ەسىڭىزدە مە، كەڭەس كەزىندە «ءداستۇردىڭ وزىعى بار، توزىعى بار» دەيتىن ەدى عوي. سول ايتقانداي مەيرامنىڭ دا تۇزىگى مەن بۇزىعى، دۇرىسى مەن بۇرىسى بار. اتام قازاقتا «ارسىزعا كۇندە مەيرام» دەگەن قاناتتى ءسوز دە بار. ول از بولسا، عۇلاما شايىر ابۋباكىر كەردەرى «پەندەنىڭ ءبارى ارماندا، اقىماقتىڭ عانا مۇڭى جوق» دەپ اششى مىسقىل تاستايدى. ءبىراق ءارۋاعىڭنان اينالايىن، سول جارىقتىقتار سولاي دەي وتىرىپ، بىزگە مىنا جالعان ءدۇنيانىڭ بۇكىل قىزىعى مەن دۋمان-تويىنان، سالتاناتتى مەيرام، مەرەكەسىنەن مۇلدە باز كەشىپ، ىلعي ءبىر قايعى-قاسىرەتكە تولى وي ۇستىندە كۇن وتكىزىڭدەر دەگەن ەكەن دەپ قالماڭىز. ءبىراق، قاي توي-دۋماننىڭ دا، ساۋىق-سايراننىڭ دا ءوز رەتى، ءوز ورنى، ولشەۋلى ءورىسى بار. مىنە، ءبىز سوڭعى 27 جىلدان استام ارالىقتا وسىنداي مەرەكەلەرىمىزدى وتكىزۋ بارىسىندا وسى ءبىر شەت-شەك، ولشەم، ىنساپ دەگەننەن رابايسىز اتتاپ، بارىپ تۇرعان داڭعوي داراقىلىقتىڭ، كورەر كوزگە ەرسى، ۇلكەندەر تۇگىل جاستارعا دا جاراسپايتىن جاركەلەشتىكتىڭ، قيساپسىز قارجى شاشىپ، ۇرپاقتىڭ ريزىق-نەسىبەسىن ىسىراپ ەتۋدىڭ، ءراسۋالاۋدىڭ، سول ارقىلى ءدىنى ءبىر، ءدىلى مەن ءتىلى ءبىر، ءسالت-داستۇرى وزىمىزبەن ساباقتاس كورشى رەسپۋبليكا جۇرتشىلىعىنىڭ مازاعىنا اينالدىق پا دەپ تە قاۋىپتەنەمىز. سەنبەسەڭىز اق قار، كوك مۇز، ساقىلداعان سارى ايازدى تۇندە قارسى الاتىن جاڭا-جىل مەيرامىنداعى ىستەگەن ىستەرىمىزگە، سويلەنگەن سوزدەرىمىزگە، قارجى-قاراجاتتى سۋداي شاشقان ءجۇرىس-تۇرىسىمىزعا ءوزىڭىزدى سىرت كوزدىڭ ورنىنا قويىپ، قاراپ كورىڭىزشى. نەتكەن ەرسىلىك، نەتكەن جەلبۋازدىق، جەلوكپەلىك، نەتكەن داڭعازاشىلىق، داراقىلىق، نەتكەن اۋەيىلىك!؟ ەسى بار حالىق بەتىن باسىپ كۇلەرلىك بۇل ەرسىلىك، بۇل داڭعازاشىلىق قازاقستانعا حريستياننىڭ وسى جاڭا جىلى كەلمەستەن تۇپ-تۋرا ءبىر جارىم اي بۇرىن باستالادى. ەرسىلىك دەيتىن سەبەبىمىز قاراشانىڭ 10-15ء-شى جۇلدىزىنان باستاپ اۋىل، اۋدان، قالا، وبلىس اكىمدەرى ءوز دارگەيىندەگى مەكەمەلەرگە، ساۋدا، وقۋ ورىندارىنا، مەكتەپتەرگە ءيسى مۇسىلمان تۇگىل ەشبىر شىعىس ەلى تويلاپ كورمەگەن 31ء-شى جەلتوقساننىڭ ءتۇن