دەنساۋلىق ساقتاۋ جونىندەگى وبلىستىق ۇيلەستىرۋ كەڭەسىنىڭ تۇرعىنداردىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ ماسەلەلەرىنە ارنالعان كەزەكتى وتىرىسىنا وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى ب.نۇرعازييەۆا مەن وبلىستىق ءماسليحات حاتشىسى ب.ءجۇسىپوۆ، قالا، اۋدان اكىمدەرى، باسقارما باسشىلارى مەن وڭىردەگى ەمدەۋ مەكەمەلەرىنىڭ باس دارىگەرلەرى، قوعامدىق ۇيىمدار مەن ب ا ق وكىلدەرى قاتىستى.
ق ر «دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك قولداۋ مينيسترلىگى 2011-2015 جىلدارعا» ارنالعان «سالاماتتى قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ ورىندالىسى مەن 2015 جىلدىڭ التى ايىنىڭ قورىتىندىسىنا وراي القا ءماءجىءلىسىن وتكىزگەن. مينيسترلىكتىڭ ساراپتاماسى بويىنشا ەلىمىزدە اقمولا، شىعىس قازاقستان، اتىراۋ، قىزىلوردا جانە وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستارىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىندا كەمشىلىكتەر كوپ بولىپ شىقتى. بۇل تىزىمدە ءبىزدىڭ ءوڭىردىڭ اتى جوق ەكەن. ءبىراق بۇل ماڭعىستاۋ مەديسيناسىندا ماسەلە جوق دەگەن ءسوز ەمەس. وكىنىشكە وراي، ءسابي ءولىمى دەرەكتەرىنەن وبلىسىمىز ەل ايماقتارىنىڭ الدىندا تۇر. 2015 جىلدىڭ قاڭتار ايىنان باستاپ دۇنيە ەسىگىن شىر ەتىپ اشقان 120 نارەستە 1 جاسقا جەتپەي شەتىنەپ كەتكەن. بۇل جوعارى كورسەتكىشتىڭ ارتىندا 120 بولاشاق پەن 120 تاعدىر تۇر...
وسى جاعدايلاردى بايان ەتە كەلىپ، وبلىستىق ۇيلەستىرۋ كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى، وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى بانۋ نۇرعازييەۆا: «حالىقتىڭ دەنساۋلىعى – بۇل ەڭ باستى بايلىعىمىز بولسا، انا مەن بالا ءومىرىن قورعاۋ – مىندەتىمىز. 7 ايدىڭ ىشىندە 120 ءسابيدىڭ ومىردەن ءوتۋى جاندى اۋىرتاتىن ستاتيستيكا. اق حالاتتى ابزال جاندار – دارىگەرلەردىڭ جانى اشىماسا، انا مەن بالا ومىرىنە كىم اراشا تۇرادى؟ بۇل – 9 جىل وقىپ، ءبىلىم شىڭىنا شىققان ءدارىگەرلەرىمىز ءوز قىزمەتتەرىن دۇرىس اتقارا المايدى دەگەن ءسوز. ارينە، مەديسينا قىزمەتكەرلەرى مۇلدەم جۇمىس جاسامايدى ەمەس، جۇمىس ءجۇءرىپ جاتىر. ءبىراق، ول ءوز دەڭگەيىندە ەمەس بولعانى. مەديسينا سالاسىندا مەنەدجمەنت جەتىسپەيدى، قالا، اۋدان اكىمدەرىمەن بىرىگىپ جۇمىس جاساۋ كەرەك»،-دەدى.
وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى رۋسلان بەكتۋبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى جىلدىڭ 7 ايىندا 10721 ءسابي ءدۇنيەگە كەلگەن. بۇل وتكەن جىلعا قاراعاندا 123 بالاعا از. ال 2014 جىلى 112 بالا ءتۇرلى سەبەپتەن قايتىس بولسا، بيىلعى كورسەتكىش 120 بولىپ وتىر. ولاردىڭ 8ء-ى وبلىستىق پەريناتالدىق ورتالىقتا، 6-ى وبلىستىق بالالار اۋرۋحاناسىندا كوز جۇمعان.
