بىزگە نە نارسە ماڭىزدى: مەملەكەتتىك ءتىلدى ءىس جۇزىندە ورناتۋ ما؟ لاتىن گرافيكاسىنا كوشۋ مە؟ ەكىنشىسى ۇزاق جىلدار مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ ورناۋىن كەيىنگە ىعىستىرادى. ەگەردە لاتينيسا شىن وزىق بولسا رەسەي لاتينيساعا وتەر ەدى. ءبىزدىڭ ۇلتتىق يدەيا -لاتينيساعا كوشۋ ەمەس مەملەكەتتىك ءتىلدى ورناتۋ.

الفاۆيت وزگەرتۋگە اۋەستەنۋ جاقسىلىققا اپارمايتىنىن بىلسەك. ءبىز نارىقتىق رەفورمالاردىڭ جانە قۇقىقتىق رەفورمالاردى جاڭعىرتۋىمىز كەرەك. لاتينيسا كوڭىلىمىزدى پاللياتيۆتىك ماقساتتارعا بۇرادى. ناتيجەدە ارتتا قالامىز. كەزىندە قازاقستاننان ءىجو قازاقستاننان ءتورت ەسە كوپ وزبەكستان لاتينيساعا وتۋدەن باسقا رەفورما جاساعان جوق ەدى. ال قازاقستان نارىقتىق رەفورمالاردى جۇزەگە اسىرعان. ناتيجەسىندە قازاقستاننىڭ ءىجو وزبەكستاننان ءتورت ەسە ارتىق بولىپ شىقتى. قازاقستان جەرگىلىكتى جەردى ءوزىن ءوزى باسقارۋ رەفورماسى كەرەك ەدى. وبلىستىق اكىمدى ماسليحاتتار تەجەۋ كەرەك ەدى. كەلەڭسىز شەنەۋنىكتى ءماسليحات الىپ تاستايتىنداي قۇزىرەت بولۋ كەرەك ەدى. قازاقتى تاعى دا بولشەكتەدىرەتىن جولعا تۇستىك. بىرەۋى لاتىنشا، بىرەۋى كيريلليسانى، بىرەۋى ارابيسانى عانا پايدالانادى. بار بولعانى 12 ملن. قازاق بولاشاقتا بىرنەشە الفاۆيتتە وقيتىن بولادى، نەمەسە قازاقشادان باس تارتادى دا، ورىسشا وقيدى. قازاقتىڭ ءبىر بولىگى بۇرىمنان قازاقشا بىلمەيدى. تاعى ءبىر بولىگى قازاقشانى مويىندامايدى. قازىرگى قازاق بيلىگى مەملەكەتتىك ءتىلدى قولدامايدى. قولداسا تولىق دارەجەدە مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋعا بولاتىن ەدى. مەملەكەتتىك ءتىلدى اقساتۋ ءۇشىن لاتىن ارىپتەرى ەنگىزىلمەك. شورە -شورە بولعان قازاق بىرتە - بىرتە ورىسشاعا وتەتىن بولادى. الفاۆيت وزگەرگەن كەزدە قازاق ءتىلى السىرەيدى، وتپەلى كەزەڭدە ورىس ءتىلى پوزيسياسى كۇشەيەدى دە مەملەكەتتىك ءتىل فۋنكسياسى ورىندالماي قالادى.

لاتىن جازباسىنا قازاقتىڭ ءتىلىنىڭ ءوتۋى قازاقتى ورىسشاعا ءوتۋدى ماجبۇرلەۋ. ءۇشتۇعىرلى ءتىل جانە لاتىنشاعا ءوتۋ كرەملدىڭ بىزگە كۇشتەپ وتىرعان ساياساتى، ماقسات -قازاقتى ورىستىڭ ءتىل كەڭىستىگى مەن پروپاگانديستىك ىقپالدا قالتىرۋ. نىسانالى جانە كەشەندى سوققىلار تۇبىنە جەتەدى. قازاق ءتىلى ءارى دە جەڭىلە بەرەدى. كەيىن تاعى الفاۆيت وزگەرتپەك بولادى. الفاۆيت وزگەرتۋ قازاق ءتىلىن جەڭۋدىڭ جەڭىل جولى بولا قالدى. قوعامداعى ماڭىزدى ماسەلەلەر تالقىلاۋسىز قالادى. قازاق ءتىلىن ءوزىن كۇشەيتۋگە جۇمسالاتىن ۋاقىتتان ۇتىلادى. قانشا قارجى دالاعا تاستالادى؟ بۇل قازاق تىلىنە قارسى ديۆەرسيا. ەستەرىڭىزگە الساڭىز ءبىز ارابيسا دا بولدىق 1929 جىلعا دەيىن، سودان كەيىن لاتينيساعا اۋىستىق، كەيىن كيريلليساعا اۋىستىق اۋىستىق كەزىندەگى كوپ جازبالار وقۋسىز قالدى. سودان ارابيساداعى مەن لاتينيساداعى جازىلعان ادەبي مۇرا دالادا قالدى. ەندى بارلىق بۇرىنعى مادەني مۇرا جوق بولدى. سولاي ءبىز قازاقتى اداستىردىق. قازاقشا قۇجات اينالىمى ازايادى سەبەبى لاتيننيسادا جازىلعان قۇجاتتى ءتۇسىنۋ قيىن بولادى. ورىسشاسىن وقيتىن بولامىز. ول قازاق ءتىلىن شەگىندىرەدى. ءبىزدىڭ تۇپكى ماقساتىمىز قازاقتى قازاقتاندىرۋ ەدى، كيريلليسانى ءبارى ءبىلىپ قازاقتاندىرۋ مۇمكىنشىلىگى كوبىرەك ەدى. ەندى ورىس ءتىلدى قازاقتى لاتينيساداعى قازاقشاعا ۇيرەتۋ قيىنداۋ تيەر. بىزگە لاتينيسا ەمەس تياناقتى مەملەكەتتىك ءتىلى كەرەك، ەگەردە الفاۆيت ايتىستىرساق قازاق ءتىلىن مەملەكەتتىك ءتىل دارەجەسىنە كوتەرۋ مۇمكىن بولماس. سەبەبى كوپ قازاق لاتيننيسانى يگەرگەنشە تاعى ۋاقىت كەرەك بولادى.