2011 جىلعى جەلتوقساننىڭ 17-سىندە جاڭاوزەندە ءىز-تۇسسىز جوعالعان جالعاسباي ۇزاقبايەۆتان ءالى كۇنگە ەش حابار جوق. ايەلى ءبيبىاجار جۇبايىن ولگەن دەپ تانۋدى سۇراپ جاقىندا سوتقا ءوتىنىش بەرۋگە ءماجبۇر بولعان دەپ حابارلايدى azattyq.org
وسىدان بەس جىل بۇرىن، 2011 جىلعى جەلتوقساننىڭ 17ء-سى كۇنى جاڭاوزەن قالاسىنىڭ تۇرعىنى 55 جاستاعى جالعاسباي ۇزاقبايەۆ ۇيىنەن دۇكەنگە بارىپ كەلۋگە شىعىپ، سول كۇيى جوعالىپ كەتكەن. ناق سول كۇنى قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ جارلىعىمەن جاڭاوزەن قالاسىندا توتەنشە جاعداي ەنگىزىلىپ، كومەندانتتىق ساعات ءتارتىبى جاريالانعان ەدى. بيلىك مۇنداي شەشىمدى جەلتوقساننىڭ 16-سى كۇنى جاڭاوزەندە بىرنەشە ايعا سوزىلعان مۇنايشىلار ەرەۋىلىنە پوليسيا وق اتىپ، كوپ ادام قازا تاپقان قايعىلى وقيعادان كەيىن قابىلداعان.
ىزدەۋمەن وتكەن بەس جىل
جالعاسباي ۇزاقبايەۆتىڭ ايەلى ءبيبىاجار ۇزاقبايەۆا بەس جىل بۇرىن جوعالعان جۇبايىن ىزدەپ بيىل تاعى حابارلاندىرۋ بەرگەن. ول ءىز-تۇزسىز كەتكەن جۇبايىنان ءبىر حابار بولار دەگەن ءۇمىتىن ۇزبەگەنىمەن، كۇندەلىكتى تۇرمىس قاجەتتىلىگى كۇيەۋىنىڭ ءولى نە ءتىرىسىن انىقتايتىن قۇجات تالاپ ەتكەنىن ايتادى.
- ءۇيدىڭ قۇجاتى تولىعىمەن كۇيەۋمنىڭ اتىندا. جاڭا تۋعان نەمەرەمىزدى تىركەۋگە قويا الماي قاتتى قينالدىق. تانىس تاۋىپ ازەر تىركەدىك. دەنساۋلىعىم دا سىر بەرىپ ءجۇر. بالالارعا قيىن بولا ما دەپ بيىل قاراشادا جالعاسبايدى ءولى دەپ تانۋدى سۇراپ سوتقا ارىز بەردىم،- دەيدى ءبيبىاجار ۇزاقبايەۆا.
ونىڭ ايتۋىنشا، جالعاسباي ۇزاقبايەۆتى سوڭعى رەت 2011 جىلى جەلتوقساننىڭ 17ء-ى كۇنى ءۇيىنىڭ ماڭىنداعى دۇكەن ساتۋشىلارى كورگەن. جاڭاوزەندەگى "بۇرعىلاۋ" كومپانياسىندا مۇنايشى بولىپ جۇمىس ىستەيتىن جالعاسباي ۇزاقبايەۆ سول كۇنى دەمالىس بولعاندىقتان ءارى قالادا كومەندانتتىق ساعات جاريالانعاندىقتان ۇيىندە بولعان. كۇيەۋ بالاسىمەن ەسىك الدىندا ءبىراز اڭگىمەلەسكەننەن كەيىن ءۇي ماڭىنداعى دۇكەننەن تەمەكى ساتىپ الۋعا كەتكەن.
- كۇيەۋىمدى جەلتوقساننىڭ 18-ىنەن بەرى ىزدەدىم. جەلتوقساننىڭ 21-ىنە دەيىن بالامىز ەكەۋمىز جاڭاوزەن پوليسياسى باسقارماسى الدىنان شىقپادىق. تانىس تاۋىپ، پوليسيا ۇستاپ وتىرعان ادامداردىڭ اراسىنان قاراۋعا تىرىسىپ كوردىك. بىرەۋدى بىرەۋ ءبىلىپ بولمايدى، - دەپ ەسكە الدى ءبيبىاجار ۇزاقبايەۆا.
وتباسى مۇشەلەرى جالعاسباي ۇزاقبايەۆتى 2012 جىلعى قاڭتاردا العاشقى قار تۇسكەنشە ىزدەگەندەرىن، ءبىراق ونى ەش جەردەن تابا الماعاندارىن ايتادى.