– وسىعان وراي، بۇل ەمدەۋ مەكەمەلەرىنىڭ باسشىلارىنا ءسابي ءولىءمىن ازايتۋعا قاتىستى ناقتى شارالار قولعا الۋ تاپسىرىلىپ، الماتى قالاسىنداعى اكۋشەرلىك-گينەكولوگيا جانە پەريناتولوگيا ۇلتتىق ورتالىعىنان ماماندار شاقىرىلدى. شەتىنەگەن ءاربىر بالانىڭ مەديسينالىق قۇجاتتارى زەرتتەلىپ، نۇسقاۋلار بەرىلدى. بۇگىندە استاناداعى انا مەن بالا ۇلتتىق ورتالىعىندا 25 ماڭعىستاۋلىق ءداءرىگەر ءبىلىمىن جەتىلدىرۋدە بولسا، ولاردىڭ 9-ى اكۋشەر-گينەكولوگتار، 16-سى نەوناتولوگتار. اعىمداعى جىلدىڭ 9 ايىنان سوڭ، قورىتىندى جاسالىپ، ءناتيجەلەر ساراپتالاتىن بولادى. ءسابي ولىمىنە اكەلەتىن انا مەن بالانىڭ پەريناتالدىق كەزەڭدەگى جاعدايى بولسا، 19 پايىزى تۋا بىتكەن، 7 پايىزى تىنىس الۋ ورىندارىنىڭ اۋرۋلارى بولىپ وتىر، - دەيدى وبلىستىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى ر.بەكتۋبايەۆ.
بالا ءسۇيىپ، ومىرگە ەل بولاشاعى- ۇرپاقتى اكەلۋدى ىزگى نيەت ەتكەن انالار اراسىندا دا ءولىم ازايماي وتىرعانى اقيقات. 2008 جىلى ايماعىمىزدا 11، 2009 جىلى 7 انا ارمانىنا جەتپەي كوز جۇمسا، 5 جىل ىشىندە بۇل كورسەتكىش 4 ەسەگە ارتىپ وتىر. باسقارما باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى جىلدىڭ مامىر ايىندا مۇنايلى اۋدانىندا تۇراتىن 27 جاستاعى جۇكتى ايەل وبلىستىق پەريناتالدىق ورتالىقتا قايتىس بولعان. ارنايى جاسالعان ساراپتاما بۇل قايعىلى جاعدايعا مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ قاتىسى بارىن كورسەتكەن. ۋچاسكەلىك دارىگەرلەر ءوز قىزمەتىن دۇرىس اتقارماعان. اياعى اۋىر انامەن جۇكتىلىكتىڭ العاشقى ايلارىندا تۇسىنىك جۇمىستارى جۇرگىزىلمەگەن. وبلىس اكىمى ورىنباسارىنىڭ انا ولىمىنە قاتىستى ساۋالدارىنا ر.بەكتۋبايەۆ «انا ءولىءمىنىڭ باستى سەبەبى – ايەلدەر دەنساۋلىعىنىڭ تومەندىگى» دەپ جاۋاپ بەردى. باسقارما باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ايەلدەر اراسىندا قانازدىق كەڭ تارالعان، بۇيرەك اۋرۋلارى كوپ. بولاشاق انالار ءوز دەنساۋلىقتارىنا اسا كوڭىل بولمەيدى.
