ASTANA. QazAqparat -  «100 naqty qadam» memlekettik baǵdarlamasy alǵashqy nátıjelerin de berip úlgerdi. Qazaqstanda alǵash ret tym tereń burǵylaý qondyrǵylaryn shyǵaratyn kásiporyn óz ónimderin shyǵara bastady. Bul týraly «Aıqyn» gazetiniń senbilik sanynda jazyldy.
Qazaqstan kómirsýtek shıkizatynyń mol qorynyń arqasynda álemdik munaı ındýstrıasynyń damý ortalyqtarynyń mańyzdy bir bóligine aınalyp úlgerdi. Kaspıı teńiziniń qazaqstandyq sektoryn ıgerýge iri halyqaralyq munaı-gaz kompanıalarynyń jumyldyrylýy sózimizge dálel bola alady. Munaı jáne burǵylaý kompanıalarynyń túrli qyzmetterge suranysy, negizgi baǵyty burǵylaý, munaı ken oryndaryna standartty emes jabdyqtardy jalǵa berý, jóndeý jáne daıyndaý, munaı men gaz kenishterin jabdyqtaý bolyp sanalatyn «JigerMunaıServıs» JSHS qurylýyna sebepshi boldy. Bul kásiporyn - júz paıyz qazaqstandyq biregeı kásiporyn. 

Kásiporyn KSRO Munaı jáne gaz kásipshiligi mınıstrligi qurylymyna kirgen «Embimunaıgaz» AQ-tyń Óndiristik qyzmet kórsetý ortalyq bazasynyń qaıta qurylýy negizinde paıda boldy. Qazir ol jeke kompanıa jáne iri bıznes sýbektisi. Kásiporynnyń basty jetistikteri retinde Teńiz ben Korolevskoe ken oryndaryn burǵylaý jabdyqtarymen qamtamasyz etýin, sondaı-aq «Embimu­naıgaz» AAQ úshin dıametri 273 mm-lik uzyndyǵy 100 shaqyrymdyq Zabýryn - Martyshı munaı qubyry qurylysyn aıtýǵa bolady. 

Biregeı kásiporynnyń maqtanyshy - bilikti kadrlary. Búginde kásiporyn álemdik deńgeıdegi jetekshi jab­dyq óndirýshilerde oqyp, sertı­fıkattalǵan joǵary kvalıfıkasıaly qyzmetker­lermen qamtylǵan. 300-ge jýyq ju­mysshynyń bir bóligi jab­dyq­tarǵa dalalyq jaǵdaıda qyzmet kórsetý jumysymen aınalysady. Kásiporyn ISO 9001, 14001, OHSAS 18001 stan­darttaryna sáıkes sertı­fıkattalǵan. Barlyq shyǵarylatyn ónim sertı­fıkattalǵan jáne QR-ST talaptaryna saı, ónim sapasyn basqarýdyń ın­te­grasıalanǵan júıesi engizilgen jáne únemi baqylanady. 2013 jyly JSHS API 7-1 jáne 5 ST standarttary boıynsha ónim shyǵarýǵa sertıfıkattalyp, Amerı­kalyq munaı ınstıtýtynyń standart­tary boıynsha ónim shyǵaratyn qazaq­standyq alǵashqy kásiporynnyń biri atandy. 

«Báıterek» holdıńi McKinsey kom­pa­nıasymen birigip, «JigerMunaı Servıs» JSHS óńdeý salasynda «ulttyq chempıon» atanýǵa áleýeti bar 32 kompanıa qataryna qosqan bolatyn. Bul tizimge básekege qabiletti, eldiń jalpy ishki óniminiń ósýin, ekonomıkanyń dıversıfıka­sıalanýyn, qazaqstandyq ónim eks­portynyń ósimin, ónimdilik pen ren­tabeldilik ósimin qamtamasyz etetin kompanıalar, sondaı-aq Qazaqstan bıznesi úshin búginde mańyzdy sanalatyn jańa naryqtarǵa shyǵýǵa múmkindigi bar mekemeler kirdi. 

Qýaty kúshti qondyrǵy

«JigerMunaıServıs» JSHS bas dırektorynyń orynbasary Aleksandr Iakovlev: «Bizdiń kásiporyn «100 qadam» baǵdarlamasynyń belsendi qatysýshysy, bizdiń úsh basym baǵytymyz bar - aýyr tıpti burǵylaý qondyrǵylaryn daıyndaý, munaı jáne gaz uńǵymalaryn burǵylaýǵa arnalǵan almaz keskishti burǵylaý dolotalaryn óndirý jáne kóldeneń uń­ǵymalardy burǵylaýdy telemetrıkalyq qoldaý» dep atap ótti A.Iakovlev. 

