الەمدە ەشقاشان اۋرۋدى سەزىنە المايتىن، اۋىرسىنۋدى بىلمەيتىن جۇزدەگەن ادام ءومىر سۇرەدى. بىرەۋلەر مۇنداي ادامدارعا قىزىعا قارايدى. الايدا، اۋرۋدى سەزبەيتىن ادامدار ءۇشىن بۇل ۇلكەن قاسىرەت، ءتىپتى قارعىس. سەبەبى ءار قادام سايىن ولاردى ءقاۋىپ كۇتىپ تۇرادى. اۋرۋدى سەزبەي ءومىر سۇرۋگە بولا ما جانە مۇنداي دەرتپەن ءومىر ءسۇرۋدىڭ قانداي ەكەنى تۋرالى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى لەنتا.رۋ-عا سىلتەمە بەرىپ جازادى.
سيەن ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بيولوگيا پروفەسسورى لەتيسيا مارسيلي وتە سيرەك كەزدەسەتىن دەرتكە شالدىققان: ەشقانداي اۋىرسىنۋدى سەزبەيدى. ونىڭ اناسى مەن بالالارى، اپكەسى دە ءدال وسىنداي دەرتكە شالدىققان. عىلىمدا بۇل "مارسيلي سيندرومى" دەپ اتالادى ەكەن.
جاراقات، قول-اياقتىڭ سىنۋى، ءتىپتى دەنەنى كۇيىك شالسا دا، بۇل ادامدارعا اسەر ەتپەيدى. اششى بۇرىشتىڭ قۇرامىندا بولاتىن كاپساسيندى دە ولار سەزبەيدى، دەمەك قاتتى اششى ءدام دە اسەر ەتپەيدى. ءبىر جاعىنان قاراعاندا بۇل دەرتكە شالدىققان ادامدار توبىنىڭ ارتىقشىلىعى سياقتى. الايدا، شىن مانىندە ادام اۋرۋدى سەزىنبەسە ءوزىنىڭ اعزاسىن ۇلكەن قاۋىپ-قاتەرگە تىگەدى.
«بالا كەزىمدە ءجيى جاراقاتتانىپ قالاتىنمىن. ءبىر جولى ۆەلوسيپەدپەن كەلە جاتىپ، قۇلاپ كەتىپ كەۋدەمە شەگە تىعىپ العام. ايتارلىقتاي اۋىرۋدى سەزىندىم دەي المايمىن. تەك ءبىر ساتكە ءبىرتۇرلى سەزىم دەنەمدى شارپىم ءوتتى»،-دەيدى ل.مارسيلي.
ءدال وسىلاي ەشقانداي اۋىرۋدۋ سەزبەيتىن لەتيسيانىڭ ءىنىسى ۆەلوسيپەدپەن كەلە جاتىپ قولىن سىندىرىپ العان، الايدا قولى سىنعانىن تەك 15 شاقىرىمنان كەيىن عانا بايقاعان.
اۋىرسىنۋدى سەزە المايتىن ادامدارعا قىزىعۋدىڭ قاجەتى جوق. عالىمدار مەن زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋى بويىنشا مۇنداي ادامداردىڭ كوپشىلىگى كامەلەت جاسقا جەتپەي كوز جۇمادى. «ءبىز اۋىرسىنۋدى سەزىنۋدەن، اۋرۋدان قورقامىز. الايدا، ول ادام اعزاسى ءۇشىن وتە ماڭىزدى ءارى قاجەت فۋنكسيا. اۋرۋدى سەزىنۋ ارقىلى ادام ءوزىنىڭ فيزيكالىق بەلسەندىلىگىن شاما-شارقىنشا جۇمسايدى.
«ەگەر ءسىز كەزىندە قولىن وتقا سالسا دا شىداعان ريمدىك بوزبالا سياقتى توزىمدىلىك تانىتا الماساڭىز، جازىلام دەپ ويلاماڭىز» دەگەن ەكەن 19 -عاسىردا ەمدەلۋشىلەرىنە بريتاندىق دارىگەر.
"مەن سياقتى ادامدار دەنەدەگى، اعزاداعى اۋىرسىنۋدىڭ نە ەكەنىن بىلگىسى كەلەدى. اۋىرۋ دەگەن قالاي بولاتىنىن تۇسىنگىمىز كەلەدى"،-دەيدى اتالعان دەرتكە شالدىققان ەر ادام.
انالگەزيا دەگەن گەنەتيكالىق اۋرۋ بار. ول "مارسيلي سيندرومىنا" قاراعاندا جيىرەك كەزدەسەدى. مۇنداي دەرتكە شالدىققان ادامداردىڭ ءبىرى تۋرالى 1932 جىلى دارىگەر دجوردج ديابورن ايتىپ بەرگەن. انالگەزياعا شالدىققان ەر ادامنىڭ ايتۋىنشا، ول ءوزىنىڭ 54 جىلدىق عۇمىرىندا ءبىر رەت تە بولسىن ەشبىر جەرى اۋىرىپ كورمەگەن. BBC News پاكىستاندىق ءبىر بالا تۋرالى جازعان ەكەن. ول كوشەدە ءارتىس بولىپ اقشا تاۋىپ جۇرگەن. قولىنا پىشاق سۇعىپ، جانىپ جاتقان كومىر ۇستىمەن ءجۇرىپ ونەر كورسەتكەن.
امەريكالىق گاببي گينگراس تۋىلعانىنان انالگەزيا دەرتىنە شالدىققان. «كىشكەنە كەزىندە ءتىسى شىعا باستاعان ۋاقىتتا قولىن تىستەلەپ تاستاعان. ەگەر ءبىز قاداعالاماعاندا ول ساۋساقتارىنا دەيىن تىستەلەپ تاستايتىن ەدى. ەكى جاسىندا جاعىن سىندىرىپ، ءبىر كوزىنەن دە ايىرىلدى. دەسە دە، ءقازىر جاعدايى جاقسى، باياعىعا قاراعاندا دەرتىن قاداعالاي الاتىن بولدى»،-دەيدى ونىڭ اناسى.
مۇنداي ادامدارعا قاراپايىم كوپشىلىك سياقتى اۋردى سەزىنگىلەرىڭىز كەلە مە دەگەن سۇراق قويعاندا بارلىعى دەرلىك «جوق» دەپ جاۋاپ بەرگەن.
پىكىر قالدىرۋ