ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ تۇركياعا ساپارى بارىسىندا ءبىرقاتار ماڭىزدى كەزدەسۋلەر وتكىزدى، - دەپ حابارلايدى «قامشى» پورتالى 24.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
ەكى ەل باسشىلارى ىستامبۇلدا كەزدەسىپ، بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى قولداۋداعى ويلارىن ورتاعا سالدى. سونان سوڭ ەلباسى جەرگىلىكتى بيزنەس كوشباسشىلارىمەن كەزدەسۋ وتكىزدى. ەلگە ينۆەستيسيا تارتۋ، ساۋدا-ساتتىقتىڭ كوكجيەكتەرىن كەڭەيتۋ – باستى ماقسات. ول ءۇشىن قازاقستاندا بارلىق جاعداي جاسالعان. پرەزيدەنت ىسكەر ادامداردى مول مۇمكىنشىلىكتى پايدالانا وتىرىپ، ەكى ەلدىڭ يگىلىگىنە قىزمەت ەتۋگە شاقىردى.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پەن رەجەپ تايىپ ەردوعاننىڭ كەزدەسۋى. ەلدەگى ماڭىزدى وقيعانىڭ ءبىرى. كەلىسسوزدەردى تۇرىك تەلەارنالارى تىكەلەي ەفيردە كورسەتتى. ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرىنەن بولەك، كوشباسشىلار يسلام الەمىندەگى تاتۋلاسۋ جونىندە بىرلەسكەن دەكلاراسيا قابىلدادى. يسلام ىنتىماقتاستىق ۇيىمى ءسامميتى قارساڭىندا بەكىگەن قۇجاتتىڭ ءمانى زور. سەگىز تارماقتان تۇراتىن دەكلاراسيادا مەملەكەتتەر باسشىلارى حالىقارالىق بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى قولداۋعا جانە مەملەكەتتەر اراسىنداعى دوستىق قارىم-قاتىناستاردى دامىتۋعا باعىتتالعان قاعيداتتاردى بەرىك ۇستاناتىنىن راستادى. مەملەكەتتەر شەكارالارىنىڭ مىزعىماستىعى، اۋماقتىق تۇتاستىق پەن ەگەمەندىكتى قۇرمەتتەۋ، باسقا مەملەكەتتەردىڭ ىشكى ىستەرىنە ارالاسپاۋ، مەملەكەتارالىق قاتىناستارداعى داۋلار مەن قاقتىعىستاردى بەيبىت كەلىسسوزدەر ارقىلى شەشۋدى العا تارتتى.
ساياسي ديالوگ بىردەن ىسكەرلىك اڭگىمەگە ويىستى. پرەزيدەنت تۇرىك بيزنەسىنىڭ كوشباسشىلارىمەن كەزدەستى. Ulker Group، Turkuaz، Yildirim Holding. ۇزىن سانى 25 جەتەكشى كومپانيانىڭ باسشىسى جينالدى. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە تۇركى كاپيتالىنىڭ ۇلەسى بار 1600 كومپانيا جۇمىس ىستەپ جاتىر. داعدارىسقا قارماستان ەكى ەل سەرىكتەستىگى دامۋدىڭ داڭعىل جولىندا.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى:
- ءقازىر سىرتقى ەكونوميكالىق احۋالدىڭ قيىن ەكەنىن بىلەمىز. سوعان قاراماستان ەكى ەلدىڭ اراسىنداعى ساۋدا اينالىمى 2 ملرد دوللاردان اسىپ وتىر. ەردوعان مىرزامەن كەلىسىم بويىنشا، بۇل كورسەتكىشتى 10 ملرد-قا جەتكىزۋىمىز كەرەك. سوڭعى 10 جىلداعى ەكونوميكاداعى تۇرىك بيزنەسىنىڭ ينۆەستيسياسى دا 2 ملرد دوللارعا جەتتى. ءقازىردىڭ وزىندە قازاقستان مەن تۇركيانىڭ بىرلەسكەن 91 جوباسى ىسكە اسۋدا. ونىڭ جالپى قۇنى 3 ملرد دوللارعا جاقىن.
بىلتىر قازاقستاندا جۇمىس جاساعان ۇزدىك شەتەلدىك 10 كومپانيانىڭ ۇشەۋى تۇرىكتىكى. سەرىكتەستىكتىڭ بولاشاعى زور دەپ بىلەدى قوس تاراپ. اسىرەسە، تاۋ-كەن، مەتاللۋرگيا، مۇناي ءوندىرۋ، ەنەرگەتيكاعا قىزىعۋشىلىق جوعارى. بۇدان بولەك، كولىك پەن لوگيستيكا سالالارىنداعى سەرىكتەستىكتىڭ الەۋەتى زور.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى:
- تۇركيادان گرۋزياعا باراتىن جول بارلىق جاعىنان ءتيىمدى. بيىل اشىلادى دەپ ماعان ايتتى. كارسا حاليافي جولى ءبارىمىز ءۇشىن ءتيىمدى. بارلىق ەلدەردىڭ كولىك مينيسترلەرى بىرىگىپ ءبىر ۇيىم جاساۋىمىز كەرەك. بۇرىنعى جولداردان وتە ءتيىمدى قارىم-قاتىناس. كاۆكاز ارقىلى كاسپيي تەڭىزىنە كەلۋ، ودان كەيىن قىتايعا شىعۋ، ءبىزدىڭ وڭىرگە شىعۋ ءتيىمدى بولادى. مەن بىلەمىن ونى. سوندىقتان بۇرىنعى جىبەك جولى ارقىلى ءبىز قارىم-قاتىناسىمىزدى دامىتاتىن بولامىز.