Bıylǵy jyldyń sáýirinde kásip­orynǵa «QMG Burǵylaý» úshin Qazaq­standa tuńǵysh tereń jáne óte tereń munaı jáne gaz (7 myń metrge deıin) burǵylaý qondyrǵylaryn daıyndaýdy tapsyrdy. Joba jarty jyl buryn bastalǵan bolatyn, al sáýir aıynda tapsyrys berýshi alǵashqy oryndalǵan tapsyrysyna qol jetkizdi. «Bul 7 myń metrden tómen tereń uńǵymalardy burǵylaýǵa arnalǵan alǵashqy qazaq­standyq burǵylaý qondyrǵysy. 

Biz Prezıdent Nursultan Nazarbaevpen bolǵan telekópirge qatysqanymyzda, ol qazaqstandyq kásiporynnyń mundaı qondyrǵylar shyǵara alatynyn estigende tańǵalǵan bolatyn. Bizder muny jasaı aldyq, burǵylaý qondyrǵysy shy­ǵaryldy. Qazir Batys Qazaqstan ob­lysyndaǵy núktege ornalastyrylyp, 6 myń metr tereńdik shamasyndaǵy uńǵyma burǵylanýda. Bul mundaı sanattaǵy alǵashqy qondyrǵy jáne álemdik standarttarǵa saı keletin mundaı qondyrǵylardy jasaı ala­tyny­myzdy dáleldedik» deıdi Aleksandr Iakovlev.

 Uńǵyma ereksheligi - onyń burǵylaý qýattylyǵy men tereńdiginde. Mundaı burǵylaý kesheni irgesinen bastap, barlyq agregattar, kúshtik qondyr­ǵylar jáne elektrondy jaraq­tarmen qam­tylǵan shyn mánindegi keshen - Qazaqstandaǵy birinshi. Qýaty jóninen birinshi - 2,5 myń at kúshi, júk kóterý boıynsha - 650 tonna jáne burǵylaý tereńdigi boıynsha - 7 myń metr. Keshenniń negizgi maqsaty - munaı jáne gaz uńǵymalaryn burǵylaý.

Buǵan deıin atalǵan uńǵymalardy munaı kompanıalary Reseıden, Qytaı­dan jáne Eýropa elderinen satyp alyp kelgen bolatyn. Logıstıka qıyndyqtary onsyz da joǵary baǵaly qondyrǵylardyń qunyn odan ári qymbattata túsken edi. Mundaı keshendi orta deńgeıli munaı kompanıalardyń ózi satyp ala almaı, jalǵa alýǵa júgingenin atap ótsek jetkilikti dep oılaımyz. Tapsyrys berýshiler qondyrǵy sapasynyń jaqsy ekenin, eń bastysy, Qazaqstanda ón­dirilgen burǵylaý uńǵymalaryn satyp alý múmkindigi týǵanyn aıtyp otyr. Bul - sheteldik balamalarmen salystyrǵanda birneshe ese arzan. Qondyrǵynyń qýattylyǵy joǵary. 

Elimizde burǵylaý qondyrǵylaryn shyǵarý qadamdary buǵan deıin de qolǵa alynǵan bolatyn, alaıda olardyń qýattylyǵy tómen - úsh myń metrge deıingi tereńdikte edi. Elbasymyz aıtqandaı, Qazaqstannyń baılyǵy 5 myń metrden tómen tereńdikte jatyr. Sol sebepti jańa óndiristiń mańy­zynyń qanshalyqty zor ekenin túsiný qıyn emes. Mundaı óte tereń qondyr­ǵylarǵa degen suranysty tolyqtaı qana­ǵattandyrý úshin, tap osyndaı on keshen qajet.

Álemdik tájirıbemen álemge qulash sermeý

Burǵylaý qondyrǵysy Amerıkalyq munaı ınstıtýtynyń barlyq talaptaryna jaýap beredi. «JigerMunaıServıs» JSHS bas dırektorynyń orynbasary Aleksandr Iakovlevtiń aıtýynsha, basty maqsat - otandyq naryqtyń sura­nystaryn tolyqtaı qanaǵattandyrý. Sodan soń Reseı, Túrkimenstan naryq­taryna shyǵý. Búginde biregeı kásiporyn alys shetelden tapsyrys alý máselesin qarastyryp, búginde osy sanattaǵy ekinshi burǵylaý qondyrǵysyn qurastyrýǵa kelisimshart jasasýda. Qondyrǵynyń baǵasy - 30 mln dollar, ol eń myqty amerıkalyq, eýropalyq qurylǵylarmen jab­dyqtalǵan. Kásiporyn jetekshi halyq­aralyq kompanıalarmen birlese jumys isteıdi. Jabdyqtar shetelderden satyp alynady, elde otandyq ónimdermen tolyqtyrylyp, sheteldik áriptestermen tyǵyz qarym-qatynasta qurastyrylady. «Mundaı jabdyq shyǵaratyn óndirý­shilerdiń barlyǵy solaı jumys isteıdi - quramdas bólikter satyp alynyp, kásiporynda montajdalady» dep túsindirdi Aleksandr Iakovlev.

