35 جاستاعى ديانارا مۇقاتوۆا اتىراۋداعى APEC PetroTechnic جوعارعى كوللەدجىنىڭ 1-كۋرسىندا وقيدى. وعان قاتىستى قىلمىستىق ءىس تەرگەۋى ناۋرىزدىڭ 5-cىنەن بەرى ءجۇرىپ جاتىر. اتىراۋ وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتى (ءىىد) تەرگەۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى پوليسيا كاپيتانى داۋرەن ايدوسىنوۆ قابىلداعان ديانارا مۇقاتوۆانى كۇدىكتى دەپ تانۋ تۋرالى قاۋلىدا قىلمىستىق ءىس قوزعاۋعا نەگىز رەتىندە اتىراۋ تۇرعىنى ا.ۋرۋسوۆانىڭ «مۇقاتوۆانىڭ Facebook-تەگى جازبالارىنىڭ ۇلتتىق الاۋىزدىق تۋدىراتىنى تۋرالى» تۇسىرگەن شاعىمى سەبەپ بولعانى كورسەتىلگەن.
پوليسيا كاپيتانى داۋرەن ايدوسىنوۆتىڭ ءوزى بۇل ماسەلە جايلى كوممەنتاريي بەرۋدەن باس تارتتى.
— مەن بۇل ءىس جايلى ەشتەڭە ايتا المايمىن. تەرگەۋ امالىنىڭ ءجۇرۋ ۋاقىتى زاڭعا سايكەس ەكى اي، ەگەر قانداي دا ءبىر تولىقتىرۋلار قاجەت دەپ تابىلسا تاعى ۇزارۋى مۇمكىن، - دەدى ول.
مۇقاتوۆانىڭ ۇستىنەن قوزعالعان قىلمىستىق ءىس بارىسىندا «پوليسيا قىسىمىنا ۇشىراعانى» تۋرالى مالىمدەمەلەرى بويىنشا اتىراۋ وبلىستىق ىىد-نە جازباشا ساۋال دا جولداندى. ءساۋىردىڭ 5-ىندە ءىىد مەملەكەتتىك ءتىل جانە اقپارات ءبولىمىنىڭ باسشىسى ن.قايساعالييەۆا قول قويعان رەسمي جاۋاپتا:
«اتالعان ىسكە قاتىستى ق ر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 174-بابى 1ء-بولىمى بويىنشا سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ-تەكسەرۋ امالدارى جۇرگىزىلۋدە. وزگە اقپارات ق ر قىلمىستىق-پروسەسسۋالدىق كودەكسىنىڭ 201-بابىنا سايكەس جاريالاۋعا جاتپايدى»، — دەپ جازىلعان.
اتىراۋ وبلىستىق پروكۋراتۋراسى ديانارا مۇقاتوۆاعا قاتىستى قىلمىستىق ءىس تۋرالى تەك جازباشا جاۋاپ بەرەتىندەرىن ايتتى.
ءتىنتۋ جانە مويىنداۋ
ديانارا مۇقاتوۆا ناۋرىزدىڭ 6-سىنان بەرى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى تاراپىنان قۋدالاۋعا ۇشىراپ جاتقانىن ايتادى. ونىڭ سوزىنشە، سول كۇنى ءوزى وقيتىن قالانىڭ شەت جاعىنداعى «نۇرسايا» شاعىن اۋدانىنداعى ارەس كوللەدجىنىڭ عيماراتىنا كەلگەن پوليسەيلەر الدىمەن ونى كۇشتەپ الىپ كەتۋگە تىرىسقان. پوليسيا قىزمەتكەرلەرى قولدارىنداعى سوت قاۋلىسىن كورسەتىپ، بولمەسىن تىنتكەن. ءبىراق ول ادۆوكاتسىز بارۋدان باس تارتىپ، كەشكى ساعات 17.00-گە دەيىن ۋاقىت بەرۋدى سۇراعانىن ايتادى.
— ولار مەن وقىپ جاتقان جاتاقحانا بولمەسىن عانا ەمەس، گەولوگ پوسەلكەسىندەگى اتا-انامنىڭ ءۇيىن دە بارىپ تىنتكەن. نوۋتبۋگىمدى جانە قولىمداعى تەلەفونىمدى ساراپتاما جاسايمىز دەپ الىپ كەتتى، - دەيدى ول.
ديانارا مۇقاتوۆا ناۋرىزدىڭ 7-سىندە تاعى دا شاقىرۋ قاعازىن اكەلگەن سوڭ اتىراۋ وبلىستىق ءىىد عيماراتىنا كەلگەنىن ايتادى.
— مەن كەلگەنىمدە تەرگەۋشى ايدوسىنوۆ بولمادى. بولمەدە ءوزىن تانىستىرماعان قاراپايىم كيىنگەن جىگىت وتىردى. ول ماعان دورەكى سويلەپ، «قانداي پسيحولوگيالىق كىتاپتار وقيسىڭ؟ سەن مەنى قىلقىندىرعىڭ كەلىپ تۇر ما؟» دەپ ايقايلاي باستادى. ونىڭ مەنى پسيحولوگيالىق اۋىتقۋشىلىعى بار ادام رەتىندە كورسەتكىسى كەلىپ وتىرعانىن تۇسىنە قويدىم. «مەن بۇل ساۋالدارىڭىزعا جاۋاپ بەرمەيمىن» دەدىم، - دەيدى ديانارا مۇقاتوۆا.