ورتاسىندا ىشكىلىك ىشۋمەن باستالاتىن جاڭا-جىلدى قارسىلاۋ دايارلىعىن باستاۋعا ءامىر بەرەدى. امىرمەن بىرگە بۇل بەزەندىرۋ، قارسىلاۋ جۇمىستارىندا «جوعارى جەتىستىكتەرگە جەتكەندەرگە» (ياعني، كوبىرەك قاراجات شاشقاندارعا) سىيلىق، بايگى تاعايىندالادى. مىنە، قازىنانىڭ (وسى كۇنى بيۋدجەت دەيتىن بولدى عوي!) قاراجاتىن ورىنسىز ىسىراپ ەتۋ، ءراسۋا قىلۋدىڭ باسى دا وسى ءامىر مەن وسى سىيلىق، بايگى جاريالاۋدان باستالاتىنىن جىل سايىن كورىپ وتىرمىز. بۇل جاڭا جىل ءقازىر ارزان ويىن-ساۋىقتى، ءمان-ماعىناسىز ءازىل-قالجىڭ مەن سايقىمازاقشىلاردى اۋرۋ ادامنىڭ ساندىراعى سياقتى سوزدەرگە جازىلعان ءان ەمەس ءانسىماقتاردى ءناپاقا قىلىپ العان، ءانشى اتانعان ءانشى ەمەستەر، سازگەر اتانعان سازگەر ەمەستەر جۋرناليستەردىڭ ورنىن باسىپ الىپ قازاق ءتىلىن ورىسشانىڭ تىكەلەي اۋدارماسىنا اينالدىرعان قازاق تەلەارنالارى ءۇشىن بۇگىندە ناعىز مايلى قوعاعا اينالدى. مەملەكەتىمىزدە بۇل جاڭا جىلدى ەڭ ۇزاق، ەڭ كوپ، ەڭ ۋىلداتىپ-شۋىلداتىپ تويلايتىن دا وسى تەلەارنالار. ەكى اي بويعى سول ىردۋ-دىردۋدىڭ ىشىندە ءبىر دۇرىس قويىلىم بولسايشى!... الگى ءانشى ەمەس ءانشى-سىماقتاردىڭ، سازگەر ەمەس سازگەرسىماقتاردىڭ سۇحباتى، سولاردىڭ قانشا كليپ تۇسىرگەنى، قانداي كليپ تۇسىرگەلى جاتقانى، كوزىن جىپىلىقتاتىپ اۋىزەكى ورىسشانى ارالاستىرىپ اۋزى-اۋزىنا جۇقپايتىن سايقىمازاقتار تۋرالى ەزبە سوزدەر. ال ءبىزدىڭ ەل باسشىلىعىندا وتىرعاندار بۇ زاماندا تەلەديداردىڭ ادام، قوعام ساناسىنا وتە كۇشتى اسەر ەتەتىن قۋاتتى قۇرال ەكەنىن بىلمەۋى مۇمكىن ەمەس. بىلەدى. ءبىراق  تەلەارنالار باسشىلىعىنا ەڭ اۋەلى قازاق ۇلتىنا جانى اشيتىن، قازاقى ءتىلدى، قازاقى ءدىلدى، اتا-بابانىڭ ءسالت-داستۇرىن ءبىرىنشى ورىنعا قوياتىن ۇلتشىل ادامداردى تاعايىنداسا، قازاقتىڭ ۇلتتىق ساناسى ويانىپ كەتەدى دەپ قورقاتىن سياقتى.. ارينە، ولارعا مۇنداي سانالىلىق بۇيىرار-بۇيىرماسىن ءبىر اللاھ بىلەدى. ءبىزدىڭ بىلەتىنىمىز قازەكەمدەر ءويتۋدىڭ ورنىنا قازاقتى باستان-اياق ءاجۋالايتىن، كەۋدەسىندە نامىسى بار قازاق شىداۋى مۇمكىن ەمەس سايقىمازاقتاردىڭ كۇنىگە الۋان ءتۇرىن كورسەتىپ وتىر..