ءتىپتى بالا كوتەرۋگە دەنساۋلىعى جارامايتىن ايەلدەر دە تاۋەكەلگە بەل بۋىپ، ومىرگە بالا اكەلۋدى ويلايدى. قازىردە دارىگەرلەر باقىلاۋىندا اۋىر جاعدايدا جۇكتى بولىپ جۇرگەن ونداعان نازىك جاندىلار تىركەلگەن. ولاردىڭ اراسىندا مۇگەدەك ايەل دە بار. وسىنداي ماسەلەلەردى اشىق تالقىلاۋعا تىرىسقان اۋقىمدى جيىن بارىسىندا تۇرعىنداردىڭ ماڭعىستاۋ مەديسيناسىنا قاتىستى ءپىكىرلەرى جيناقتالعان بەينەسيۋجەت كورسەتىلدى. قاتىسۋشىلار كوپتەگەن اقتاۋلىقتاردىڭ دارىگەرلەر قىزمەتىنە قاناعاتتانبايتىنىنا كۋا بولدى.
بەينەسيۋجەتتە اعىنان جارىلىپ، اشىنا سويلەگەن تۇرعىندار وبلىسىمىزداعى ەمدەۋ مەكەمەلەرىنىڭ قىزمەتىنە كوڭىلدەرى تولمايتىندىقتارىن ايتقان. كوپءشىلىگى ەمحانالارداعى سارىلعان كەزەكتەر تۋرالى ايتسا، ءبىرقاتارى دارىگەرلەردىڭ ناۋقاستارمەن قارىم-قاتىناسى تومەن دەپ سانايدى. جوعارى ءبىلىمدى ماماندار اراسىندا تانىنە شيپا ىزدەپ كەلگەن تۇرعىندارمەن دورەكى سويلەسىپ، دارىگەرلىك دەونتولوگيانى ساقتامايتىندارى ءجيى كەزدەسەدى. جەدەل جاردەم قىزمەتىنە دە تاعىلار سىن جەتەرلىك.
– جاقىندا ىسساپارمەن ماڭعىستاۋ اۋدانىنىڭ سايوتەس اۋىلىندا بولىپ، دارىگەرلىك امبۋلاتورياعا باردىم. اۋىلدىڭ باستى ەمدەۋ مەكەمەسىندە قىمبات قۇرال-جابدىقتار بار، ءبىراق سۋ جوق. سۋ جوق جەردە ناۋقاسقا قانداي ەم كورسەتۋگە بولادى؟ دارىگەر اۋىلداعى جۇكتى ايەلدەر مەن سابيلەردىڭ سانى تۇگىلى، ءوز ۇجىمىندا قانشا ادامنىڭ بارىن بىلمەيدى. بۇل نە دەگەن ماسقارا؟-دەدى بانۋ عاني قىزى.
ال، دارىگەرلەر مەديسينا قىزمەتىنىڭ ءتومەندىگىن ماتەريالدىق جاعدايمەن بايلانىستىرادى. باستى سەبەپ، وبلىسىمىزدا ماماندار جەتىسپەيدى. بىلىكتى مامانداردى باسقا جاقتاردان شاقىرۋ ءۇشىن ولاردى پاتەرمەن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. دارىگەرلەر جالاقىسىنىڭ تومەندىگى، وڭىرىمىزگە ءار جاقتان كەلۋشىلەردىڭ ءوز دەنساۋلىقتارىنا نەمقۇرايلى قارايتىندىعى دا جاعدايدى ۋشىقتىرىپ وتىر. ال، جەدەل جاردەم قىزمەتىنە سىننىڭ ايتىلۋى – وبلىس ورتالىعى اۋماعىنىڭ كۇن ساناپ كەڭەيۋىنەن. اقتاۋداعى 30،31،32 جانە 33ء-شى شاعىناۋدانداردىڭ ورتالىقتان قاشىقتىعى مەن جولداردىڭ ناشارلىعى دا وسىعان سەبەپ بولۋدا. وبلىس بويىنشا جەدەل جاردەم كولىكتەرى جەتىسپەيدى، اۋداندار مەن جاڭاوزەن قالاسى ءۇشىن 16 سانيتارلىق اۆتوكولىك قاجەت ەتىلۋدە.
