«كوكجايلاۋعا» كۋرورت سالۋ ماسەلەسىنىڭ قىزۋ تالقىلانىپ كەلە جاتقانىنا 16 جىلدىڭ ءجۇزى بولدى. قوعام ەكىگە جارىلدى. ءبىرى وندا قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ جۇرگىزىلۋىن قولداسا، ەندى ءبىرى قارسى شىقتى. ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، اقىن ءجۇرسىن ەرمان كوكجايلاۋداعى قۇرىلىسقا قارسى شىعىپ جۇرگەندەردىڭ اراسىندا ارزان ۇپاي جيناپ جۇرگەندەر بار ەكەنىن ايتقان ەدى. ءجۇرسىن ەرماننىڭ ءسوزىنىڭ جانى بار سەكىلدى. "سسرو-نى وتانىم" دەپ ەسەپتەيتىن، رەسەيمەن قايتا بىرىگىپ، ءبىر ەل بولۋدى قالايتىن ولەگ سەرمۇحامەدوۆ (ءاليحان) قازاق جەرىندە نەنىڭ سالىنىپ، نەنىڭ سالىنباۋى كەرەك ەكەنىن، نەنىڭ دۇرىس، نەنىڭ بۇرىس ەكەنىن ايتۋعا قانشالىقتى مورالدىق قۇقىعى بار دەگەن زاڭدى سۇراق تۋىندايدى.
«مەن سسرو-دا دۇنيەگە كەلدىم. كوپتەگەن قازاقتار ىشكى تۇيسىگىمەن رەسەيدى انانىڭ جىلى قۇشاعى رەتىندە قابىلدايدى. ەرتە مە، كەش پە، ونىڭ قۇشاعىنا تىعىلۋعا تۋرا كەلەدى»، - دەگەن ەدى ولەگ سەرمۇحامەدوۆ باق-قا بەرگەن سۇحباتىندا.
وسى سۇحباتتا ايتقان ءۇش سويلەمىنەن-اق تاۋەلسىز ەلدە ءومىر سۇرە وتىرىپ قايتا بودان بولۋدى ارماندايتىنىن اڭعارۋعا بولادى. رەسەيدى اناسىنىڭ جىلى قۇشاعىنداي كورەتىن ادامنىڭ وعان دەگەن ماحابباتىن باعامداي بەرىڭىز.
وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن ۇلتتىڭ تۇتاستىعى ءۇشىن وتكىر پىكىر ءبىلدىرىپ، قازاقستاننىڭ كەلەشەگىنە بەي-جاي قارامايتىنداردىڭ ايتقان پىكىرلەرى وزىنىكىمەن ساي كەلمەدى مە، الدە ماسەلەگە ۇلتتىق كوزقاراسپەن قاراساق، قايتا رەسەيگە بودان بولۋ ارمانى الىستاي تۇسەدى دەپ قورىقتى ما، قازاقستانداعى ۇلتشىلداردى يندەەستەر دەگەن ەدى. ادەتتەگىدەي ءبىراز شۋ شىقتى. حالىق دۇرلىكتى. شۋ باسىلدى.
ءاليحانداي الاش كوسەمىنىڭ ەسىمى بۇيىرعان سەرمۇحامەدوۆتىڭ ءوزىن ولەگ دەۋىندە دە ءبىر گاپ بار-اۋ. ارينە، تاۋەلسىز قازاقستاندا تۇرىپ جاتسا دا كەلمەس كۇندەردى اڭساۋ، قۇلدىق سانادان ارىلا الماي سونىڭ جەتەگىندە ءجۇرۋ اركىمنىڭ ءوز شەشىمى. الايدا ونى وزگەگە تاڭۋ، سوعان شاقىرا وتىرىپ، ەل ىشىندەگى ماسەلەلەرگە ارالاسىپ، ەل، جۇرتقا اقىل ايتۋى قانشالىقتى دۇرىس؟ سەبەبى ونى قازاق جەرى رەتىندە ەمەس، «ماتۋشكا روسسيانىڭ جەرى» دەپ قارايتىن سەكىلدى. مۇندا ماسەلە كوكجايلاۋدا كۋرورت سالۋ نەمەسە سالماۋدا دا ەمەس، شۋلى ماسەلەدە قايتا-قايتا باس كوتەرىپ، بودان بولۋدى ارماندايتىن ادامنىڭ ەلگە اقىل ايتۋى ەكى ۇشتى ويعا جەتەلەيدى.
مۇندايدى قورلاۋ رەتىندە قابىلداپ، تەك قازاق اراسىنداعى ۇلتشىلدارعا عانا قاتىستى ەمەس، بۇكىل قازاققا قاراتا ايتىلعان ءسوز دەپ قابىلداعاندار دا كوپ بولدى.
ارينە، "قۇلدىق سانادان ارىلا الماي جۇرگەن ءبىر ءپاتشاعار عوي" دەپ قولدى ءبىر-اق سىلتەيىن دەسەڭ، سسرو-نى انانىڭ جىلى قۇشاعىنا بالاپ جانە ب ا ق بەتتەرىندە ءوز ويىن وزگەلەرگە تانۋعا تالپىنعانى الاڭداتادى. رەسەيمەن ورتاق مەملەكەت قۇرىپ، ءدال سسرو كەزىندەگىدەي باتىستان وقشاۋلاۋدى ارماندايتىنىن ونىڭ الەۋمەتتىك جەلىدە جازعان ءار جازباسىنان اڭعارۋعا بولادى. ونىڭ وتكەننىڭ قاڭسىعىنا دەگەن ساعىنىشى ءار سوزىنەن كورىنىپ تۇرادى. وتكەندى زور ساناپ، تاۋەلسىز ەلدى قور ساناعانىن مىنا جازباسىنان انىق سەزىلەدى.
«ول ۋاقىتتا ادىلدىك زاڭنان جوعارى تۇراتىن. ناقتىراق ايتساق، زاڭ ادىلدىككە مويىنسۇناتىن... اكىمدەر، جەمقور سۋديالار، ساياساتكەرلەر، ساپاسىز ءبىلىم، كوممەرسانت دارىگەرلەر، تاڭداۋلى ادامداردىڭ وففشورداعى قارجىسى... مۇنىڭ بارلىعىن كورىپ قۇسقىڭ كەلەدى، بەتىڭ قىزارادى. وسىنىڭ بارلىعى «ماحاببات، كومسومول مەن كوكتەمدى» الماستىردى» دەپ جىلارمان بولىپتى ولەگ مىرزا.
مىنە، كومسومولدى دۇركىرەتىپ تويلايتىندار دا، تاۋەلسىز ەلدىڭ تۇرعىندارىن قايتا بودان بولۋعا شاقىراتىن دا، وتكەننىڭ قالدىعىن دارىپتەيتىن دە وسىلار. سويتە تۇرا ەلدەگى ىشكى ماسەلەلەرگە قول سۇعىپ، بىرەۋگە اقىل ۇيرەتكەنىنە جول بولسىن، ولەگ!
