Jańa Jibek jolynyń bastamasy barlyq qatysýshy-elderdiń ulttyq múddelerine jaýap berýi tıis, – dep jarıalady «Aq jol» partıasynyń tóraǵasy Azat Perýashev Pekınde QHR basshylyǵynyń «Bir beldeý – bir jol» bastamasyn talqylap otyrǵan Azıanyń saıası partıalarynyń Halyqaralyq konferensıasynda sóz alý barysynda.

«Bizdi búgin osynda óz elderinde, óz saılaýshylary men memlekettik organdary arasynda Jańa Jibek jolynyń bastamasyna («Bir beldeý – bir jol») qoldaý kórsetip, ony odan ári jyljyta alatyn partıa retinde shaqyryp otyr.

Endeshe, bul bastamanyń praktıkalyq jaǵdaılaryna toqtalǵan jón …

Bul qatynasta maǵan keshegi kezdesýdegi QHR tóraǵasy Sı Szınpın myrzanyń «Bir beldeý – bir jol» bastamasynyń tek QHR ǵana emes, sol sıaqty ár qatysýshy-eldiń múddelerine de jaýap beretin bolady degen negizgi tezısi jaǵymdy boldy,  – dedi qazaqstandyq depýtat. – Menińshe, bul – negizgi másele. Sebebi ár memlekettiń ulttyq múddelerine sáıkestiksiz eshbir bastama óz qoldaýyn taba almaıdy».

Azat Perýashev búgingi kúni bul múddelerdiń, eń aldymen, qarjy resýrstaryna qoljetimdi bolatynyn atap ótti. Al QHR aımaq elderine qarjylyq qoldaý kórsetýge qabiletti donorlardyń biri bolyp tabylady.

«Biz qytaılyq seriktesterimizge osy kómegi úshin alǵysymyzdy bildirip, memlekettimizdiń kóshbasshylarynyń bundaı kelisimderge jetkenin joǵary baǵalaımyz.

Alaıda, joǵary deńgeıdegi kelisimderge tolyqtyrý retinde biz, parlamenttik partıa retinde bıznespen de, jergilikti qaýymdastyqtarmen de keri baılanysty qamtamasyz etýimiz, olarmen kóteriletin máselelerdi qalyptastyrýymyz kerek», – dep esepteıdi ol.

Osyǵan oraı «Aq jol» kóshbasshysy jańa Jibek jolynyń qandaı táýekelder men qaýipterge shaldyǵatynyn, ári, kerisinshe, qandaı múmkindikter men basymdyqtarǵa jeteleıtinin talqylaýdy usyndy.

«Birinshisi – jańa Jibek joly jobasy lańkestikke qarsy áreketter men qaýipsizdik máselelerin sheshe me? Múmkin, ol basqa birlestikterdiń jaýapkershilik tóńiregi shyǵar, – mysal úshin SHQU men ASQSHK. Endeshe bul jaýapkershilik aımaǵyn tirkeý qajet. Sebebi Taıaý Shyǵys pen Aýǵanstandaǵy belgili oqıǵalar qolaısyz jalǵasyn tabatyn bolsa, keıbir kórshilesterimiz úshin damý máseleleri ekinshi qatarǵa ketetin bolady.

Ekinshi másele – jobalardy qarjylandyrý orasan kóp qarajat aǵymyn bildiredi. Osyǵan baılanysty jemqorlyqqa qarsy máselesi de kóteriledi. Eger de bólingen ınvestısıalar jymqyrylyp, ekonomıkamyzdan ketetin bolsa, onyń bizdiń damýyz ben halyq ómirine áseri shamaly bolýy múmkin. Endeshe bul jobaǵa qoǵamdyq senimniń de, kútiletin nátıjesi de qaıǵyly. Osydan bir aı buryn Qazaqstan men Eýroparlamenttiń parlamentaralyq tobynyń otyrysy barysynda eýropalyq áriptesterime jemqorlyqqa jáne aqshanyń zańsyz shyǵarylýyna qarsy áreket boıynsha birlesken jumys tobyn quraýdy usyndym. Osyǵan uqsas mehanızmdi «Bir beldeý – bir jol» bastamasy sheńberinde de daıyndaý maqsatty bolady, – dep oılaıdy Azat Perýashev.

Oǵan qosa, ulttyq máseleler sheńberinde, onyń oıynsha, jobalardy oqshaýlaý mindetterin sheshý qajet bolady, sebebi eger de qytaılyq ınvestısıalarǵa qytaılyq kompanıalar tartyatyn bolsa, ortalyqtandyrylǵan azıattyq memleketter úshin «Bir beldeý – bir jol» bastamasynan alatyn paıdasy shamaly.

«Aq jol» KDP depýtattyq fraksıasynyń jetekshisi birqatar tehnıkalyq máselelerdi de atap ótti:

«Eger de biz jańa Jibek joly týraly praktıkalyq maǵynada aıtatyn bolsaq, onda tehnıkalyq retteý úndestigimen anyqtalý da qajet, keri jaǵdaıda óndiristik jobalardy birlesip iske asyrý múmkin emes. Sonymen qatar ınvestısıalyq klımat pen kásipkerlik bostandyq, bızneske arnalǵan jeńildikter men preferensıalardy teń quqyly qoldaný, adal básekelestikti qamtamasyz etý máseleleri týyndaıdy.

Basqa da týyndaıtyn máseleler: bastama shektiginde erkin saýda aımaǵy týraly másele qozǵaldy ma? Ne bolmasa nebir kedendik keńistik týraly? Ol valútalyq odaqtyń qalyptasýyn qarastyra ma – mysaly, qatysýshy-elderdiń ózara eseptesýine arnalǵan jalpy tólemdik birlik retinde qytaılyq ıýándi qabyldaýdy, bul tipti oǵan rezervtik valúta dárejesin berý týraly sózdiń barlyq deńgeılerde qozǵalýynda? Al bular bolsa, qyrjylyq jáne banktik retteý máseleleri ǵoı» – dep eske saldy ol.

Sonymen qatar, Azat Perýashev «Kez kelgen qomaqty jobanyń bastapqy kezeńinde durys qoıylǵan máseleler sheshilýi tabysqa daıyn jaýaptardan kem jemisin bermeıdi», – dep atap ótti.

Derekkóz: "Qazaq úni"