ارينە، بۇل جاڭا جىل الەمگە ءامىرىن جۇرگىزىپ وتىرعان ءبىرتالاي ەل ءوزىنىڭ مەملەكەتتىك مەيرامى قىپ العان جانە ونى وزدەرى جاۋلاپ العان ەلدەرگە كۇشتەپ ەنگىزۋدىڭ ارقاسىندا بۇگىندە ءدۇنيانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنە جايىلىپ كەتكەن. ال ونى ءقازىر ءوزىڭ  ەڭ وركەنيەتتەلگىش، ەڭ جاھاندانعىش، ەڭ ەۋروپالانعىش، ەڭ بارىنە توزگىش (تولەرانتشىل)، ەندىگى جەردە بىر-بىرىمەن اعورقاز (اعىلشىن-ورىس-قازاق (دەگەن ءۇش تىلدە سويلەۋگە كىرىسكەن 2050ء-شى جىلى جەر بەتىندەگى جۇماققا بارابار ءومىر سۇرە باستايتىن قازاقستان دەگەن ەلگە تويلاما دەسەڭ كۇناھار، قىلمىسكەر، ءتىپتى، تەرروريست-يسلاميست اتانىپ، وسىنداي پالەنباي جاڭا-جىلدى ءوزىڭنىڭ ناۋرىز – جاڭا جىلىڭدا قوسا تەمىر توردىڭ ارجاعىندا كوزىڭ جىلتىراپ، سىرتتان كەلگەن «پەرەداچانى» قاۋجاپ وتىرىپ قارسى الۋىڭ دا مۇمكىن. ال وسى 31ء-شى جەلتوقساننىڭ ساقىلداعان سارى ايازدى ءتۇنىنىڭ قاق ورتاسىندا بالا-شاعاڭنىڭ الدىندا بەرسە يت ىشپەيتىن اششى سۋدى اسپانعا كوتەرىپ، قاقشيىپ تۇرىپ قارسى الاتىن بۇل جاڭا-جىلمەن بىرگە قانشاما قاسىرەتتەر بولىپ جاتىر دەسەڭشى. الايدا، تاپقان-تايانعانىنا، تابا الماسا، پالەنباي پايىز وسىمىمەن نەسيە الىپ توي جاساپ، تۋعان كۇن وتكىزۋدى باسەكەگە اينالدىرىپ، بۇكىل اقىل-ەسى دىردۋقۇمارلىققا اۋىپ كەتكەن قازەكەم وعان كوڭىل اۋدارىپ، بۇل جاڭا جىلدىڭ وسىنداي كەسىر-كەساپاتى مول ەكەن-اۋ دەپ ويلانۋدان دا قالعان. ويتكەنى، 28 جىلدان بەرى ءبىزدىڭ جوعارعى جاقتاعى كەيبىرەۋلەر ۇلتتى وسىنداي داڭعازاشىل، ساۋىق-سايرانشىل، ۇلتتىق مۇددە دەڭگەيىندە ەشنارسە ويلاي المايتىن ساناسىز ۇرپاق جاساۋ ساياساتىن شەتەلدىك «سوۆەتنيكتەردىڭ» اقىلىمەن، بىلدىرمەي جۇرگىزۋدە. بۇل زالىمدىق ساياسات ەرتەدە ريم-گرەك مەملەكەتتەرىندە «حالىققا – نان جانە ساۋىق-سايران» («نارودۋ حلەب دا زرەليششە») دەگەن جاسىرىن ۇرانمەن جۇرگىزىلگەن. اتام قازاق «ارسىزعا كۇندە مەيرام» دەگەندە وسىنى ايتقان. ايتپەسە...

