«دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى قازىردە كاليان تارتۋدىڭ كەڭ تارالىپ كەلە جاتقانىنا اسا الاڭداۋلى. بۇگىنگى كەزدەسۋىمىزدى وسى ماسەلەگە ارناپ وتىرمىز. حالىقارالىق ساراپشىلارمەن كاليان تارتۋدىڭ ادام دەنساۋلىعىنا زيانىن تالقىلاۋدى ءجون دەپ تاپتىق»، -دەدى ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ ۆيسە-مينيسترى ەرىك ءبايجۇنىسوۆ. ال ق ر باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەرى جانداربەك بەكشيننىڭ  ايتۋىنشا، كالياننىڭ قاۋىپتىلىگى – ەڭ بىرىنشىدەن، ونىڭ قۇرامىنداعى وتە زياندى ميكروورگانيزمدەر: اتاپ ايتساق، ول باكتەريا، ساڭىراۋقۇلاقتار، شايىر. ونىڭ قۇرامىندا ۆيرۋستار بار. سونىمەن قاتار كالياندا تۋبەركۋلەزدىڭ كوح تاياقشالارى بولادى»، - دەدى ق ر باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق دارىگەرى جانداربەك بەكشين. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە حالىقتىڭ اراسىندا سۋ كالياننىڭ قۇرامىنداعى زياندى زاتتاردى ەرىتەدى، ءتۇتىندى تازارتادى دەگەن قاتە پىكىر قالىپتاسقان. سۋ ول تەك قانا ورگانيكالىق ەمەس زاتتاردى عانا ەرىتەدى. ال ءتۇتىننىڭ قۇرامىنداعى ورگانيكالىق زاتتاردى ەشقاشان ەرىتپەيدى، تازارتپايدى. ولار سول قالپىندا ادامنىڭ وكپەسىنە، ءارى ەڭ تومەنگى سەگمەنتتەرىنە جەتەدى. جۇرەككە، ميعا بۇيرەككە زيانى زور. ءبىزدىڭ پۋلمونولوگتار ونىڭ قۇرامىنداعى ميكروورگانيزمدەردىڭ وتە اۋىر ەمدەلەتىن پنيەۆمونيا اۋرۋىنا سەبەپ بولاتىنىن ايتىپ وتىر. ءسويتىپ، كاليان تارتقان جاستار سوزىلمالى اۋرۋلارعا شالدىعادى. ەكى ءۇش كۇن جۇرگىزگەن زەرتتەۋدىڭ وزىندە كاليان سۇيىقتىعىنداعى ءقاۋىپتى ميكروورگانيزمدەردى تاۋىپ وتىرمىز. زەرتتەۋىمىزدى جالعاستىرىپ جاتىرمىز. تۋبەركۋلەزگە قاتىستى زەرتتەۋىمىز بار. ول ون اپتاداي جۇرەدى»، -دەدى بەكشين. حالىقارالىق دەرەكتەرگە سايكەس، جوعارى ۋىتتىلىعى سالدارىنان كاليان شەگۋشىلەر اراسىندا وكپە وبىرى 2 ەسەگە، جۇرەك قان تامىرلارى جۇيەسى اۋرۋلارىنىڭ 2،2 ەسەگە، رەسپيراتورلىق اۋرۋلار مەن رەنيتتەردىڭ 2،3 ەسەگە، الۆەوليتتىڭ 3،7 ەسەگە، ەر ازاماتتار بەدەۋلىگىنىڭ 2،5 ەسەگە، وستەوپوروز جانە اۋىس قۋىسى پاتولوگياسىنىڭ 3-5 ەسەگە ارتۋ ءقاۋپى تۋىندايدى. «كاليان ءتۇتىنىنىڭ اينالاداعى ادامدارعا دا زيانى زور. ورتاشا ءبىر گرامم كالياندا 8،32 مگ نيكوتين بار. ال ءبىر تەمەكىدە ول 1 مگ عانا. سوندا كالياننىڭ ءبىر دوزاسىندا نيكوتين ون ەسە كوپ. ال ءتۇتىندى الساق، ءبىر كالياننىڭ سەسسياسىندا ءجۇز تەمەكىنىڭ ءتۇتىنى بار»، - دەپ اتاپ ءوتتى باس مەملەكەتتىك سانيتارلىق  دارىگەر.