الماتى. قامشى پورتالى - الەمدىك ەكونوميكاداعى شىرعالاڭنىڭ ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق، سول ارقىلى الەۋمەتتىك احۋالىنا ءوز اسەرىن تيگىزەتىنى انىق. الىپ ەلدەر اراسىنداعى قىرعي-قاباق تەكەتىرەس، سالىنعان ءتۇرلى سانكسيالار قىسپاعى مەن كورشى ەلدەر ۆاليۋتالارىنداعى تۇراقسىزدىق قازاقستاننىڭ نارىقتاعى ىرعاعىنا ءوز ىقپالىن تيگىزە دە باستادى.
قازىرگى تاڭدا تۋىنداعان دوللار باعامىنىڭ كوتەرىلۋى مەن تەڭگەنىڭ ەركىندىككە جىبەرىلۋىن جۇرتشىلىق قالاي قابىلداۋدا؟ «ەگەمەن قازاقستان» باسىلىمى ءتىلشىسىنىڭ اقتاۋ قالاسىنداعى «پوجسترويسەرۆيس» ج ش س ديرەكتورى، «سامۋر» لەزگين ەتنومادەني بىرلەستىگىنىڭ ءتوراعاسى گادجى سەليموۆپەن سۇحباتى وسى ماسەلەنى قوزعايدى.
- گادجى نازارالى ۇلى، ەلىمىزدە قارجىلىق احۋالعا قاتىستى ورىن الىپ وتىرعان جاعدايدى قالاي باعامدايسىز؟
- ءسوزىمدى بىلاي باستايىن. ەڭ باستىسى - ەلىمىز تىنىش، ىشكى بىرلىگىمىز بەكەم. بىزدە ورىن الىپ وتىرعان مۇنداي جاعدايلار - سىرتقى ورتانىڭ اسەرى. ءسىز بەن ءبىزدى تولعاندىراتىن، ناقتىراق ايتسام، مازالايتىن دا وسى ماسەلە. قازاقستان - جەر بەتىندەگى سان مىڭداعان ەلدەردىڭ ءبىرى بولعاندىقتان، ولارمەن نارىق الاڭىندا، ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناستا بولاتىنى بەلگىلى. سوندىقتان، باسقا ەلدەردە ورىن الاتىن جاماندى-جاقسىلى جاعدايلاردىڭ ءبىرقاتارى بىزگە ۇلكەندى-كىشىلى اسەرىن تيگىزىپ وتەدى. مەن ءدال قازىرگى تاڭدا ورىن الىپ وتىرعان قارجىلىق احۋال مەن ونىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق بولۋى ىقتيمال اسەرىنە وسى تۇرعىدا قارايمىن.
- دەمەك، ىشكى تىنىشتىق ءبىزدى سابىرلى بولۋعا شاقىرادى دەيسىز عوي.
- ءيا، دۇرلىگۋدىڭ، ابىرجۋدىڭ قاجەتى شامالى. دوللار باعامىنىڭ كوتەرىلۋى، مۇناي، مەتالل باعالارىنىڭ تومەندەۋى، ەكسپورت ماسەلەسى كوكجيەگىنىڭ كۇڭگىرتتەنۋى، ۇلتتىق ءتول ۆاليۋتامىز - تەڭگەنىڭ ەركىندىككە جىبەءرىلۋى قازاقستاندىقتاردى ءبىراز الاڭداتىپ وتىر. اسىرەسە، «ەكپىنى تۇيە ەمەس، تاۋ قوپارعانداي داعدارىس ورىن الا ما؟» دەپ سەسكەنۋ بار. ءقازىر داعدارىسپەن بەتپە-بەت كەلىپ تۇرعانىمىز جوق، سابىر ەتەيىك. ال بولا قالعان جاعدايدا، بۇعان دەيىن دە وزىندىك ەكپىنى بار ءبىرقاتار ەكونوميكالىق قيىندىقتى كورگەن كەزدەءرىمىز بولدى، دەمەك تاجىريبە بار. ەل تىزگىنىن قولىنا العان ازاماتتاردىڭ ۇتىمدى جول باستاۋى، قيىندىقتى ەڭسەرۋدەگى تاباندىلىعى ارقاسىندا ودان قيسايساق تا سىنباي شىققانبىز. بۇل دا ءبىر وتكىنشى سىن دەپ ويلايمىن جانە ءىس باسىنداعى ازاماتتارعا سەنىم مول. ارينە، ەكونوميكاسى ەندى اياقتان تۇرىپ، ءوزىنىڭ مۇمكىندىگىنە قاراي ءتۇرلى الىپ جوبالاردى الدىنا قويىپ وتىرعان ەلىمىزگە بۇل جاعدايدىڭ وڭاي سوقپاسى انىق. ايتسە دە ءبىز سابىرلىلىق، شىدامدىلىق تانىتۋمىز قاجەت.
- ءسىز ايتىپ وتىرعان سابىر، شىدامدىلىقپەن بىرگە، قانداي جاعدايدا دا ءوندىرىستى تۇرالاتپاۋ ماسەلەسى دە اسا ماڭىزدى دەپ ويلايمىز.
- الەمدىك ەكونوميكاداعى جاعدايدىڭ شاتقاياقتاۋى سالدارىنان مۇناي، مەتالل ءونىمدەءرىنىڭ شەتەلدىك نارىقتاعى باعاسى تومەندەپ كەتتى. بۇلار ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ سىرتقا ەكسپورتتايتىن نەگىزگى ونىمدەرى عوي. بۇل جاعداي دا ەل ەكونوميكاسىنا ءوز اسەرىن تيگىزدى. وسى ماسەلەلەر بىزگە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن شۇعىل شارالار قابىلداۋ قاجەتتىگىن ۇقتىردى. ەل ۇكىمەتى مەن ۇلتتىق بانك 2015 جىلدىڭ 20 تامىزىنان باستاپ جاڭا اقشا-نەسيە ساياساتىن ىسكە اسىرۋعا كىرىسۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. اتالمىش شەشىمنەن ءبىز ەكونوميكا وسىمىنە، جاڭا جۇمىس ورىندارىنىڭ قۇرىلۋىنا، ينفلياسيانىڭ تومەندەۋىنە قول جەتكىزەمىز. جەكە كاسىپكەر بولعاندىقتان، ءبىزدىڭ دە كاسىبىمىزگە ىقپالى بولادى دەپ ويلايمىن، نەدە بولسا كورۋگە جانە تەك كورىپ قانا قويماي، شىداۋعا، جەڭىپ شىعۋعا بەكەمدەنىپ وتىرمىز. «سابىر ءتۇبى - سارى التىن»، دەيدى عوي قازاق حالقى. وسى سابىرلىلىق ءبىزءدىڭ سەنىمدى سەرىگىمىز بولۋى ءتيىس.
دەرەككوزى: قازاقاپارات
