan turǵyndaryna tabıǵı mal ónimderin usynyp, kásipkerlikpen shuǵyldanatyn otbasynyń toǵyz joldyń toraby dep tańdaýy Beıneýge túsken, Ózbekstan, Túrikmenstan elderinen osy óńirge qonys aýdarǵan oralman aǵaıyndarǵa demeýshilik maqsatynda et, sút, qurt, balqaımaq, irimshik aparyp beretin kezderi de bar eken.
– Kishkentaı kezimizden tań alageýimnen qora basynan, qudyq mańynan tabylatyn edik. Qarshadaıymyzdan taıǵa minip, otardy óriske qaptatqan kezder kóz aldymyzda. Ol kezderde balalyqpen uıqymyz qanbaı nemese áldebir aýyldaǵy oıyndarǵa alańdap, qoıǵa qınala ketken kezderimiz bolǵan shyǵar, biraq munyń bári bizdiń eńbekti baǵalap, ýaqytty bosqa ótkizbeı paıdaly iske jumsaýymyzǵa, ata-anamyzǵa qolǵabys etýge eń bastysy, bizdiń eńbek ete alatyn azamat bolyp qalyptasýymyzǵa yqpal etti dep oılaımyn. Joǵary oqý ornyn bitirgen meniń mamandyǵym – ekonomıs, qaı salada júrsek te ákemiz ben anamyzdan alǵan tálim, kórgen úlgi – bizdiń jolbasshymyz, – deıdi uly Qydyrbek.
Muratqa jetkizetin, ómirdi sándi de saltanatty, mándi de maǵynaly etetin – eńbek. Býyny qatpaǵan kezde soǵys daýylyna, aýyr eńbekke jonyn tosyp, sodan kúni búginge, ıaǵnı 70-ten asyp, 80-ge qadam basqan shaǵynda da eńbekten qol úzbegen otaǵasynyń ómiri eńbekpen órildi deı alamyz jáne búgingi urpaq eńbek maıdanynda qaınaǵan qajyrly aǵalardyń qaıratyn úlgi etse jaqsy bolar edi. Sebebi, zaman, oǵan saı júıe men talap ózger­genmen, adal eńbektiń máni joǵalmaıtyny, árbir adamǵa baq-dáýlet, yrys-nesibeniń eńbek arqyly keletin belgili.

Derekkóz: egemen Qazaqstan