ايتپەسە، وسى جاڭا جىل مەيرامى كەزىندە قانشا ادام اراق-شاراپقا ۋلانىپ، قانشا ادام ماس كۇيىندە كولىك اپاتىنان، ءبىرىن-بىرى ءولتىرۋ، ۇيىقتاپ جاتىپ ورتەنىپ كەتۋ، شىرشادان وت شىعۋ سياقتى تولىپ جاتقان سەبەپتەردەن اجال قۇشىپ، مەرتىگىپ جاتقانىن قازەكەمدەردىڭ كوزى كورىپ-اق وتىر-اۋ. ايازدا ۇيدەن شىعىپ كەتىپ كوشەدە قۇلاپ قالىپ، ەكى اۋىلدىڭ ورتاسىندا ۇيىنە جەتە الماي، بالا-شاعاسىمەن اداسىپ ءولىپ، ءيىس ءتيىپ ءولىپ جاتقاندار قانشاما؟ ءيا جاڭا جىل كەزىندە اراق-شاراپ، سىرا، سۋداي ساپىرىلادى. قازاقتا جانە ءيسى مۇسىلماندا وت شاشىپ ويناۋ وتە جامان ىرىمدى اڭعارتاتىن ەدى!. بۇگىندە يسلام دەسە تەرروريزم، ەكسترەميزم دەگەن تىركەمە سوزدەردى قوسىپ ايتىپ ساياساتكەر اتانىپ جۇرگەن نەبىر سۇرقيالاردان باستاپ ءوز دىنىنەن بەزىنگەن اڭقاۋ قازاق تا، مادەنيەتتى بولۋ دەگەندى ەۋروپالانۋ دەپ بىلەتىن كۇنەلتكىش قازاق تا جاڭا جىل كۇنى (كەشىرىڭىز ءتۇنى) اسپانعا وت شاشىپ وينايتىن بولدى. جىل سايىن ءتۇن ورتاسىندا بالا-شاعاسىمەن وت شاشىپ ويناپ جاتقان قازەكەمدەرگە قاراپ تۇرىپ م. اۋەزوۆتىڭ «ەڭلىك-كەبەگىندە» نىسان ابىز ءوز حالقىنا رەنجىپ: «...اسپاندا اق بۇلت پەن قارا بۇلت شارپىسىپ، تەلەگەي-تەڭىز داۋىلداتىپ ول كەلەدى. سونى بىلمەي بۇل بالا تاس وشاقتىڭ باسىندا وت شاشىپ وينايدى، وت شاشىپ وينايدى» – دەپ كۇڭىرەنەتىن تۇسىن ەرىكسىز ەسىمە الامىن. سول وت شاشىپ ويناۋ كەزىندە قانشاما جاس سابيلەردىڭ قولى، بەت-اۋزى كۇيىپ، ءتىپتى، ساۋساقتارى جۇلىنىپ كەتىپ، جاراقاتتانۋى، ەڭ اقىرى اجالعا دۋشار بولىپ جاتىر. جىل سايىن وسى «جاڭا جىل» مەيرامىنىڭ ەكى اي داڭعازاسى بىتكەننەن كەيىن سول ارالىقتا بولعان تولىپ جاتقان قايعى-قاسىرەتتى ۋاقيعالار تۋرالى مالىمەتتەردى وقىپ وتىرىپ، سوندا بۇنداي مەيرام نەمەنەگە كەرەك، مەيرام دەگەننىڭ ءوزى ءبىر جاقسىلىقتىڭ باستاۋى ەمەس پە ەدى دەپ وز-وزىڭمەن وي شارپىساسىڭ. جانە قايعى-قاسىرەتى، ءولىم-جىتىمى، اپات، جاراقاتى، مەرتىگۋى مول بۇل ەسسىزدىك مەرەكەنى جابىلا تويلاۋعا قازاقتار، ولاردىڭ اتقامىنەرسىماق، اكىمسىماقتارى نەگە سونشا قۇمار بولدى ەكەن دەپ تاعى كۇيىنەسىڭ. بۇل ءوزى ءبىزدىڭ دىنىمىزگە دە، سالت-داستۇرىمىزگە دە، تىرشىلىك تۋرالى ۇعىم-تۇسىنىگىمىزگە دە جات ءىس-شارا عوي. الدە قازاق باسشىلارى ونى اتاپ وتپەسەك، الدە امەريكا، الدە رەسەي، ءتىپتى، يزرايل سەندەر يسلاميست، تەرروريست، ەكسترەميست، ءوزىن-وزى ولتىرەتىن جانكەشتىسىڭدەر دەپ بالە سالادى دەپ قورقا ما ەكەن؟ وسىنى كورىپ وتىرعاندا عۇلاما شايىر ابۋباكىر كەردەرى:

