قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ جۇمىسىندا «جەر قاتىناستارىن رەتتەۋ ماسەلەلەرى بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى قارالۋدا. بۇل زاڭ جوباسىن 2016 جىلى جەر رەفورماسى جونىندەگى كوميسسيا ازىرلەدى، دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى ق ر اشم قوعاممەن بايلانىس دەپارتامەنتىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ.

سونىمەن بىرگە، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ 2016 جىلعى 6 مامىرداعى «جەر زاڭناماسىنىڭ كەيبىر نورمالارىن قولدانۋعا شەكتەۋ ەنگىزۋ تۋرالى» جارلىعىمەن جانە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەردىڭ ورىندالۋىن توقتاتا تۇرۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2016 جىلعى 30 ماۋسىمداعى زاڭىنا سايكەس جەر كودەكسىنىڭ كەيبىر نورمالارىنا شەكتەۋ كۇشىنە ەندى.

2021 جىلعى 31 جەلتوقسانعا دەيىن شەكتەۋ جارامدى بولىپ سانالادى. شەتەل ازاماتتارىنىڭ جارعىلىق كاپيتالىنا شەتەلدىكتەردىڭ ۇلەسى 50% اساتىن شەتەل ازاماتتارى مەن زاڭدى تۇلعالارعا اۋىل شارۋاشىلىعى القاپتارىن ۇزاق مەرزىمدى جالعا بەرۋ تۋرالى جەر زاڭناماسىنىڭ ەرەجەلەرىن توقتاتادى. سوندىقتان دا، بۇل جاڭا زاڭ جوباسى قازاقستاندىقتاردىڭ اۋىل شارۋاشىلىق جەرلەرىن جالعا بەرۋ مەن ساقتاۋعا باعىتتالعان. اتاپ ايتقاندا، قوعامدىق كەڭەستەر مەن ۇيىمداردىڭ وكىلدەرىن قوسىپ، كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ جالپى سانىنىڭ كەمىندە 50%-ىن قۇرايتىن ءبىرىڭعاي جەر كوميسسياسىن قۇرۋ جوسپارلانۋدا. جەر كوميسسياسىنىڭ وتىرىستارى دىبىس جانە بەينە تاسىمالداۋشىلاردا مىندەتتى تۇردە تىركەلۋى كەرەك. جەر كوميسسياسىنىڭ شەشىمدەرى سوتقا شاعىمدانا الادى.

زاڭ جوباسىنىڭ ەرەجەلەرى اۋىل شارۋاشىلىق جەرلەرىن پايدالانۋدىڭ تۇراقتى مونيتورينگىن ەنگىزۋدى كوزدەيدى: 5 جىل ىشىندە جىل سايىن، كەيىنگى كەزەڭدە - ءاربىر 3 جىلدا سۋارمالى جەرلەردە جانە 5 جىلدا – توبەلەر القاپتارىندا.

بۇل شارالار اۋىل شارۋاشىلىق جەرلەرىن ءتيىمدى جانە ۇتىمدى پايدالانۋدى، پايدالانىلماعان جەرلەردى ايقىنداۋعا جانە اۋىل شارۋاشىلىعىن اينالدىرۋعا تارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونداي-اق جەردى پايدالانۋداعى قوعامدىق باقىلاۋ ءرولىن جانە  جەردى ۇتىمدى پايدالانۋ ءۇشىن جەر پايدالانۋشىلاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ دەڭگەيىن ارتتىرۋ كوزدەلگەن.

