«ويىنىڭ وسىلعىرلار» – دەمەكشى، سوڭعى جىلدارى جەر-جەرلەردە ارۋاقتارمەن ويناۋ ءۇردىسى بەلەڭ الىپ ءجۇر. ءقايبىر جىلى ويدا-جوقتا وسكەمەن حالقى شۋ ەتە قالدى. حالقى بولعاندا، وسىنداعى ۇلتتىق نامىسى بار قازاقازاماتتارى. «اپىر-اي! بۇل نە شۋ بولدى ەكەن؟»، – دەپ ءبىز دە ەلەڭدەي قالعانبىز.

شۋلاتىپ جۇرگەن سول كەزدەگى وسكەمەن قالاسى اكىمدىگىنىڭ شەنەۋنىكتەرى ەكەن.

«ولار نە ىستەپ قويىپتى؟» – دەيسىزدەر عوي. ءبىر قاراساڭ، ولاردىڭ دا جازىعى جوق. ولار ءوزارا اقىلداسا كەلىپ، ءبىزدىڭ ۇلى اباي مەن ميحاەليستىڭ ءبىر كەزدەگى دوستىعىن، ولاردىڭ بىر-بىرىنە دەگەن قۇرمەتتەرىن جۇرتقا پاش ەتپەك بولعان عوي. سويتكەن دە، ميحاەليس كوشەسىنىڭ اباي داڭعىلىنا كەلىپ تۇمسىق تىرەيتىن تۇسىنداعى الاڭقايعا ءبىر تۇندە ەكى الىپتىڭ ەسكەرتكىشىن ورناتا قويادى. ولاردىڭ ەسكەرتكىشتى قۇدايدىڭ جارىق كۇنىندە ەمەس، ادەيىلەپ تۇرىپ جەتى قاراڭعى تۇندە ورناتقانداعى ويلارى – تاڭەرتەڭ ەسكەرتكىشتى كورگەن حالىققا «سيۋرپريز» جاساپ، ءبىر شاتتاندىرىپ تاستاۋ. بار بولعانى وسى عانا.

«جىگىتتەر، مەن كەشە ءبىر سۇمدىق كوردىم…»

جاقىندا وسى اباي اتامىزعا قاتىستى تاعى ءبىر شي شىقتى. شي بولعاندا، ەلگە تۇسىنىكتى بولسىن. ءبىر كۇنى «ديدار» گازەتىنىڭ ارداگەر ءجۋرناليسى امىرەنوۆ مۇرات اعامىز رەداكسياعا تەلەفون شالىپ:

– ءاي، جىگىتتەر! مەن كەشە ءبىر سۇمدىق كوردىم، – دەيدى تۇڭىلگەن ادامنىڭ داۋىسىمەن.

شىنى كەرەك، شوشىپ قالدىق. اۋەلدە، اعامىز ءبىر قورقىنىشتى ءتۇس كورگەن ەكەن دەپ ويلاعانبىز.

– نە سۇمدىق، اعا؟ – دەيمىز عوي، دەمىمىزدى ىشىمىزگە تارتىپ.

– تاعى سول اباي بەيشارا…

– ءيا، اباي نە ءبۇلدىرىپ قويىپتى، جو-جوق، ابايعا نە بوپ قاپتى؟..

– كەشە اەروپورت جاقتاعى گاراجىما بارا جاتسام، سول جەردەگى ءبىر جەر ءۇيدىڭ قاقپاسىنىڭ الدىندا شاڭ-شاڭ بولىپ اباي اتامىزدىڭ كەۋدە ءمۇسىنى جاتىر. ۇلكەندىگى اجەپتاۋىر. جۇرەگىمدى قان جىلاتقانى سول، الگى ءمۇسىننىڭ كۇل-قوقىستىڭ اراسىندا جاتقانى بولدى، – دەيدى اعامىز نالىپ.

– مۇمكىن اباي ەمەس، باسقا بىرەۋدىڭ ءمۇسىنى بولار؟ – دەسەك.