- بارماعان جەرىمىز قالمادى. جاڭاوزەننىڭ ماڭايىن اداقتاپ، ءتىپتى تەڭگە اۋليەنىڭ باسىنا دەيىن باردىق. ءبىر جەرگە كومىپ كەتسە، جاڭادان قازىلعان جەر بەلگىلى عوي دەپ ويلاعانبىز. ءالى ەسىمدە، قاڭتاردىڭ 25ء-ى كۇنى (2012 جىلى) قار جاۋدى، سوعان دەيىن اينالانىڭ ءبارىن قاراپ شىقتىق، - دەيدى ءبيبىاجار ۇزاقبايەۆا.
"كوردىم دەگەن ادام سوزىنەن اينىدى"
ۇزاقبايەۆتار وتباسى جوعالعان ادامىن جۇرتتان سۇراستىرىپ اقتاۋ، جاڭاوزەن قالالارىندا ۆوكزالعا، كوشەگە حابارلاندىرۋ ءىلىپ، گازەتتەرگە جىل سايىن ىزدەۋ جاريالاعانىمەن ەش ناتيجە شىقپاعان.
كەيىن پوليسيا قاماۋىنان شىققانداردىڭ ءبىرى جالعاسباي ۇزاقبايەۆتىڭ ۇي-ىشىنە ونى كورگەنىن ايتقان.
- جالعاسبايدىڭ ۇستىندەگى كيىمىن، الا جەمپىرى مەن "بۇرعىلاۋ" دەگەن جازۋى بار جۇمىسقا كيەتىن كۋرتكاسىنىڭ كوك تۇسىنە دەيىن ايتىپ، ءتۇر-تۇلعاسىن ءدال سيپاتتادى. باسى قاناپ وتىرعانىن كورگەنىن ايتتى، - دەيدى ءبيبىاجار ۇزاقبايەۆا.
ءبىر كۇنى كەلەر دەپ ويلايمىن. سەبەبى ونى اقتاۋ مەن جاڭاوزەننىڭ ءمايىتحانالارىنان تاپپادىم
ول كۇيەۋىن پوليسيادا قاماۋدا وتىرعاندا كورگەندەر بار ەكەنى تۋرالى 2012 جىلى پروكۋراتۋراعا شاعىم بەرگەن. ءبىراق، "جالعاسباي ۇزاقبايەۆتى كوردىم" دەگەن ادام كەيىن ايتقان سوزىنەن اينىپ قالعان.
- ول ادامدى قورقىتتى ما، بىلمەيمىن، "ەندى مەنى مازالاما" دەدى. وسى قالاداعى شاعىن اۋدانداردىڭ بىرىندە تۇراتىن جىگىت بولاتىن، "ارينە، كورگەنىمدى ايتامىن" دەگەن ەدى. كوپ كەشىكپەي ول دا قايتىس بولىپ كەتتى، - دەيدى ءبيبىاجار ۇزاقبايەۆا.
دەگەنمەن ول بەس جىل بۇرىن حابارسىز كەتكەن كۇيەۋىنەن ءالى كۇدەر ۇزبەيتىنىن ايتادى.
- ءبىر كۇنى كەلەر دەپ ويلايمىن. سەبەبى ونى اقتاۋ مەن جاڭاوزەننىڭ ءمايىتحانالارىنان تاپپادىم، - دەيدى ايەل.
2011 جىلعى جەلتوقساننىڭ 16-ى كۇنى ماڭعىستاۋ وبلىسى جاڭاوزەن قالاسىندا مۇنايشىلاردىڭ بىرنەشە ايعا جالعاسقان نارازىلىق شەرۋىن كۇشپەن تاراتۋ كەزىندە پوليسيا قولدانعان قارۋ وعىنان كەمىندە 16 ادام قازا تاۋىپ، جۇزدەن استام ادام جارالانعان.
جاڭاوزەن وقيعاسىنان كەيىن ونداعان مۇنايشى "تارتىپسىزدىكتەر ۇيىمداستىرعان" دەگەن ايىپ بويىنشا سوتتالىپ، تۇرمەگە قامالعان. بىرنەشە پوليسيا قىزمەتكەرى "قىزمەت وكىلەتىن اسىرعانى" ءۇشىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان.
حالىقارالىق قاۋىمداستىق پەن قۇقىق قورعاۋشى ۇيىمدار قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ جاڭاوزەندەگى ىس-ارەكەتىن ايىپتاپ، قانتوگىستىڭ ءمان-جايىن انىقتاۋ ءۇشىن تولىق جانە ادىلەتتى تەرگەۋ جۇرگىزۋگە شاقىرعان.
پىكىر قالدىرۋ