اياۋلى انامنىڭ اسىل ءتىلىن قورلاۋ – قازاق توپىراعىندا جۇيەلى (بالكىم، جوسپارلى...) تۇردە جالعاسۋدا...
ەڭ الدىمەن، مەنىڭ ارىپتەستەرىم – جۋرناليستەر – تۋعان ءتىلىمىزدىڭ جاناشىرى بولا تۇرا، اسا وسپادار، تىم تۇرپايى سويلەي سالادى. مىسالى، شىمكەنت قالالىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باسشىسى جانات تاجييەۆا تۋرالى جۋرناليستەر «قالانىڭ باس ۇستازى» دەپ جازادى. بۇل نە لاۋازىم، قانداي قۇرمەت؟
شىمقالادا كۇللى عۇمىرىن بالا تاربيەسىنە سارپ ەتكەن ونەگەلى، تاجىريبەلى ۇستازدار جوق پا، الدە، قالالىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باسشىسى ابىز مۇعالىمدەردىڭ بارىنەن مىقتى ما؟..
مەنىڭشە، بۇلاي جاۋاپسىز سويلەي سالۋ – كاسىبيلىكتىڭ تومەندىگى عانا ەمەس، تالىم-تاربيەنىڭ تاپشىلىعى ءھام ۇيات-اياتتىڭ كەمشىندىگى. شىمقالادا ۇلت تاربيەسىنىڭ تۇتقاسىن ۇستاعان ۇلاعاتتى ۇستازدار شوعىرىنىڭ ۇيىسقاندىعى شىندىق. ەگەر ەرتەڭىمىز ەڭسەلى بولسىن دەسەك، كەشەگىمىزدىڭ ءقادىرىن بىلۋگە ءتيىسپىز.

سول شىمكەنتتىڭ ۆەليك پەن تازالىققا قۇمار، ءا دەگەندە، جاڭاشىلدىققا جانىن سالا ۇمتىلعان اكىمى عابيدوللا ءابدىراحىموۆ: «ورىس ءتىلى مۇعالىمدەرىن رەسەيدەن الدىرىپ، ولارعا جاتاق سالىپ بەرۋ كەرەك» – دەپ، سوعىپ جىبەرىپتى. سويتسەك، الگى شىمكەنت قالالىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باسشىسى جانات تاجييەۆا: «قالا مەكتەپتەرىندەگى 2،5 مىڭ ورىس ءتىلىنىڭ مۇعالىمدەرى زەينەت جاسىنا جەتكەن. بىزدە 18 بوس ورىن بار، ءبىراق، وقىتۋشىلار جوق. جوو-مەن كەلىسىشارتقا تۇرعانبىز، الايدا، ولاردا ءدال وسى ماماندىقتى بىتىرگەن تۇلەكتەر بولماي تۇر. ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى مۇعالىمدەرىن ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك وڭىرلەرىنەن تارتۋعا ۇسىنىس بىلدىرەمىن»، – دەپ، «ەڭىرەگەندە ەتەگى جاسقا تولىپتى»...

وسى دا شەشىمى قيىن ماسەلە مە؟ مۇنداي بولماشى ءتۇيىندى شەشە الماسا، كۇللى اكىمشىلىك اپپاراتتارى، مەملەكەتتىك شەنەۋنىكتەر نەمەن اينالىسىپ ءجۇر؟ بۇل ماسەلە ءبىر كۇندە پايدا بولعان جوق قوي، نەگە الدان-الا جوسپارلاپ، جۇيەلەپ جۇزەگە اسىرماعان؟..

استاناداعى سول جاعالاۋدا ەرلان ساعادييەۆ دەيتىن مينيستر (كەيبىرەۋلەردىڭ قاساڭ ءتىل، تار تۇسىنىگىمەن «قازاقتىڭ باس ۇستازى» دەۋگە، اۋزىمىز اشىلمادى...) قازاق ءتىلىنىڭ قاتارىنا ورىس ءتىلى بىلاي تۇرسىن، اعىلشىن ءتىلىن قوساقتاپ جاتقاندا، قالايشا قازاقتىڭ ەڭ قازاقي مەگاپوليسى سانالاتىن شىمكەنتتە ورىس ءتىلىن بىلەتىن بىلىكتى ءمۇعالىم تابىلماي قالدى؟..