– ءاي، ەندى سەندەر كۇيدىرمەڭدەرشى ادامدى. وسى جاسقا كەلگەنشە ابايدى بىرەۋمەن شاتاستىراتىنداي نە كورىنىپتى ماعان – دەيدى.

بۇل جولعى داۋىسىندا رەنىش بار سەكىلدى.

سودان سالىپ-ۇرىپ بارساق، راسىندا دا سول اەروپورت جاقتاعى سەميپالاتينسكايا  كوشەسىندە ورنالاسقان 86 ءۇيدىڭ قاقپاسىنىڭ الدىندا اباي اتامىز جاتىر. جاتقان جوق، تۇر ەكەن. تۇرعاندا، قالاي دەسەك ەكەن. كەۋدە ءمۇسىن عوي. تىكەسىنەن تىك قويىپ قويىپتى. ءبىر قاراعان ادامعا ەداۋىر ءساتتى شىققان تۋىندى. ءيا، ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيتىن-اق ەڭبەك.

اينالاسى اعامىز ايتقانداي، كۇل-قوقىس، توگىلگەن قۇم، شاشىلعان قىزىل كىرپىشتەر. ارى-بەرى قوزعاپ كورمەك بولىپ ەدىك، اۋىر ەكەن. ءۇش ادام قوزعالتا المادىق. سويتكەنشە بولعان جوق، اۋلادان ۇرگەن ءيتتىڭ ءۇنى ەستىلىپ، ىلە قاقپا اشىلدى. ءوزىن ۆلاديمير سامويلوۆ دەپ تانىستىرعان ازامات سول ءۇيدىڭ قوجايىنى ەكەن. ناقتىراعى سول ءۇيدىڭ قوجايىنى بولعان ءمۇسىنشى سامويلوۆتىڭ ۇلى بوپ شىقتى. قانشا دەگەنمەن شىعارماشىلىق ادامى عوي، ساۋ ەتىپ كەلىپ قالعان ءبىزدى توسىرقاپ، جاتىرقاماي-اق، سالدىرلاعان قالپى ءبىراز اڭگىمەسىن ايتىپ تاستادى. ءسوز لامىنەن ۇققانىمىز، بۇگىنگى بيلىك باسىنداعىلارعا ازداپ وكپەسى بار سەكىلدى.

– ابايدىڭ مىنا كەۋدە ءمۇسىنىن 2014 جىلى شەمونايحا اۋدانىنىڭ اكىمدىگىندەگىلەر تاپسىرىس بەرىپ جاساتقان. كەيىن قارجىلارى بولماي قالدى ما، الدە ابايدان اينىپ قالدى ما، ايتەۋىر الماي قويدى. مۇنى مەن ەمەس مارقۇم اكەم جاساعان، – دەيدى «قازاقستانعا ەڭبەگى سىڭگەن ءمۇسىنشى» ۆلاديمير بوريسوۆيچ سامويلوۆتىڭ ۇلى.

نامىستى ەرلەر تابىلسا، العىستان باسقا ايتار جوق

 ءبىز بۇل جەردە ماسەلەنىڭ بايىبىنا بارىپ الماي مۇسىنگە تاپسىرىس بەرگەن شەمونايحالىق اتقامىنەرلەردى ايىپتاۋدان اۋلاقپىز. ءمۇسىنشىنىڭ دە ەش كىناسى جوق. تاپسىرىستى الدى دا، دەر كەزىندە ورىندادى دەگەندەي. كىشى سامويلوۆتىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، تاپسىرىس بەرۋشى مەن تاپسىرىستى ورىنداۋشى اراسىنداعى دەلدال بولعان وسكەمەندىكتەردىڭ ءبىرازىنا تانىمال شيك لەو بوگدانوۆيچ اقساقال ەكەن. كەلىسىم ءوزارا اۋىزشا جۇرگىزىلگەن كورىنەدى. اياعى وسىلايشا سيىرقۇيىمشاقتانىپ، ناتيجەسىندە ەشقانداي جازىعى جوق اباي اتامىز دالادا، قوقىستىڭ اراسىندا قالىپ قويعان.