وسىمەن قاتار، اۋىل شارۋاشىلىق القاپتارىنىڭ مولشەرىنە شەكتەۋلەردىڭ جوقتىعى لاتيفۋنديستتەردىڭ پايدا بولۋىنا كەزىندە سەبەپ بولدى. بۇل جەردى فەرمەرلەردىڭ جاڭا بۋىنىنا بەرۋ مۇمكىندىگىن شەكتەۋگە اكەلدى.وسىعان بايلانىستى، زاڭ جوباسى ليزينگكە بەرىلگەن اۋىل شارۋاشىلىعى ماقساتىنداعى جەر ۋچاسكەلەرىنىڭ بارىنشا (ەڭ جوعارى) ولشەمدەرىن انىقتاۋ ادىستەمەسىن ازىرلەۋدى جانە بەكىتۋدى ۇسىنادى. بۇدان باسقا، تابيعي-اگروونەركاسىپتىك ايماقتارعا جانە وبلىستىڭ ماماندانۋىنا بايلانىستى ۇسىنىلعان اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىنىڭ وڭتايلى مولشەرىن بەلگىلەۋ كەرەك. سونداي-اق، جاڭا زاڭ جوباسىنىڭ ەرەجەلەرى «ءبىر قولدان» اۋىل شارۋاشىلىعى القاپتارىنىڭ ءىرى ۋچاسكەلەرىن ليزينگكە الىپ قويۋعا باعىتتالعان.

شەتەلدىك ازاماتتارمەن نەكەدە تۇراتىن، سونداي-اق شەتەل كاپيتالى بار زاڭدى تۇلعالارعا شەتەلدىكتەر مەن قازاقستان ازاماتتارىنا شەكارالىق ايماقتا جانە شەكارا ايماعىندا ورنالاسقان جەرلەردى بەرۋ تۋرالى تىيىم سالۋ ۇسىنىلادى. بۇل شارالار ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماقتىق تۇتاستىعىن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان.

زاڭ جوباسىندا حالىقتىڭ جەكە شارۋا قوجالىقتارىن مۇقتاجى ءۇشىن قاجەتتى جايىلىمدىق جەرلەر انىقتالادى. ويتكەنى ەلدى مەكەندەر شەكاراسىندا قولدانىستاعى جايىلىمدار حالىقتىڭ قاجەتتىلىكتەرىن قاناعاتتاندىرمايدى جانە دەگراداسياعا ۇشىرايدى. ەلدى مەكەندەردە مۇلدەم تەگىن جايىلىمدار مەن شابىندىقتار جوق، ولار نەگىزىنەن مەنشىككە نەمەسە جالعا بەرىلەدى. اكىمدىكتەر جۇرگىزگەن الدىن-الا ەسەپتەۋلەرگە سايكەس اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردىڭ جايىلىمدارى 27،7 ملن. گەكتاردى قۇرايدى. سوندىقتان حالىقتىڭ جايىلىمدىق جەرلەرگە دەگەن قاجەتتىلىگى مەملەكەتتىك مۇقتاجدىقتارعا ارنالعان شوتقا ەنگىزىلەدى.

جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى ءۇشىن جەر ۋچاسكەلەرىندەگى حالىقتىڭ قاجەتتىلىكتەرىن مەملەكەتتىك قاجەتتىلىكتەر تىزىمىنە ەنگىزۋ جوسپارلانۋدا. بۇل تالداۋعا سايكەس Call Center ورتالىعىنا كەلەتىن «jerturaly.kz» سايتىنا قوڭىراۋلار مەن سۇراقتاردىڭ 75%-دان استامى جتق-مەن بايلانىستى بولعانىمەن تۇسىندىرىلەدى.

بۇگىنگى تاڭدا بۇكىل ەل بويىنشا جتق ءۇشىن جەردى تەگىن الۋعا كەزەك 1،2 ملن. ادامنان اسادى. جەر ۋچاسكەلەرىن جتق ءۇشىن ءتيىستى ينفراقۇرىلىممەن قامتاماسىز ەتۋ قيىن بولسا دا، ەلدى مەكەندەر شەكاراسىندا بوس جەرلەردىڭ جوقتىعىنان پروبلەما تۋىندايدى.

«جەر قاتىناستارىن رەتتەۋ تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىنىڭ نورمالارى مەن ەرەجەلەرى بۇگىنگى كۇنگى وتاندىق فەرمەرلەر ءۇشىن اسا وتكىر ماسەلەلەردى شەشۋگە باعىتتالعان.