«Katerpıller» sekildi álemdik ındýs­trıa kóshbasshylarymen kooperasıada bolý kásiporynnyń básekege qabi­lettiligin arttyrady. Osy sanattaǵy bes qondyrǵyny daıyndaýǵa tapsyrys túsip, sheteldik kompanıalardan áriptestik ornatý jóninde usynystar kelýde. Bul saladaǵy jetekshi halyqaralyq kom­panıalardyń birimen ózara túsinistik jóninde kelisimshartqa qol qoıyldy. Otandyq ónimge alǵashqy tapsyrys bergen «QazMunaıGaz» ulttyq kompa­nıasy boldy.

Jer qabatynyń tereńine boılap, jerasty qazba baılyǵyn el ıgiligine aı­naldyrýǵa mol múmkindik tapqan «JigerMunaıServıs»JSHS bas dırek­torynyń orynbasary A.Iakov­levtiń aıtýynsha, búginde kásiporyn basshylyǵy jańa qondyrǵyny daıyndaý jónindegi kelisimshartpen qatar, óndiristi tereń modernızasıalaýdy qatar júrgizýde. Bul maqsatta shamamen 15 mıllıon dollar jumsalmaq. Biregeı kásiporyn óndiristi eń jańa jabdyq­tarmen qamtyp, ony robottandyrý, avtomattandyrýdy júzege asyrýdy maqsat etip otyr. Kásiporyn jumysy aýqy­mynyń keńeıýi birinshi kezeńde 150-ge jýyq jańa jumys ornyn, al kásiporyn tolyq qýatyna qosylǵanda 500-ge deıin jańa jumys ornyn ashýǵa múmkindik beredi. El ekonomıkasynyń áleýetin maqsat etip otyrǵan kásiporyn óndiris qýatyn arttyryp, 5 jyldan soń, jylyna tereńdegi 7 myń metr tereńdikke jetetin 5 qondyrǵy shyǵarýdy josparlap otyr. 

Baǵyndyrar belesterge qaryshty qadam

«JigerMunaıServıs»JSHS Qazaqstanda balamasy joq taǵy bir ónim túrin shyǵarady. Ol - burǵylaý dolottary. Kásiporyn el naryǵyndaǵy ornyn saılap úlgerdi. Belsendi túrde Reseı naryǵy ıgerilip jatyr, Túrik­menstan naryǵynda baılanystar ornatylyp úlgerildi. Bolashaqta Afrıka elderimen tıisti qarym-qatynas ornatý josparda bar. 

«Bul «100 qadam» baǵdarlamasyna kiretin ekinshi baǵyt - munaı jáne gaz uńǵymalaryn burǵylaýǵa arnalǵan almaz keskishti burǵylaý dolottaryn óndirý. Ótken jyly biz aıtarlyqtaı kóp kólemde ónim shyǵardyq, onyń bir bóligin sattyq, qalǵan bóligin óz qajettilikterimizge paıdalanýdamyz. Sondaı-aq burǵylaý jabdyqtaryn jalǵa berýmen de aınalysamyz. Bul naryq aıtarlyqtaı úlken, búginde biz Qazaqstan naryǵynyń 20-25 paıyzyna qol jetkizdik. Osy kórsetkishti 40-45 paıyzǵa jetkizý josparda bar. Biz do­lot­tardy Reseıge jetkizýdi de bastadyq. Olardyń artyqshylyǵy, sapasy jóninen sheteldik ónimderden esh kem bolmasa, baǵasy jóninen 30 paıyz arzan. Qazir osy dolottardyń shyǵarý kólemin arttyrýdy josparlap otyrmyz» deıdi A.Iakovlev.