قالاي قاراپ جەل سوقسا

سولاي قاراپ مايىسقان

ءبىزدىڭ قازاق بالدىرعان

اتقا مىنگەن قازاققا

پاتشالى ورىس شەن بەرىپ،

سىيلاپ ەسىن تاندىرعان،–دەگەندى بۇگىنگى قازاق باسشىلارىنا ارناپ ايتقان با دەرسىڭ. ءيا، بىرنەشە وتباسى، بىرنەشە مەكەمە بىرىگىپ وتكىزەتىن بۇل وتىرىس جاساندى، جاتتاندى، بىرىنەن-بىرى اينىمايتىن ۇقساس سوزدەرمەن تىلەك-قۇتتىقتاۋمەن باستالىپ، «سول ءۇشىن الىپ قويايىق» پەن ىلگەرى قاراي «دامي» بەرەدى. سول ءاربىر «الىپ قويالىقتان» كەيىن ادامداردىڭ داۋىسى وزگەرىپ، بىرتە-بىرتە بەي-بەرەكەت دارىلداعان انگە ۇلاسادى. مىنە، الدا بولاتىن بۇكىل «قىزىق» وسى ءان سالۋدان باستالادى. سالدەن سوڭ ەركەگى دارىلداپ، ايەلدەرى شارىلداپ ايتاتىن بۇل اندەردىڭ سوڭى ايقاي-شۋعا، ءبىرىن-بىرى تىڭداماي ايتىساتىن داۋعا اينالادى. ماس ادامداردىڭ وڭدى-سولدى ەرسى سوزدەرى، بىلاپىت، بالاعاتتارى دا ەستىلە باستايدى. ۇپ-ۇلكەن ەركەكتەر مەن قاتىن-قالاشتاردىڭ ءجۇرىسى بۇزىلىپ، تەڭسەلىپ، تالتىرەكتەي باستايدى. وسى جانە باسقا دا ايتىپ تۇگەسىلگىسىز سوكەت، ورەسكەل قىلۋلاردىڭ ءبارى كوبىنە جاس-سابيلەردىڭ، ەسىن ءبىلىپ قالعان ۇل-قىزدىڭ كوزىنشە ءوتىپ جاتادى.

ەندەشە، ءبىز اتاپ ايتقاندا قازاقتار وسى جاڭا جىل، «ۆالەنتين كۇنى»، «تاتيانا كۇنى»، «حەللوۋين» سياقتى بۇكىل جان دۇنيەمىزگە جات جىن مەيرامدار  ارقىلى ۇرپاعىمىزعا قانداي تاربيە بەرۋدەمىز؟ بۇل ەل بولاشاعىنا ۇرپاق بولاشاعىنا، قىسقاسى قازاققا قارسى جاسالىپ جاتقان قىلمىس ەمەس پە جانە ونى بىرەۋلەر بىلە تۇرا جاساپ وتىرعان جوق پا دەپ كۇدىكتەنسەك نەسى كۇنا؟ ويتكەنى، قولىندا جەردەگى قۇداي-سىماعى بەرگەن بيلىگى بارلار ءار توي-دۋمان، ءار مەيرام-مەرەكە ارقىلى ەلدىڭ ساناسىن قالاي قاراي بۇرىپ بارا جاتقانىن، ەلگە قانداي باعىت، ۇرپاققا قانداي تاربيە بەرىپ، ۇرپاق ساناسىنا كىمدى، قاي ەلدى، قاي ءدىندى سىڭىرۋگە تىرىساتىنىن كورسەتەدى. ال ءبىز ۇرپاققا تاۋەلسىز سانا ءسىڭىرۋدىڭ ورنىنا ازدى-كوپتى بار ساناسىنان ايىراتىن الگىندەي مەيرامسىماقتارمەن سالىستىرعاندا ۇلت ۇلىلىعىنىڭ، ۇلت زاڭعارلىعىنىڭ، ۇلت دەگدارلىعىنىڭ شىرقاۋ شىڭىنداي، ءارى عالامزەرتتەۋ (استرونوميا) عىلىمىنىڭ شامشىراعىنداي ۇلى ناۋرىز مەيرامىن «دوسقا – كۇلكى، دۇشپانعا – تابا» قىپ وتكىزەتىنىمىز قالاي؟ وتكەن 2018 جىلى الماتى كوشەلەرىنەن ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى ناۋرىز قۇتتى بولسىن دەگەن جازۋ ىزدەپ سارساڭعا تۇسكەنبىز. الدە بۇل دا اقش پەن باتىسقا، ءۇي ىرگەسىندەگى رەسەيگە قاراپ ءالى دە الاق-جۇلاق ەتىپ، كوزىمىز ويناقتاپ تۇراتىنىنىڭ كەسىرى مە؟ ەندەشە ويتەتىن نە رەتىمىز بار؟ اۋ، ناۋرىز مەيرامىن تەك قازاق ەمەس، ءازىربايجان، وزبەك، ۇيعىر، تۇرىك، چەچەن، قىرعىز، قاراشاي، بالقار جانە باسقالارى تۇپ-تۇگەل قاسيەتتى، كيەلى مەيرام دەپ بىلەدى عوي. ەندەشە... ناۋرىز مەيرامىنىڭ، اسىرەسە، الماتى، استانا سياقتى قوس شاھار مەن وبلىس ورتالىقتارىندا قالاي سۇرەڭسىز ءوتىپ جاتقانىن، وعان 31-جەلتوقسانداعى جاڭا جىلداعىداي اي جارىم، ەكى اي بۇرىن دايارلىق جاسالمايتىنىن، ونىڭ سوناۋ ءبىر جىلدارداعى ءسان-سالتاناتىنان جۇرداي بولعانىن ەلىمىزدەگى قازاق، وزبەك، ۇيعىر، تاتار تۇگەل كورىپ وتىر. ولار ۇندەمەيدى. ويتكەنى، ولارعا نە كورسە دە «تولەرانتتى بولۋ» تاپسىرىلعان. ال كورشىلەس وزبەكستان، تاجىكستان، ءازىربايجان، تۇرىكمەنستان بۇل حريستيان جاڭا جىلىن دا، ايەلدەر كۇنىن دە قازەكەمدەرشە ىردۋ-دىردۋلاتىپ تويلامايدى.