بۇدان كەيىن مەديسينا ۇيىمدارى مەن فارماسيەۆتيكالىق قىزمەتتى باقىلاۋ كوميتەءتىنىڭ ماڭعىستاۋ وبلىستىق دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى ەلدەش قوسماعانبەتوۆ پاسيەنتتەردى قولداۋ جانە ىشكى اۋديت قىزمەتى تۋرالى ايتتى.
– پاسيەنتتەردى قولداۋ ورتالىعى ەمدەۋ مەكەمەلەرىندە ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ بۇيرىعىمەن 2009 جىلى قۇرىلعان بولاتىن. باستى ماقسات – ناۋقاستار مەن دارىگەرلەر اراسىندا بايلانىس ورناتۋ. وكىنىشكە وراي، ورتالىقتىڭ جۇمىسى مەن ىشكى اۋديت قىزمەتى جەتكىلىكسىز جۇرۋدە. ونلاين جۇيەسىندەگى سەنىم تەلەفوندارى جۇمىس ىستەمەي تۇر. بيىلعى تەكسەرىس كەزىندە 11 مەكەمەنىڭ جەدەل تەلەفون جەلىسىنىڭ جۇمىس ىستەمەيتىندىگى انىقتالدى، كوپ مەكەمەلەر تەلەفون قوڭىراۋىنا جاۋاپ بەرمەيدى. ياعني وسى قىزمەتكە جاۋاپتى دارىگەر-ەكسپەرتتىڭ جۇمىسى جولعا قويىلماي وتىر،-دەدى ەلدەش قوسماعانبەتوۆ.
دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭىنە ارنالعان وتىرىستىڭ كۇن تارتىبىندە ءسوز العانداردىڭ ءبىرى وبلىستىق تۇتىنۋشىلاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى مارال قادىر بولدى. ول كەلتىرگەن ستاتيستيكالىق مالىمەتتەر بويىنشا، وبلىستا 2015 جىلدىڭ 6 ايىندا تۋبەركۋلەزبەن اۋىرعاندار سانى وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 7 پايىزعا ءوسىپ، ورتا رەسپۋبليكالىق كورسەتكىشتەن 11،4 پايىز جوعارى بولعانىن كورسەتىپ وتىر. جۇقپالى اۋرۋ بەينەۋ اۋدانىندا - 1،6 ەسەگە، ءتۇپقاراعان اۋدانىندا – 2 ەسەگە، اقتاۋ قالاسىندا 26، مۇنايلى اۋدانىندا – 8،2 پايىزعا وسكەن. وتكەن جىلى 193 جان بۇل الەۋمەتتىك دەرتكە ۇشىراسا، بيىل ولاردىڭ سانى 214-كە جەتتى. اسىرەسە، بالالار اراسىندا تۋبەركۋلەز كوبەيىپ كەتكەن. وكىنىشكە وراي، بالالار اراسىندا تۋبەركۋلەز دەرتى بويىنشا ماڭعىستاۋ وبلىسى ءبىرىنشى ورىندا تۇر. جاس وسكىندەردى وسى ءبىر جۇقپالى سىرقاتتان قورعاي الماي وتىرمىز. جاسوسپىرىمدەر اراسىندا دا ءوسۋ كورسەتكىشتەرى بايقالادى. بالالاردىڭ اراسىندا اۋرۋشاڭدىقتىڭ جوعارى دەڭگەيى بەينەۋ مەن ءتۇپقاراعان اۋداندارىندا ءوسىپ كەتكەن كورىنەدى.
