ارالعا قاتىستى ايقاس: ابە ءپۋتيندى كوندىرە الا ما؟

/uploads/thumbnail/20181116104654064_small.jpg

جاپونيا كۋناشير، شيكوتان، يتۋرۋپ جانە  حابوماي ارالدارىن قايتارىپ العىسى كەلەدى. ءبىراق ونى جاپون ەلىنە تۇپكىلىكتى بەرۋ تۋرالى ويىنان كرەمل ءالى كۇنگە دەيىن اينىعان جوق.  

دەگەنمەن كەيىنگى كەزدە اتالعان ارالداردى ءوز ەلىنىڭ مەنشىگىنە الۋ تۋرالى جاپونيانىڭ پرەمەر-مينيسترى سيندزو ابە ءجيى-جيى ماسەلە كوتەرىپ ءجۇر. جاپوندىقتار 1855 جىلى قابىلدانعان ساۋدا جانە شەكارا جونىندەگى ەكىجاقتى تراكتاتقا ارقا سۇيەيدى. الايدا ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان كەيىنگى كەلىسىم بويىنشا اتالعان ءتورت ارال سسرو -نىڭ قۇرامىنا وتكەنى بەلگىلى. ءبىراق ول كەزدە ورىس پەن جاپون اراسىندا شەكارالاردى بەلگىلەۋ تۋرالى كەلىسىمشارت جاسالعان جوق. سوندىقتان رەسمي توكيو «1956 سسرو مەن جاپونيا اراسىندا قابىلدانعان جانە قول قويىلعان بەيبىت كەلىسىمدى قايتا قاراۋ كەرەك» دەپ ەسەپتەيدى. ءبىراق بۇل ارالداردى  رەسەيدىڭ بەرە قويار ءتۇرى جوق. نەگە؟ ويتكەنى ماسكەۋدە  ءبىر قورقىنىش بار: «رەسەي تاراپى ەگەر اتالعان ارالدار جاپونيانىڭ مەنشىگىنە وتسە، بولاشاقتا بۇل جەرگە  اقش-تىڭ ءبىرقاتار راكەتالىق وقتۇمسىقتارى ورنالاستىرىلۋى مۇمكىن» دەپ ەسەپتەيدى. سوندىقتان دا ءبىرجاقتى كەلىسىمگە كەلۋگە قۇشتار ەمەس.

ءبىراق سوعان قاراماستان جاپوندىقتار بۇل ماسەلەنى ءجيى قوزعاۋعا ءماجبۇر. وسى اپتانىڭ بەيسەنبىسى كۇنى رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين «كەلىسىمدى قايتا قاراۋعا قاتىستى» ءوز ويىن ايتتى.

–بۇل ماسەلە قوسىمشا قايتا قاراۋدى تالاپ ەتەدى. اسىعىستىقتىڭ كەرەگى جوق. دەكلاراسيادا «اسىرەسە اتالعان ەكى ارالدا قاي ەلدىڭ دەربەس باسقارۋ قۇقىعى جۇرەدى، ول ناقتى ايتىلماعان. سوندىقتان كوپ نارسە تۇسىنىكسىز،–دەپ كەكەسىنمەن قاراعان.

ءبىراق وعان كونەتىن جاپون جاعى ما؟ كەشە جاپون ۇكىمەتىنىڭ باس حاتشىسى بۇعان قاتىستى ءوز ويىن ايتتى

–مەن ءپۋتيننىڭ پىكىرىنە تۇسىنىكتەمە بەرگىم كەلمەيدى. ەگەر ءبىزدىڭ تالاپقا سايكەس، حابوماي مەن  شيكوتان ارالدارى قايتارىلار بولسا، وندا بۇل وڭىرگە ءبىر عانا ەل جاپونيانىڭ ۇستەمدىگى ورنايدى،–دەپ جاۋاپ بەردى.

ءبىراق قالاي ايتقاندا دا، بۇل ماسەلە بۇرىنعىداي ەمەس، اشىق ايتىلا باستادى.  كەلەر جىلدىڭ باسىندا رەسەيگە سيندزو ابەنىڭ رەسمي ساپارى باستالادى. كۋريل ارالىنا قاتىستى ماسەلە دە سول كەزدە قايتا قوزعالۋى مۇمكىن. وعان دەيىن كوپ نارسە تالقىعا تۇسەتىنى اقيقات. ەڭ باستى ماسەلە، رەسەي قوزعاۋسىز جاتقان ارالداردى جاپونياعا تەگىننەن - تەگىن قايتارىپ بەرە سالا ما؟ ءوز مۇددەسى ءۇشىن ەشتەڭەدەن ايرىلمايتىن جانە تايىنبايتىن رەسەي بۇل ماسەلەدە قانداي پوزيسيا ۇستانادى؟ بۇل جاعىن ءپۋتيننىڭ كومانداسى ءالى اشىپ ايتقان جوق.

قاتىستى ماقالالار