ەگەر قازاقستاندا 31-جەلتوقسان كۇنگى (تۇنگى!) حريستياندىق جاڭا جىلعا دايارلىقتىڭ باستالۋ ۋاقىتىمەن سالىستىرساق الدىمىزدا كيەلى ناۋرىز مەيرامىنا قالالارداعى، اسىرەسە، الماتى مەن استاناداعى دايارلىق ءبىر جارىم اي بۇرىن، ياعني انەۋگۇنى قاڭتاردىڭ 15-تەرىنەن-اق باستالىپ كەتۋى كەرەك ەدى عوي.

ەندى قازاقستانداعى بۇكىل تۇركى جۇرتىن كۇلىپ تۇرىپ جىلاتاتىن مىنا ءبىر جاعدايعا قاراڭىز. قازاقستانداعى ورىستىڭ ءجاي مۇجىعىنان باستاپ «سلاۆيان ورتالىعى»، «لاد» دەپ اتالاتىندارعا شەيىن عايسا پايعامبار ءدال سول ءتۇنى ساعات 12.00-دە تۋعانىن بىرەۋ كوزىمەن كورىپ، تۋۋى تۋرالى كۋالىگىن تولتىرعانداي «روجدەستۆو حريستوۆو» ياعني، بۇل ءبىزدىڭ ءدىني مەيرامىمىز دەپ تويلايدى. ولارعا قازاقتىڭ بالا-شاعاسى مەن كەمپىر-شالى قوسىلىپ ماز-مەيرام بولىپ جاتادى. ال ناۋرىز كەلمەي جاتىپ قازاقستاننىڭ قازاق اتقامىنەرلەرى الدەكىمدەردەن قورقىپ، الدەنەدەن وز-وزىنەن ۇرەيلەنىپ «بۇل – ءدىني مەيرام ەمەس!»، «ناۋرىز –ءدىني مەيرام ەمەس»، «ءبىز بۇرىن مۇسىلمان ەمەس ەدىك»، «يسلام ءدىنى بىزگە كەيىن كەلدى!» دەپ ناۋقاس ادامشا ەلىرىپ سويلەي باستايدى. ال حريستيان ءدىنى ورىستارعا 10-شى عاسىردىڭ اياعىنا تامان عانا كەلدى. قازاقتار يسلام ءدىنىن ولاردان 200 جىل بۇرىن، ياعني، 8ء-شى عاسىردا قابىلداعان. ورىستار 18ء-شى عاسىرعا شەيىن جاڭا جىل دەگەن مەيرامدى دا بىلگەن ەمەس. بۇل جاڭا-جىلدى ولارعا 1700 جىلدان كەيىن عانا ءى-شى پەتر ەۋروپادان اكەپ ەنگىزدى. ەندەشە، ءبىزدىڭ شونجارلاردىڭ ەشكىم سۇراماي-اق ناۋرىز ءدىني مەيرام ەمەس دەپ وز-وزدەرىنەن شوشىنىپ شىر-پىر بولاتىنى نەسى. سولار وسىلاي دەپ قاراپ ءبىر جاعىنان كۇلكىڭ دە كەلەدى، ءبىر جاعىنان بايعۇستار-اي دەپ اياپ تۇراسىڭ.

