Tirelek...

Avtokólik áńgimege eltip ketkendeı ekpindeı zaýlap kelip, júrisin baıaýlatty da sál kidirińkirep baryp, bir kóshege burylyp, qaıta zymyraı berip kibirtiktedi.

- Oıbuı, aldymyz «týpık» eken ǵoı, qurmetti  jolaýshym,- dedi tizginshi.

-  «Týpık» - qazaqtyń sózi emes,-dedi jolaýshy.

-  Árıne. Qazaq «týpık» demeıdi... múmkin, «keptelek» degen sózge  uıqastyryp «tirelek» dermiz.

- Nesi bar. Tabylǵan sóz. Jol jóndeýmen aınalysyp jatqandar  jumysy bitkenshe kólik ótip ketpes úshin jolǵa qoldan jasalǵan kedergiler qoıady. Kóligińiz soǵan kelip tireledi de keri qaıtady nemese basqa jaqqa burylyp ketedi. Sol ýaqytsha «týpıkti» «TİRELEK» dese tilge tompaqtyǵy joq.

-  «Tosqaýyl» desek  bolmaı ma?

- Joq bolmaıdy...

- Nege?

- Tosqaýyl áldekimdi nemese áldeneni tosý maqsatynda jandy nárseden de qoıylady. Al jańaǵy siz aıtqan tirelek tek jansyz zattardan ǵana ornatylady...

-  Sonda «týpıktiń» qazaqshasy ne boldy?

- Joldyń bitip, tuıyqtalǵan, odan ári júrýge bolmaıtyn jerin qazaq  burynnan «TYǴYRYQ» deıdi!

Aınalót

Kóshir jigit bir jolaýshyny kóligine mingizip aldy da zaýlaı jóneldi.

 -   Qaıda barasyz?

Jolaýshy:

 - Kóshir bala, Qazaq ulttyq ýnıversıtetine... Tımırázev kóshesimen....-dedi -   - Ol kóshemen týra júre almaımyz... Obezd  arqyly baramyz..

- «Obezd» degen nemene?

- Tımırázev kóshesimen bir dókeı ótpekshi. Bizge  júrýge bolmaıdy. Sondyqtan, basqa kóshemen aınalyp baramyz.

- E...e... Onda «obezd» degenińiz «Aınalót» boldy ǵoı...

- Múmkin, «aınalys» degen durys shyǵar...

- Bul sózińizdiń  maǵynasynda qosymsha taǵy bir áreketti beretin uǵym bar. Ol belgili bir ispen shuǵyldaný maǵynasy. Mysaly, «sen sportpen aınalys» degendegideı... Bizge keregi - jol júrýge qatysty shartty belgi men erejeniń atalymdyq máni.

- Onda «aınalma» desek she...

 - Bolmaıdy.  Aldyńyzǵa jol taqtasyna «aınalma» dep jazyp qoısa, siz aınalmaý kerek eken dep keri ketip qalýyńyz múmkin ǵoı... Sondyqtan «aınalys», «aınalma» degen etistikterden zat esim jasap áýre bolǵansha, basy ashyq «aınalót» (aınal+ót) degen birikken sózdi qoldanǵan durys!

(Jalǵasy bar)