شىمقالانىڭ اكىمى عابيدوللا ءابدىراحىموۆتىڭ «ەگەر قاجەتتىلىك تۋىنداپ جاتسا مۇعالىمدەردى رەسەي مەن ۋكراينادان شاقىرتۋعا دايىنبىز. ولارعا ارناپ جاتاقحانا دا سالۋ كەرەك. ءار ماماننىڭ جەكە بولمەسى، ۆاننا جانە اس بولمەسى بولادى»، – دەپ بەلسەنە سويلەپ، بەل شەشە كىرىسكەنىنە قاراپ، «ەرلان ساعادييەۆ اعاسىنان باتا الدى ما ەكەن» دەگەن وي كەلدى، قالاي دەسەك تە، انا ءتىلىمىزدىڭ قارسىلاستارى ءبىر كىسىگە كوبەيگەن سەكىلدى...

مەنىڭشە، بۇل قىلىق تا – مەملەكەتتىك تىلگە قارسىلىق ارەكەتتىڭ ءبىر ءتۇرى. سوندىقتان، بۇدان بىلاي انا ءتىلىمىزدى قورلاعان اكىم بولسىن، ءجاي ادام بولسىن، زاڭنىڭ الدىندا قاتاڭ جاۋاپ بەرۋگە ءتيىس. وسىنداي ءتارتىپ ەنگىزۋىمىز كەرەك!
ايتپەسە، «ماقتاعان قىز – تويدا «ساسىتادى» دەمەكشى، كۇننەن-كۇنگە «كەۋدەسى قىسىلىپ، تىنىسى تارىلعان» قازاق ءتىلىنىڭ جالىندى جاۋىنگەرلەرىنىڭ ءبىرى، ءماجىلىسشى بەكبولات تىلەۋحان دا ءوزىنىڭ اتىشۋلى شىعارماشىلىق كەشىنەن كەيىن كەجەگەسى كەيىندەپ، موماقان كۇيگە تۇسە قالىپتى...

كۇنى كەشە ءبىلىم ءمينيسترىن «جەكپە-جەككە شاقىرىپ» ەلدى شۋلاتقان بەكبولات تىلەۋحان ەرلان ساعادييەۆتىڭ ورىنباسارىمەن جەكە كابينەتكە شاقىرىپ، وڭاشا سويلەسۋگە شاقىرىپ، ءمۇلايىمسي قالدى. ءبىر جاعىنان، ماجىلىسشىلەردىڭ ايلىعى اناعۇرلىم كوبەيىپ جاتقاندا، ءوز ءناپاقاڭا قارسى شىعۋ – اقىماقتىق تا شىعار؟!. وسىعان دەيىن شەنەۋنىكتەرمەن داۋلاسقان ءماجىلىسشى بەكبولات جۋاسىپ قالماي ءقايتسىن! «الىپپەنى بالاباقشادا وقىتۋدى» كوزدەگەن باعىتىنان قايتپاعان ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ باسشىلارىمەن دەپۋتات تىلەۋحان لەزدە كەلىسىپ، نانعا جاققان سارى مايداي جىلى-جۇمساق سىڭىسە كەتتى...

ارعى جاقتا (بالكىم كاسسادا نە بۋحگالتەريادا) ەدەۋىر وسكەن ايلاقتارىن ۇلەستىرىپ جاتتى ما ەكەن، ماجىلىسشىلەر «بولاشاعىمىز – بالالاردىڭ» تاعدىرىن تالاق تاستاپ، وتىرىستان ويقاستاپ شىعىپ جاتتى...

ءتىپتى، ءبىلىم ءمينيسترى ورىنباسارىنىڭ بالاباقشا تاربيەشىلەر مەن كومەكشىلەرىنىڭ 25-35 مىڭنان اسپايتىن ايلىعىن كوبەيتۋدى ءوتىنىپ، دەپۋتاتتاردان كومەك سۇراعانىن – قارىندارى اشقان دەپۋتتارداي ەستىگىسى دە كەلمەي، قاتتى اسىعىسىپ، كەتىپ قالدى...

تەك، بەكبولات تىلەۋحاننىڭ عانا: «ونى جەكە ءبىر كەزدەسەمىز. اقپارات قۇرالدارى بۇرىپ اكەتەدى دەپ تەرەڭدەگىم كەلمەيدى. جەكە كابينەتتە كەزدەسە جاتارمىز» – دەۋگە ازەر شاماسى كەلدى...

ايدالادا وتىرىپ، مەن ۇيالدىم...

ايلىق كوبەيگەنىمەن ۇياتتىڭ كوبەيمەيتىنى – قانداي وكىنىشتى!

قاجىمۇقان عابدوللا