توعىز جولدىڭ تورابىندا تۇرعان قازاقستاننىڭ ترانزيتتىك مۇمكىندىكتەرى ءوز الدىنا، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق ارقىلى نارىقتىڭ دا كەڭەيگەنىن بىلەدى مۇنداعىلار. ءتىپتى، ودان پايداعا كەنەلگەندەر از ەمەس. ءونىمىن بەس ەلگە بىردەي ساۋدالايتىن مۇمكىندىك بەرىلۋدە.
فاتيح ۋزۋنوگلى، Galaksi group كومپانياسىنىڭ ءتوراعاسى:
- سوڭعى جىلدارى قازاقستان شەتەلدىك ينۆەستورلارعا سالىقتىق جەڭىلدىكتەر مەن مەملەكەتتىك باعدارلامالار ارقىلى قولداۋ كورسەتىپ، ەڭ ءتيىمدى شارتتار ۇسىنۋدا. بۇل مۇمكىندىكتەر تۇرىك كاسىپكەرلەرىن ايتارلىقتاي ىنتالاندىرىپ وتىر. جيىن اياسىندا كاسىپكەرلەردى قازاق ەلىنە قارجى سالۋعا شاقىردىق. تۇركياداعى ارىپتەستەرىمىزدى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ كەڭ نارىعى قىزىقتىرىپ جاتىر.
ومەر دجيحاد ۆاردان، تر سىرتقى ەكونوميكالىق بايلانىستار جونىندەگى كەڭەستىڭ ءتوراعاسى:
- قازاقستان پرەزيدەنتىمەن ماڭىزدى كەزدەسۋ ءوتتى. ناتيجەسىندە الداعى كۇندەرى تۇرىك كاسىپكەرلەرى قازاق ەلىنە قوماقتى ينۆەستيسيا سالاتىن بولدى. بۇل تۇركيا مەن قازاقستاننىڭ ساۋدا-ەكونوميكالىق، ىسكەرلىك بايلانىستارىن نىعايتادى دەپ ەسەپتەيمىز.
جاقىن بولاشاقتا تۇرىك كاپيتالىنىڭ قاتىسۋىمەن ەلىمىزدە تاعى ءبىرقاتار نىسان بوي كوتەرەدى. 500 ملن دوللاردىڭ 20 كەلىسىمى ماقۇلداندى. قۇنى 2 ملرد دوللاردى قۇرايتىن تاعى 60 جوبا قارالۋدا. ونىڭ ىشىندە فارماسيەۆتيكالىق نىسان دا بار. جىلىنا كەم دەگەندە 1 ملرد تابلەتكا شىعاراتىن زاۋىت سالۋ جوسپاردا.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى:
- قازاقستان وزىنە كەرەكتى دارى-دارمەكتىڭ 70-80%-ىن سىرتتان اكەلەدى. 800 ملن دوللارعا. سوندىقتان، دارى-دارمەك قازاقستاندا شىعارىلاتىن بولسا، ءسىز ايتتىڭىز «1،5 ملرد تابلەتكا جىلىنا» دەپ، بۇل بيزنەس بىزگە كەرەك. بىزگە دە، سىزگە دە پايدالى.
بۇعان قوسا، كىلەم، پلاستماسسا، كيىم-كەشەك پەن تاماق ونەركاسىبى ورگە باسپاق. ءتىپتى، xروم ءوندىرىسىنىڭ كوشباسشىسى سانالاتىن «يىلدىرىم» كومپانياسى مەتتاللۋرگيالىق زاۋىتىن سالىپ بەرەتىن بولدى.
ابىلاي مىرزاحمەتوۆ، «اتامەكەن» ۇكپ باسقارما ءتوراعاسى:
- «يىلدىرىم» – وتە ۇلكەن كومپانيالاردىڭ ءبىرى. ولار شيكىزات سالاسىندا، مەتالل ءوندىرۋ سالاسىندا، ءقازىر حرومتاۋدا 500 ملن اقش دوللارىنا جۋىق ينۆەستيسيا سالعان مەكەمەسى بار. سودان ءارى قاراي تاعى دا مەتالل وڭدەيتىن زاۋىت سالاتىنىن ايتا كەتتى.
ەندى بۇل جوبالاردىڭ كوپ ۇزاماي ورىندالۋى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ەنشىسىندە. قازاق تاراپى ماڭداي تەرمەن كەلگەن كەلىسىمدەردى ورىنداۋعا كىدىرمەستەن كىرىسەرى xاق. پرەزيدەنتتىڭ قويىپ وتىرعان باستى تالابى دا وسى. الدا جاڭا كەلىسىمدەر، جاڭا جوبالار.
پىكىر قالدىرۋ