"Nur Otan" پارتياسى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باۋىرجان بايبەك ەكس-دەپۋتات، بۇگىندە youtube جەلىسىندە ۆيدەوبلوگ تۇسىرۋمەن اينالىسىپ جۇرگەن تاڭىربەرگەن بەردوڭعارعا سۇحبات بەردى. سۇحبات بارىسىندا ول نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ەل قالىپتاسۋىنا قوسقان ۇلەسى، "Nur Otan" پارتياسىنىڭ جوبالارى، "بولاشاق» باعدارلاماسى"، الماتى اكىمى كەزىندە قابىلداعان شەشىمدەرى، سونداي-اق ءوزىن بيۋدجەتتىڭ اقشاسىن "جەپ" ميللياردەر اتاندى دەپ ايىپتاعان وپپوزيسيالىق بەلسەندى جانبولات مامايعا جاۋاپ بەردى.

باۋىرجان بايبەك بۇگىندە "Nur Otan" پارتياسى ەكى ىسپەن ماقتانا الاتىنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ العاشقىسى – پرايمەريز، ەكىنشىسى – «Biz Birgemiz» اكسياسى اياسىندا ازاماتتارعا كومەك كورسەتۋ.

پارتيا ءتوراعاسى ورىنباسارىنىڭ ايتۋىنشا، پرايمەريز پارتيا قاتارىنا جاڭا ادامداردى تارتۋعا جول اشقان. دەپۋتاتتاردىڭ 70-80 پايىزى جاڭارتىلعان. بۇرىن وپپوزيسيا بولعان كوپتەگەن تانىمال تۇلعالار بۇگىندە پارتيا قاتارىنا قوسىلعان.

سونداي-اق ول پاندەميا مەن تۋربۋلەنتتى ۋاقىت جاعدايىندا پارتيا مشەلەرى كۇش-جىگەرىن بىرىكتىرىپ، جۇدىرىقتاي جۇمىلا العانىن، پارتيا ءتوراعاسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ باستاماسىمەن "Biz Birgemiz" اكسياسى اياسىندا 40 ملرد تەڭگەگە جۋىق جەكە قاراجات جينالعانىن، تۇرعىندارعا اتاۋلى كومەك كورسەتىلىپ، اشىق پروسەسس قامتاماسىز ەتىلگەنىن ايتتى.

باۋىرجان بايبەك سونىمەن قاتار "Nur Otan" اتقارىلعان جۇمىستار، بەرىلگەن ۋادەلەر بويىنشا ناقتى ەسەپ بەرە الاتىنىن جەتكىزدى.

سونداي-اق ول قالالار، اۋداندار مەن وبلىستاردا پارتيانىڭ قوعامدىق كەڭەستەرى قۇرىلعانىن اتاپ ءوتتى. وندا ساراپشىلار، ساياساتتانۋشىلار پارتيا تاراپىنان بەرىلگەن ۋادەلەردىڭ قانداي دا ءبىر اسپەكتىلەرىن اشىق تالقىلاي الادى، وعان قوسا، "حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت" تۇجىرىمداماسىنا سايكەس ازاماتتىق قوعامنىڭ پىكىرىن ەسكەرىپ، كۇن تارتىبىنە دە دەن قويا الادى.

سۇحبات بارىسىندا باۋىرجان بايبەك ەلباسىنىڭ تاريحي ۇلەسى تۋرالى ايتىپ، ونىڭ ەسىمىن كوشەگە بەرۋدىڭ مانىنە توقتالدى، بۇل ءۇشىن وزدەرىن سوككەن بەلسەندى جانبولات مامايدىڭ ارەكەتىنە باعا بەردى.