ديانارا ءوزىنىڭ بۇل جەردەن وڭايلىقپەن شىعا الماسىن بىلمەيتىنىن تۇسىنگەنىن ايتادى. ول وزىنە جاسالعان «ەگەر سەن بىزگە [كىناڭدى] ۆيدەوعا مويىنداساڭ، ءبىز سەنى وقۋىڭدا قالدىرامىز جانە تۋىستارىڭا تيىسپەيمىز» دەگەن ۇسىنىستى قابىلداۋعا ءماجبۇر بولعانىن ايتادى. قولىنا بەرىلگەن ماتىندە «Facebook-تەگى پوستارىن ءوزىن تانىمال قىلۋ ءۇشىن جازعانى، بۇرىن قدت (قازاقستاندا ەكسترەميستىك ۇيىم رەتىندە تىيىم سالىنعان «قازاقستاننىڭ دەموكراتيالىق تاڭداۋى» قوزعالىسى – رەد.) بەلسەندىسى بولعانى، ەندى قولدامايتىنى تۋرالى باياندالعان» دەيدى.
- ۆيدەوعا: «قىمباتتى ايەلدەر، انالار، قۇربىلار! بارلىقتارىڭىزدى 8 ناۋرىز مەرەكەcىمەن قۇتتىقتايمىن! مەن بۇرىن قدت بەلسەندىسى ەدىم، ەندى ونى قولدامايمىن، سەندەرگە سونداي كەڭەس بەرەمىن» دەپ ايتتىم. مەنى بوساتتى. قاتتى دەپرەسسياعا تاپ بولدىم، - دەيدى ول.
ديانارا مۇقاتوۆا وسىمەن ءبارى اياقتالدى دەپ ويلاعانىمەن ناۋرىزدىڭ 15ء-سى كۇنى ءوزىن الىپ كەتۋگە پوليسەيلەردىڭ تاعى كەلگەنىن ايتادى.
مەن ادۆوكاتىممەن بىرگە اتىراۋ وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتمەنتىنە كەلسەم، ءوزىن «وبلىس پروكۋرورى ورىنباسارى» دەپ تانىستىرعان جاس جىگىت مەنىڭ اتىما جازىلعان ەسكەرتۋ قاعازىن بەردى. وندا [استانا قالاسى] ەسىل اۋداندىق سوتىنىڭ شەشىمىمەن قدت قوزعالىسىنىڭ ەكسترەميستىك دەپ تانىلعانى تۋرالى جازىلعان ەكەن. مەن تانىسۋدان باس تارتتىم. پروكۋرور مەنىڭ ۇستىمنەن قاعاز تولتىراتىنىن ايتتى، - دەدى ول.
ديانارا مۇقاتوۆا سودان بەرى قۇقىققورعاۋ ورىندارىنىڭ ءوزىن وقۋدان دا، جاتاقحانادان شىعارتۋعا تىرىسىپ جاتقاندارىن ايتادى.
— مەن وزىمە بىرەۋ جالا جابا ما دەپ قاۋىپتەنەمىن. سوندىقتان قالتالارىمنىڭ ءبارىن تىگىپ تاستادىم. ال ساباعىمدى وقىپ، جاتاقحانا ءتارتىبىن ساقتاپ جۇرگەندىكتەن مەنى شىعارۋعا سەبەپ جوق، - دەيدى ول ءوزىنىڭ قازىرگى جاعدايى تۋرالى.
مۇقاتوۆا اتىراۋ مۇناي جانە گاز ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن. ول الەۋمەتتىك جەلىدە قازاقستان سوتى كەيىنىرەك ەكسترەميستىك ۇيىم دەپ تانىعان قدت قوزعالىسىنىڭ ماتەريالدارىن بەلسەندى تۇردە ءبولىسىپ، لايك باسقان، قوعامداعى كەيبىر جاعدايلارعا ءوز پىكىرىن وتكىر ءبىلدىرىپ كەلگەن.
— ءبىراق ەشقاشان بىرەۋدىڭ پىكىرىمەن بولىسكەنىم ءۇشىن، نە ءوز ويىمدى بىلدىرگەنىم ءۇشىن ءىستى بولامىن دەپ ويلاماپپىن، - دەيدى ول.
«ديانارا دا ار-ۇجدان تۇتقىنى»
قازاقستانداعى ادام قۇقىقتارى جونىندەگى بيۋرونىڭ اتىراۋداعى فيليالىنىڭ جەتەكشىسى قۇقىق قورعاۋشى اسەل نۇرعازييەۆا مۇقاتوۆاعا قاتىستى ءىستىڭ ارناسىن قالاي قاراۋ بۇرۋ تەرگەۋ ورىنى مەن سوتتىڭ قولىندا تۇر دەپ ويلايدى.
— قدت قوزعالىسىنىڭ «ەكسترەميست» دەپ تانىلاتىنى تۋرالى ديانارا دا، ەشكىم دە بىلگەن جوق. ول ءوزىنىڭ قۇقىعىن پايدالانىپ، وي-پىكىرلەرىن ايتىپ، ۇناعان پوستىلارمەن ءبولىسىپ ءجۇردى. ال ونىڭ تەلەفونىن، كومپيۋتەرىن ناۋرىزدىڭ 6-سىندا الىپ كەتكەن. قدت «ەكسترەميستىك ۇيىم» دەپ ناۋرىزدىڭ 13-ىندە تانىلعان. ەگەر دياناراعا ەكسترەميزمدى [ايىپ رەتىندە] تاڭسا، بۇل ەندى ادام قۇقىقتارىن، زاڭ بۇزۋدىڭ ناقتى شىڭى بولىپ شىعادى، — دەپ سانايدى ول.