Memlekettik tildi mensinbegen «Bratskıı shashlyk»: Qazaqsha mázir suraǵany úshin «fashıs» atanǵan azamat daýǵa túrtki boldy, - dep habarlaıdy Qamshy.kz Stan saıtyna silteme jasap.
Almatyda ornalasqan «Bratskıı shashlyk» kafesi memlekettik til — qazaq tiline qurmetsizdik tanytyp, qoǵam narazylyǵyna ushyrady. Kafe qyzmetkeri qazaqsha mázir suraǵan tutynýshyǵa 2GIS platformasynda «nasıst», «fashıs» dep til tıgizgen. Artynsha pikirdi óshirip, azamatty buǵattap tastaǵan. Jeli qoldanýshylary bul jaǵdaıǵa jappaı reaksıa bildirip, mekemege boıkot jarıalap jatyr.
Memlekettik tildi suraý — nasızm emes, zań talaby
14 mamyr kúni Dosǵalı Ámirov esimdi azamat Almaty qalasynyń Aqbaqaı kóshesindegi «Bratskıı shashlyk» kafesinde túski as ishkennen keıin, 2GIS qosymshasynda pikir qaldyryp, mázirdiń tek orys tilinde bolǵanyn eskertken. Alaıda, mekeme ókili bul synǵa jaýap retinde bylapyt sózder jazǵan:
«Sen bárin túsinip tursyń ǵoı, nege aqymaq keıpin tanytyp tursyń? Nasıst, fashıs. Eger pikirdi óshirmeseńder, qonaqtardy kútińder!»
Budan bólek, mekeme:
«Sálemetsiz be, biz sizdiń tilińizde jaýap berýge mindettimiz be, álde memleketimizde ondaı zań bar ma?» – dep jazǵan.
Bul – QR «Tilder týraly» Zańynyń 21-babyna ashyq túrde qaıshy. Zań boıynsha, tutynýshylarǵa arnalǵan barlyq aqparat (jarnama, mázir, taýar baǵasy jáne t.b.) mindetti túrde memlekettik tilde usynylýy tıis.
Jalǵan patrıotızm: Keshirim surap, jaýapkershilikti qyzmetkerge arta saldy
Jaǵdaı ýshyqqan soń, kafe áleýmettik jelidegi paraqshasynda keshirim surap, bul oqıǵaǵa sol kúni kimniń jaýap bergenin bilmegenin alǵa tartty. Óz málimdemesinde:
«Qyzmetker jumystan bosatyldy. Biz qazaq halqynan keshirim suraımyz. Bul bizdiń qundylyǵymyzǵa saı kelmeıdi», – dep jazdy.
Alaıda bul aqtalý qoǵamnyń ashýyn basa alǵan joq. Jeli qoldanýshylary keshirim kesh emes, memlekettik tildi syılamaǵan ustanymǵa qarsy ekenin aıtty.
TikTok-taǵy qosarlanǵan standart: Prezıdent sózin aldymen salyp, keıin óshirdi
Janjaldan keıin dámhana TikTok paraqshasyna prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń til saıasatyna qatysty sózinen úzindi jarıalap, kóp uzamaı ony óshirip tastaǵan. Bul áreket te jeli qoldanýshylarynyń kúdigin kúsheıtti. Prezıdent buǵan deıin til máselesin saıasılandyrýǵa jol bermeımiz dep málimdegen edi. Biraq onyń sózin manıpýlásıa quralyna aınaldyrý – ekijúzdilikke balanyp otyr.
2GIS pen derbes derek qaýipsizdigine kúmán
Kóp uzamaı, taǵy bir qoldanýshy 2GIS moderasıasynyń qazaqsha pikirlerdi ótkizbeýi jáne paıdalanýshy aqparaty salyq organdaryna beriletini týraly dabyl qaqty. Bul jaǵdaı Qazaqstandaǵy sıfrlyq platformalardyń beıtaraptyǵy men qaýipsizdigine qatysty da suraq týǵyzdy.
«Bratskıı shashlyk» oqıǵasy — tildik quqyqtyń aıaqqa taptalýynyń aıqyn kórinisi. Bul tek bir azamattyń basynan ótken oqıǵa emes, tutas qoǵamnyń memlekettik tilge degen talap-tileginiń zańdy ári oryndy ekenin kórsetedi.
Memlekettik til – tek zańdyq norma emes, ulttyq bolmys pen egemendiktiń negizi. Qazaq tilin talap etý – radıkalızm emes, konstıtýsıalyq quqyq. Al bul quqyqty «nasızm», «fashızm» dep ataý — tek kásibı etıkasyzdyq emes, qoǵamdy arandatý.
