استانادا «ازاپتاۋسىز قوعامعا: تاجىريبەگە  شولۋ جانە كەيىنگى قادامدار» تاقىرىبىندا حالىقارالىق كونفەرەنسيا ءوتتى. شارا قازاقستان رەسپۋبليكاسى باس پروكۋراتۋراسىنىڭ باستاماسىمەن ەۋروپالىق وداقتىڭ «قازاقستانداعى قىلمىستىق ءادىل سوتتى جەتىلدىرۋ» اتتى جوباسىنىڭ اياسىندا ۇيىمداستىرىلدى، دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى ق ر باس پروكۋراتۋرانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتىنە سىلتەمە جاساپ. 

كونفەرەنسيا جۇمىسىنا كونستيتۋسيالىق كەڭەستىڭ وكىلدەرى، پارلامەنت دەپۋتاتتارى، جوعارعى سوت جانە ورتالىق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ، عىلىمي جانە ادۆوكاتتىق قوعامداستىقتىڭ، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى، سونداي-اق ۇلتتىق جانە حالىقارالىق ساراپشىلار قاتىستى.

1998 جىلى قازاقستان ازاپتاۋعا قارسى كونۆەنسيانى راتيفيكاسيالاعاننان باستاپ ەلدە ءبىرقاتار ناقتى شارالار قابىلدادى. سونىڭ ىشىندە، ۇلتتىق زاڭناماعا حالىقارالىق اكتىلەردىڭ نەگىزگى ەلەمەنتتەرى ەنگىزىلدى، ازاپتاۋ قىلمىستىق كودەكستىڭ جەكە بابى رەتىندە بەلگىلەندى، وسى ساناتتاعى ىستەردى تەرگەپ-تەكسەرۋ بارىسىندا  بالامالى رەت-رەتىمەن تەرگەۋ ەنگىزىلدى، قىلمىستىق جاۋاپتىلىق قاتاڭداتىلدى، تاۋەلسىز مونيتورينگ ينستيتۋتتارى ەنگىزىلدى جانە ت.ب.

قازاقستاندا جىل سايىن ازاپتاۋ جانە زورلىق-زومبىلىققا قاتىستى 700-دەي ارىز تىركەلەدى. سوڭعى 4 جىلدا 86 لاۋازىمدى تۇلعا ازاپتاۋ فاكتىسى بويىنشا سوتتالدى.  

2017 جىلى باس پروكۋراتۋرانىڭ باستاماسىمەن قىلمىستىق سوت تورەلىگى سالاسىنداعى ازاپتاۋلار جانە قاتىگەزدىك كورسەتۋ ماسەلەلەرىن كەشەندى تۇردە جويۋ ماقساتىندا «ازاپتاۋسىز قوعامعا» جوباسى ۇسىنىلدى.

جوبادا ازاپتاۋعا قارسى كۇرەستە الەمدەگى ۇزدىك تاجىريبەلەر، بۇۇ-نىڭ سالالىق كوميتەتتەرىنىڭ ستاندارتتارى مەن ۇسىنىستارى، سونىمەن قاتار زاڭنامانىڭ جانە ۇلتتىق قۇقىقتىق جۇيەنىڭ ەرەكشەلىكتەرى ەسكەرىلدى. جوبانى 2019 جىلعا دەيىن جۇزەگە اسىرۋ جوسپارلاندى.

بۇگىندە باس پروكۋراتۋرا ازاپتاۋدىڭ الدىن الۋدىڭ تيىمدىلىگىن قاراستىراتىن جاڭا زاڭ جوباسىن دايىندادى. وندا ادامداردى ازاپتاعانداردى جابىرلەنۋشىمەن تاتۋلاسۋىنا جانە ىسىنە وكىنىش بىلدىرگەنىنە قاراماستان قىلمىستىق جاۋاپتان بوساتپاۋ قاراستىرىلعان.   

سونىمەن قاتار، ازاپتاۋدىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا كولونيالاردى بەينەكامەرالارمەن جابدىقتاۋ مەن قىزمەتكەرلەرىن بەينەتىركەۋىشتەرمەن قامتاماسىز ەتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. 

وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا قىلمىستىق پروسەستى جاڭعىرتۋ تۋرالى زاڭنىڭ قابىلدانۋى ازاماتتاردى سوتقا دەيىنگى ساتىدا قورعاۋ كەپىلدىگىن نىعايتۋدا جاڭا سەرپىن بەردى. زاڭعا ساي  تۇلعالاردى ۇستاۋ مەرزىمى 72 ساعاتتان 48 ساعاتقا، سونىڭ ىشىندە كامەلەتكە تولماعانداردى ۇستاۋ 24 ساعاتقا دەيىن قىسقارتىلدى، سونداي-اق سوتقا دەيىنگى ساتىدا سوتتىڭ باقىلاۋ شەگى كەڭەيتىلدى، سوتقا  تەرگەۋ ارەكەتتەرىن سانكسيالاۋ قۇقىعى بەرىلدى.

ازاماتتاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋدا «جابىرلەنۋشىلەرگە زياندى وتەۋ قورى تۋرالى» زاڭىنىڭ قابىلدانۋى – ماڭىزدى قادامنىڭ ءبىرى. وندا ازاپتاۋدىڭ قۇرباندارىنا وتەماقى تولەۋدىڭ نەگىزدەرى ايقىندالعان.

قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنداعى سوتقا دەيىنگى تەرگەپ-تەكسەرۋ ساتىسىندا ازاپتاۋدىڭ الدىن الۋ ماقساتىندا 490 ارنايى جاۋاپ الۋ كابينەتى بەينەقامەرالارمەن جابدىقتالدى. جاۋاپ الىنۋشىلاردىڭ تۋىستارى جاۋاپ الۋ بارىسىن ونلاين رەجيمىندە كورە الادى.

بۇل شارالار قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ شەشىمدەرى مەن ارەكەتتەرىنە قاتىستى شاعىمداردىڭ سانىن 38-دەن 27 مىڭعا، تەرگەۋ جۇرگىزۋ بارىسىنداعى زاڭسىز امالداردىردى 4،7-دەن 2،6 مىڭعا جانە ازاماتتاردى نەگىزسىز جەتكىزۋ فاكتىلەرىن 112-دەن 54-كە دەيىن تومەندەتتى.

ازاپتاۋلارعا قاتىستى قىلمىستىق ىستەردى تەرگەپ-تەكسەرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا باس پروكۋرور قايرات قوجامجاروۆتىڭ تاپسىرماسىمەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ اكادەمياسى ستامبۋل حاتتاماسى نەگىزىندە ازاپتاۋ تۋرالى ارىزداردى تەرگەپ-تەكسەرۋ ادىستەمەسىن دايىندادى. ادىستەمە بارلىق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن مامانداندىرىلعان جوو-نا تاجىريبەلىك قىزمەتىندە قولدانۋ جانە زەردەلەۋ ءۇشىن جولداندى.

بيىلعى جىلدىڭ اقپان جانە ءساۋىر ايلارىندا ەلىمىزدىڭ قىلمىستىق-اتقارۋ جۇيەسىندەگى زاڭدىلىق، ونىڭ ىشىندە  ازاپتاۋعا قارسى ءىس-قيمىل شارالارى ۇيلەستىرۋ كەڭەسىندە جانە ۆەدومستۆونىڭ كەڭەيتىلگەن القا وتىرىسىندا قاراستىرىلدى. ناتيجەسىندە باس پروكۋرور ازاپتاۋ مەن زورلىققا قارسى «مۇلدەم توزبەۋشىلىكتى» قامتاماسىز ەتۋدە ناقتى تاپسىرمالار بەردى.

كونفەرەنسيا قاتىسۋشىلارى مۇددەلى ورگاندار ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن قورعاۋدا حالىقارالىق ستاندارتتار نەگىزىندە جۇمىس جۇرگىزۋدە دەگەن پىكىرگە كەلدى.