لەو شيك (سۋرەتتە)

ءبىز بولعان جايدىڭ انىق-قانىعىن بىلمەك ماقساتپەن لەو شيككە دە، شەمونايحا اكىمدىگىنە دە حابارلاسقان ەدىك. لەو شيك ابايدىڭ كەۋدە ءمۇسىنى جايلى ءبىرىنشى رەت ەستىپ تۇرعانىن ايتسا، مامىر ايىنان بەرى شەمونايحا اۋدانى اكىمىنىڭ مىندەتىن اتقارىپ وتىرعان دميتريي گوركوۆوي دەگەن ازامات بۇل ماسەلەنىڭ جالعان ەكەندىگىن، اۋدان ەشكىمگە دە، ەشقاشان دا ابايدىڭ مۇسىنىنە تاپسىرىس بەرمەگەنىن جەتكىزدى.

– سىزدەر كوتەرىپ وتىرعان ماسەلە وتكەن جىلى الەۋمەتتىك جەلىنى ءبىراز شۋلاتقان. الايدا، ب ا ق وكىلدەرى مەن قۇزىرلى ورگانداردىڭ ارالاسىپ، تەكسەرۋىنەن كەيىن شەمونايحا اۋدانى اكىمدىگىنىڭ ەشقانداي تاپسىرىس بەرمەگەنى انىقتالىپ، كەيىن ءبارى ساباسىنا تۇسكەن بولاتىن، – دەيدى د.گوركوۆوي.

سامويلوۆتار قاقپاسىنىڭ الدىندا ابايدىڭ كەۋدە مۇسىنىنەن بولەك، ميحاەليستىڭ دە باسى جاتىر ءبىر جەردە دومالاپ.

– بۇل ۇلى ادامداردى وسىنشاما نەگە قورلاپ وتىرسىڭ؟ – دەگەن ءازىل-شىنى ارالاس ساۋالىمىزعا:

– بىرىنشىدەن، وسى كورىنىستى ارى وتكەن، بەرى وتكەندەر كورىپ اكىمدىكتەگىلەرگە جەتكىزىپ بارسىن دەگەم. ەكىنشىدەن، مىناۋ ابايدىڭ كەۋدە ءمۇسىنىن بىلتىر تەليەۆيدەنيەدەگىلەر كەلە جاتىرمىز دەگەسىن كرانمەن وسى جەرگە شىعارتتىرعان ەدىم. ەندى قايتا كىرگىزۋگە كرانىم جوق، ونىڭ ۇستىنە ارى-بەرى سۇيرەپ جۇرگەندە بەتوننان قۇيىلعان ءمۇسىن سىنىپ قالا ما دەپ قورقام. ويتكەنى، سالماعىنىڭ ءوزى 400 كيلوگرامنىڭ ماڭايىندا، – دەيدى ءمۇسىنشىنىڭ ۇلى.

كىمنىڭ ءسوزىنىڭ راس، كىمدىكى جالعان ەكەنىن بىلە الماي ەكى ورتادا ءبىزدىڭ باسىمىز داڭ بولدى. قالاي بولعاندا دا تۇتاس ءبىر ۇلتتىڭ رۋحاني كوسەمىنە اينالعان ۇلى ابايدىڭ بۇلايشا قورلانۋىنا جول بەرمەۋىمىز كەرەك قوي.

كىشى سامويلوۆ ءبىر سوزىندە بۇل كەۋدە ءمۇسىندى جاساۋ ءۇشىن كەزىندە 500 مىڭ تەڭگەنىڭ شىعىنى شىققاندىعىن، ەگەر الام دەۋشى تابىلسا، 300 مىڭعا بەرە سالاتىندىعىن دا نىعارلاپ ايتىپ قالدى.

«اتامىزدىڭ باسىن بۇلايشا قورلاتىپ قويا المايمىز»، – دەپ ەل اراسىنان نامىسقا شاۋىپ، ءمۇسىندى ساتىپ الىپ جاتقان قالتالى ازاماتتار شىعىپ جاتسا، العىستان باسقا ءسوز ايتپاس ەدىك.

سەرىك قۇسانبايەۆ، AltayNews