Biregeı jáne balamasy joq ónimderdi shyǵarýshy kásiporyn jumysynyń taǵy bir baǵyty - kóldeneń jáne yldılap ornalastyrylǵan uńǵymalardy ınjenerlik-telemetrıalyq demeý qyzmeti. Dalalyq otrádtar parametrlerdi qazirgi ýaqyt rejıminde ólsheýge múmkindik beretin gıdravlıkalyq baılanys arnasy bar, gamma-karotaja jáne rezıstıvımetrıa modýldarymen jabdyqtalǵan APS telemetrıalyq júıesimen qamtamasyz etilgen. 

«JigerMunaıServıs» JSHS bas dırektorynyń orynbasary Aleksandr Iakovlev: «Biz bul baǵytta da halyqaralyq kompanıalarmen ıyq teńestire bá­sekelese alatyn alǵashqy júz paıyzdyq qazaqstandyq kásiporyn boldyq. Bul baǵyt álemde de, Qazaqstanda da úlken suranysqa ıe. Bul baǵytta jumys isteı bastaǵan jarty jyl ishinde 120 uńǵy­ma burǵylasaq, onyń 20-sy kóldeneń uńǵyma. Bul - óte jaqsy kórsetkish, jáne bir qýantarlyǵy, eshbir tapsyrys berý­shiden atqarylǵan jumys boıynsha, shaǵym túsken emes. Búginde atalǵan baǵytta alty brıgada qyzmet etýde. Ári  qaraı, brıgada sanyn kóbeıtip, taǵy da jańa 50 jumys ornyn ashý oıymyzda bar. Bul atalǵan qyzmet túri shetelge shyǵarý maqsatynda jasalyp otyr. Qazir Reseıde jumys isteı bastadyq, búginge deıin 10 uńǵymany burǵyladyq», - dep bolashaqtaǵy ýaqyt enshisinde basqa elderdiń naryǵyn ıgerýdi josparlap otyrǵandyqtaryn ashyq aıtty. 

Saıyp kelgende, Memleket basshysy N.Nazarbaev telekópir arqyly óndiristi qosýǵa ruqsat etken aıtýly kúni: «Qazir 4-5 myń metrlik tereńdikti qazyp júrmiz. Jalpy, sarapshylardyń aıtýynsha, budan da tómen tereńdikte Qazaqstannyń baılyǵy birneshe ese kóp. Sondyqtan da bul jańa tehnologıa - Qazaqstanda buryn bolmaǵan tehnologıa. Bur­ǵylaıtyn qondyrǵylardy jasaý sender úshin zor baqyt. Sizder tuńǵysh ony ıgergen adamdar retinde tarıhta qalasyzdar» deýi «JigerMunaıServıs» kásipornynyń bolashaqta da serpindi qadamǵa senimdi qadam basýyna sebepker bolary sózsiz.

Jalpy, qaı memlekettiń bolsyn, básekege qabilettiligin kórsetetin onyń ekonomıkasy. Búginde Prezıdenttiń pármenimen júrgizilip otyrǵan ındýstrıaldy-ınnovasıalyq saıasattyń basty maqsaty ekonomıkany damytýǵa arnalǵan. Bul jóninde Elbasynyń «Qazaqstan joly - 2050: Bir maqsat, bir múdde, bir bolashaq» atty halyqqa arnaǵan Joldaýynda jáne «Qazaqstan - 2050. Qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty» atty strategıasynda naqty aıtyldy. Ekonomıkanyń qar­qyndy damýy halyqtyń áleýmetine de serpin beredi. Halyq jumyspen qamtylyp, óziniń otbasy - shaǵyn mem­leketiniń áleýetin arttyrýǵa múmkindigi bolady. 

2015-2019 jyldary júzege asy­rylatyn ındýstrıalandyrýdyń ekinshi kezeńi ekonomıkanyń teńdes­tirilgen qurylymyn jasaýǵa jáne jańa jumys oryndaryn ashýǵa baǵyttalýda. Jańa jumys oryndary eldiń eksporttyq áleýetin arttyratyn qaıta óńdeý salasynda, makroekonomıkalyq turaq­tylyq pen onyń ósimine qarjylyq negizdi qamtamasyz etetin dástúrli shıkizat sektory, ınovasıalyq jáne qyzmet kórsetý salalarynda ashy­la­tyny kózdelip otyr. Bul baǵytta qara altyndy aımaq - Atyraý oblysynda da aýqymdy jobalardy júzege asyrý maqsaty tur. 

Elimizde júzege asýy kózdelgen 2015-2019 jyldarǵa arnalǵan Údemeli ındýstrıalyq-ınnovasıalyq damý memlekettik baǵdarlamasy aıasynda Atyraý aımaǵynda balamasy joq, biregeı qazaqstandyq kásiporyndardyń qatary tolyǵaryna úmitimiz zor.