الدا قىس كەلە جاتىر. ايەلدەر قاۋىمىنىڭ قۇندىز ىشىك (شۋبا) كيۋ ماۋسىمى باستالادى. سوڭعى كەزدەرى ىشىك كيۋ تۋرالى قوعامدا ءتۇرلى پىكىرلەر تاراپ، عالامتوردا ءتۇرلى بەينەروليكتەر ادامداردىڭ اڭ تەرىسىن تىرىدەي سىپىرىپ الاتىندارىن كورسەتۋدە. مۇنداي ۆيدەونى كورگەن نازىك جاندىلاردىڭ قۇندىز ىشىك كيۋگە دەگەن كوڭىلدەرى قايتىپ قالىپ تا جاتادى. وسىعان شاريعات بويىنشا نە ۇكىم بار، اڭ تەرىسىن پايدالانعان دۇرىس پا دەگەن سۇراققا Islam.kz سايتى جاۋاپ بەرگەن ەكەن.
ارداقتى پايعامبارىمىز مۇحاممەد عالەيھيسسالام ءوزىنىڭ ءبىر سوزىندە: «تەرى يلەنسە، تازارادى»، - دەيدى[1]. بۇل دەگەنىمىز، ەتى جەلىنبەيتىن حايۋاننىڭ تەرىسى يلەنىپ، بەلگىلى وندەۋدەن وتكەننەن سوڭ تازا كۇيگە ەنەدى دەگەن ءسوز (دوڭىز تەرىسىنەن باسقا). ودان كەيىن، تازارعان تەرىنى ءتۇرلى كادەگە جاراتۋعا بولادى. ايتالىق، قۇلاقشىن، تون، ەتىك ت.ب. كيىستەر تىگىپ، سان الۋان بۇيىمدار جاساۋعا بولادى.
قازىرگى تاڭداعى كۇزەن (نوركا) سەكىلدى ءارتۇرلى اڭ تەرىلەرىنەن وندەلىپ تىگىلەتىن ىشىكتەردى كيۋدىڭ نەگىزىنەن الىپ قاراعاندا، كۇناسى جوق. دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، يمام اعزام ءابۋ حانيفانىڭ ءتيىن تەرىسىنەن تىگىلگەن باس كيىمى بولعان. ءحاديسشى داححاك بۇلعىن تەرىسىنەن (سوبول) تىگىلگەن قۇلاقشىن كيگەن ەكەن[2].
ەندىگى جەردە، قانداي دا ءبىر حايۋانعا نەمەسە اڭعا تەرىسىن تىرىدەي سىپىرۋ ارقىلى جاپا شەكتىرۋ اۋىر كۇنا بولىپ تابىلادى. ونداي نارسە – حارام. پايعامبارىمىز (س.ا.ۋ.) ءوزىنىڭ ءبىر سوزىندە: «اللا تاعالا ءار نارسەگە مەيىرىمدىك كورسەتۋدى جازىپ قويدى. ەگەر، ولتىرەتىن بولساڭدار ەڭ ابزال تۇردە ولتىرىڭدەر (جاۋىزدىق جاساماڭدار). مال سوياتىن بولساڭدار، ەڭ ابزال تۇردە سويىڭدار...»، - دەپ بۇيىرعان[3].
باسقا ءبىر حاديستە، كىشكەنتاي شىمشىقتى ەرمەككە ولتىرگەن ادامنان قيامەت كۇنى ونىڭ اقىسىن الىپ بەرەتىندىگىنە يشارا ەتىلەدى[4]. تاعى ءبىر حاديستە ءبىر ايەلدىڭ مىسىقتى اشتان قاتىرعانى ءۇشىن توزاققا تاستالعاندىعى باياندالعان. سوندىقتان دا، مۇنداي جاۋىزدىققا يسلامدا جول جوق.
الايدا، وسىعان قاراپ جاپپاي ىشىك (شۋبا) اتاۋلىنى كيۋ حارام دەي سالساق، ونىمىز اسىعىس ايتىلعان تۇجىرىم بولار ەدى دەگەن ويدامىن (اللاھۋ ءالام). نەگە دەسەڭىز، مۇنداي باسسىزدىق كەي ەلدە ورىن الىپ، كەي ەلدە ورىن الماۋى مۇمكىن.
ايتسە دە، ىشىك كيمەۋ ارقىلى اتالمىش سوراقى ارەكەتكە بويكوت جاريالاعىم كەلەدى دەسەڭىز، ءوز ەركىڭىز. ارداقتى اللا ەلشىسى: «كىمدە-كىم ءبىر جامان ارەكەت كورسە (دۇرىس ەمەس ارەكەت كورسە)، ونى قولىمەن وزگەرتسىن. وعان كۇشى جەتپەسە، سوزبەن ايتىپ، وزگەرتسىن. وعان دا كۇشى جەتپەسە، جۇرەگىمەن جەك كورىپ تۇرسىن. بۇل - يماننىڭ ەڭ ءالسىز كورىنىسى»، - دەگەن.
ءبىراق، بۇل ماسەلەدە الدەبىر جەكەلەگەن ادامداردىڭ قارسىلىعىمەن عانا شەكتەلمەي، «جانۋارلاردى قورعاۋ قوعامدىق قورى» سياقتى جەرگىلىكتى قۇزىرلى ورگاندار ءوز قاراۋلارىنا الىپ، ونداي ورەسكەلدىككە توسقاۋىل بولۋلارى كەرەك.