قالاي دەسەڭىز دە اڭگىمەمىزدىڭ باسىندا ايتقانىمىز ايتقان. مەيلىڭ جەكە ادام بول، مەيلىڭ «ماڭگىلىك ەل» بول، ءبىراق ءار مەيرامدى، ءار توي-تۋماندى دۇرىس تاڭداپ الا ءبىلۋىڭ كەرەك. ول ءۇشىن سول مەيرام، مەرەكە، توي-دۋمان سەنىڭ ۇلتىڭنىڭ جان دۇنيەسىنە، دۇنيەتانىم، عۇمىرتانىمىنا، تابيعي بولمىسىنا، دىنىنە، دىلىنە، تىلىنە، ۇلتتىق سالت-داستۇرىنە، ۇلتتىق مىنەز-قۇلقى مەن ۇلتتىق تاربيەسىنە، ءتىپتى داستارحانعا قوياتىن ىشەتىن-ىشپەيتىنىنە سايكەس كەلە مە؟ سونىڭ ءبارىن ەسكەرىپ، ەكشەپ، ءارتۇرلى ەلەكتەن وتكىزىپ بارىپ وتكەرىلۋى كەرەك. ال ناۋرىز شە؟ ناۋرىز مەيرامى بۇكىل جەر-دۇنيە جاڭارىپ، جاسارىپ، ۇيقىداعىلار ويانىپ، ءتىپتى كەيبىر ولگەن جان-جانۋارلار ءتىرىلىپ، قىزۋ تىرشىلىك، ادامدار مەن جان-جانۋارلار اراسىندا ءبىر-بىرىنىڭ بويىنا قان مەن جىلۋ قۇياتىن ىستىق ماحاببات باستالاتىن وتە كيەلى دە، قاسيەتتى كۇن عوي! بۇل كۇنى كۇن مەن ءتۇننىڭ ۇزاقتىعى ساعاتى مەن ساعاتى، مينۋتى مەن مينۋتى، سەكۋندى مەن سەكۋندىنا شەيىن تەڭەسىپ ءدال كەلەدى. اللانىڭ قۇدىرەتى ەمەس پە! ەندەشە، بۇكىل التى الەم جاڭا جىلدى وسى ناۋرىز مەيرامىنان باستاسا دا وتە دۇرىس بولار ەدى عوي! بولمايتىن سەبەبى، بۇل جەر ءجۇزىنىڭ قالاعان پۇشپاعىندا ويران سالىپ، ءدىنىن، ءتىلىن بولشەكتەپ سول ارقىلى سول ەلدىڭ ريزىق نەسىبەسىن تالاپ الىپ وتىرعان كاپىر ەلدەردىڭ ساياساتىنا ساي كەلمەيدى. توي-تومالاقتان باستاپ، ۇلى دۋمان، مەرەكەلەرگە شەيىن ساياساتتىڭ، تاربيەنىڭ كۇشتى قۇرالى دەپ مانادان بەرى وسىنى ايتىپ وتىرمىز. ەرسى دەسەڭىز دە، مىناۋ ءبىر پانتيۋركيست، پانيسلاميست دەسەڭىز دە ءوز ەركىڭىز، ءبىراق بۇل ءبىزدىڭ ءجاي عانا پىكىرىمىز. قىسقاسى، مەيرامداردىڭ دۇرىسى مەن بۇرىسىن، ەستىسى مەن ەسەرىن، بۇزىعى مەن تۇزىگىن تاڭداپ، تويلاي ءبىلۋ دە ۇلكەن مەملەكەتتىك ءىس ەكەنى راس.

مىرزان كەنجەباي