قازىرگى ۋاقىتتا حالىقارالىق تاجىريبەدە ساياساتقا ءار ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىن ارنايى ءىس-شارالار، رەسمي ءارى بەيرەسمي ءنورماتيۆتى اكتىلەر، سونداي-اق، سايلاۋ ۇدەرىسىندەگى كۆوتا ينستيتۋتى دا قامتاماسىز ەتەدى. مىسالى، باسقا ۇلت وكىلدەرى ءۇشىن زاڭنامالىق كۆوتا تاجىريبەسى 52 ەلدىڭ زاڭناماسىندا قاراستىرىلعان.

پارلامەنتتىڭ تومەنگى پالاتاسىندا باسقا ۇلت وكىلدەرى ءۇشىن زاڭنامالىق كۆوتا (1 ورىننان 10 ورىنعا ورىنعا دەيىن) 35 مەملەكەتكە، ونىڭ ىشىندە بەلگيا، دانيا، ينديا، يران، يتاليا، قحر، پاكىستان، پورتۋگاليا، حورۆاتيا، رۋمىنيا، سلوۆەنيا، سەربيا، فينلياندياعا ءتان تاجىريبە. سونىمەن قاتار، باسقا ۇلت وكىلدەرى ءۇشىن پارلامەنتتىڭ جوعارعى پالاتاسىنا زاڭنامالىق كۆوتا الەمنىڭ 17 مەملەكەتىندە قولدانىلادى.

جوعارىدا اتالعان حالىقارالىق تاجىريبەدەن قازاقستان دا تىس قادمادى. باسقا ۇلت وكىلدەرى ءۇشىن پارلامەنتتىڭ تومەنگى پالاتاسىنا زاڭنامالىق سايلاۋ كۆوتاسى تاجىريبەسى 2007 جىلدان باستاپ قولدانىلۋدا. الەمدىك تاجىريبەدە جيناقتالعان ساياسي قاتىسۋدىڭ بۇنداي مەملەكەتتىك-قۇقىقتىق قۇرالدارى دەموكراتيالىق مەملەكەتتەردە باسقا ۇلت وكىلدەرىنىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋدا ءارى ەتنوسارالىق تاتۋلىقتى ساقتاۋدا ماڭىزدى.

الۋا جولدىبالينا، ساياساتتانۋشى