جاسوسپىرىمدەردىڭ اراسىندا تۋبەركۋلەزءدىڭ ىدىراۋ ساتىسىندا، باسيلليارلىق ءتۇرىءنىڭ انىقتالۋى، ەمدەۋ-ساۋىقتىرۋ مەكەمەلەرىندە ەسەپتە تۇرعان جاسوسپىرىمدەرگە مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ تاراپىنان، پروفيلاكتيكالىق مەديسينالىق باقىلاۋدىڭ ساپالى جۇرگىزىلمەيتىنىن، جوسپارعا سايكەس فليۋوروگرافيالىق رەنتگەن تەكسەرۋى قولعا الىنبايتىنى جانە بالالاردى دەر كەزىندە كاتەگورياسىنا وتكىزىلىپ، ءتيىستى دارىگەرگە جۇكتەلمەيءتىنى بايقالادى. سونىڭ سالدارىنان، جاسوسپىرىمدەر اراسىندا اۋرۋ كوبەيىپ بارادى،-دەدى مارال جۇمابەك قىزى.
تۋبەركۋلەزدى تۇبەگەيلى قۇرىقتاي الماۋدىڭ سەبەبى - مەديسينالىق كومەكتىڭ ۋاقىتىلى كورسەتىلمەۋى، ەگۋدىڭ دۇرىس جۇرگىزىلمەۋى،- دەپ اتاپ ءوتتى ول. اۋرۋدى ەرتە انىقتاۋدا جەرگىلىكتى ماماندار ەنجارلىق تانىتىپ، ميكروسكوپيالىق ءادىستى كەڭ قولدانبايدى. ناۋقاستاردىڭ 60 پايىزى اۋىرىپ، دارىگەر كومەگىنە وزدەرى جۇگىنگەن. ەگۋ شاراسى دا تومەنگى دەڭگەيدە جۇرگىزىلىپ وتىر. كوپتەگەن اتا-انالار ەل ىشىندە بولىپ جاتقان جاعدايلاردان ۇرەيلەنىپ، بالالارىن ەگۋدەن باس تارتۋدا. ولارمەن تۇسىنىك جۇمىستارى تيىسىنشە جۇرگىزىلمەگەندىكتەن، ەگىلمەي قالعان سابيلەر سانى كوبەيۋدە. ال، سىرقاتقا شالدىققان بالالاردى ساۋىقتىرۋ شارالارى دا كوڭىل كونشىتپەيدى. وسى جىلدىڭ التى ايىندا ناۋقاس بالعىنداردىڭ تەك 77 پايىزى عانا ساۋىقتىرۋدان وتكەن. وعان ساناتورلىق بالاباقشالار مەن ورتالىقتاردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى سەبەپ بولۋدا. جاڭاوزەن قالاسى، ءتۇپقاراعان اۋدانىنىڭ اقشۇقىر اۋىلىنا، قاراقيا اۋدانىنا قاراستى جەتىباي كەنتىنە، مۇنايلى اۋدانىنىڭ اتامەكەن ەلدىمەكەنىنە ارنايى بالاباقشا سالۋ قاجەتتىلىگى تۋىنداپ وتىر.
وبلىسىمىزدا 1394 دارىگەر، 4902 ورتا ءبىءلىمدى مەديسينا قىزمەتكەرى بار. بۇل ءوڭىر تۇرعىندارىن مەديسينالىق كومەكپەن تولىقتاي قامتاماسىز ەتۋگە جەتكىلىكسىز. نەگىزگى ماماندىقتار بويىنشا 170 دارىگەر، اتاپ ايتقاندا انەستەزيولوگ-رەانيماتولوگتار، ينفەكسيونيستەر، پەدياترلار مەن نەوناتولوگتار قاجەت.
جيىن سوڭىندا وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى بانۋ نۇرعازييەۆا جينالعانداردى تۇرعىندار دەنساۋلىعىن قورعاۋعا بار كۇش-جىگەرلەرىن سالۋعا جانە ادامدار ومىرىنە جاۋاپتى بولۋعا شاقىردى. دەنى ساۋ ۇلتتىڭ عانا بولاشاعى جارقىن بولماق.
اقپارات كوزى: مangmedia.kz.