– الماتى – حالقىمىزدىڭ عاسىرلار بويى ارمانى ىسكە اسقان – تاۋەلسىزدىككە، مەملەكەتتىلىككە قول جەتكىزگەن قالا. العاشقى 7 جىلدا الماتى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ استاناسى بولدى. ءدال وسى قالاداعى فۋرمانوۆ كوشەسىندە ەلباسى قيىن دا، تاريحي شەشىمدەر قابىلدادى. ماماي سياقتىلارعا مۇنى ءتۇسىنۋ بۇيىرماعان، بۇل ولار ءۇشىن عارىش سەكىلدى. ولار ءتىپتى مۇنىڭ اۋقىمىن دا تۇسىنە المايدى. الماتىدا ەگەمەندىك تۋرالى دەكلاراسيا، كونستيتۋسيامىز قابىلداندى. ەلباسى كورشىلەرىمىزبەن دوستىق قارىم-قاتىناس ورناتىپ، شەكارالارىمىزدى دەليميتاسيالاۋ ماسەلەسىن تولىعىمەن شەشە الدى. ەلباسى ماڭعىستاۋعا كەلىپ، كاسپيي ماڭى مەملەكەتتەرى كاسپييدى بولىسكەن كەزدە بولعان مىناداي ءبىر وقيعانى ەستىگەنىم بار. بۇل ونىڭ وكىلەتتىگىن توقتاتاردان ءبىر جىل بۇرىن ەدى. سول كەزدە ەلباسى ەندى پرەزيدەنت قىزمەتىنەن كەتۋگە بولادى دەدى. ول ءوزىنىڭ تاريحي ميسسياسىن ورىندادى – بارلىق شەكارامىزدى شەگەندەپ، حالىقارالىق كەپىلدىك الدى، يادرولىق قارۋدان باس تارتۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى، سەمەي پوليگونىن جاپتى، ارالدىڭ جاھاندىق پروبلەماسىن شەشتى، ازاماتتاردىڭ ءال-اۋقاتىن كوتەردى، مەملەكەتتىڭ بىرلىك پەن كەلىسىمدە تۇراقتى دامۋىنىڭ سارا جولىن سالدى. پوستكەڭەستىك ەلدەردىڭ بارلىعى دەرلىك قانتوگىس پەن سىناقتاردان ءوتتى. ءبىز مۇنى ۇمىتپاۋىمىز كەرەك. نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى سياقتى تاريحي تۇلعا كوزى تىرىسىندە-اق ۇلكەن قۇرمەتكە لايىق دەپ سانايمىن. سودان كەيىن فۋرمانوۆ تۋرالى ايتا كەتەيىك، ماماي مىرزا ءوزىن ۇلتشىل-پاتريوت رەتىندە كورسەتكەنىمەن، شاماسى، ول تاريحتان بەيحابار. فۋرمانوۆ – 1920 جىلى بەس مىڭ ادامنىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن ۆەرنىيداعى كوتەرىلىستى باسقان ساياسي قايراتكەر. سودان كەيىن ول قانشاما ادامدى رەپرەسسيا جاساپ، سوتتاپ، كوبىسىن اتىپ، تۇرمەگە جاپقان. سوندا ونىڭ ايتۋىنشا، ءبىز ءۇشىن فۋرمانوۆ ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى، ەلباسىدان گورى كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى مە؟ ەگەر ەكىنشى رەت جاساۋ قاجەت بولسا، ءبىز تاعى دا وسىلاي وزگەرتەر ەدىك. ونىڭ ۇستىنە، مەن بۇل جوبانىڭ نەگە جالعاسپاعانىن ازىرگە بىلمەيمىن، ءبىراق ماعان جانە الماتى ءماسليحاتىنا جەكە مەنشىك يەلەرى شىعىپ: "ءبىز ەلباسىعا ءوز قاراجاتىمىزدىڭ ەسەبىنەن ەسكەرتكىش قويعىمىز كەلەدى" دەدى. ولار ەسكيزىن دە جاسادى. ءبىز ونى قارادىق، وتە ادەمى جانە سول ەسكەرتكىشتى ورناتىپ، ونى جۇزەگە اسىرۋىمىز كەرەك ەدى. ول جەردە قاي جاعىنا قاراساڭ دا، ەلباسىنىڭ ەڭبەگىن كورۋگە بولادى. مەنىڭشە، بۇل بولاشاقتىڭ ەنشىسىندە. سوندىقتان بۇل جالعىز مەنىڭ شەشىمىم ەمەس، ون مىڭ جاس پەتيسياعا قول قويدى، – دەدى بايبەك. 

سونداي-اق ول الماتى اكىمى بولىپ تۇرعان كەزدەرىنە قاتىستى جانبولات مامايدىڭ سىنى مەن ايىپتاۋلارىنا جاۋاپ بەردى.

ونىڭ ايتۋىنشا، جانبولات مامايدىڭ "ميللياردەر" دەگەن ايىپتاۋى ماتەماتيكالىقتۇرعىدان دا قيسىنعا كەلمەيدى.

– ميلليارد دوللار دەگەننىڭ قانداي قوماقتى قارجى ەكەنىن ءتۇسىنىپ وتىرعان بولارسىز؟ بۇل – وتە ۇلكەن سيفر. الماتىنىڭ بيۋدجەتى بار، ول ءبىر جارىم ميلليارد. ءبىراق بيۋدجەت بولىنەدى. اعىمداعى، دامۋ بيۋدجەتى بار. اعىمداعى بيۋدجەت – بۇل مۇعالىمدەردىڭ، دارىگەرلەردىڭ جالاقىسى، الەۋمەتتىك تولەمدەر، مەكتەپتەر مەن اۋرۋحانالاردى ۇستاپ تۇرۋ. بۇل شىعىندار وزگەرمەيدى. بيۋدجەتكە كەلىپ تۇسەدى، ونى بىردەن تاراتىپ بەرەسىڭ، بۇل جالاقى سياقتى. سودان سوڭ دامۋ بيۋدجەتى دەگەن ۇعىم بار. ماسەلەن، 2015 جىلدان 2019 جىلعا دەيىنگى جەرگىلىكتى دامۋ بيۋدجەتى جىلىنا ورتا ەسەپپەن 150 ملن دوللاردى قۇرايدى. ەگەر 4 جىل ىشىندە بۇكىل دامۋ بيۋدجەتىن قوسساق، وندا شامامەن 600 ميلليون دوللار جينالادى. ءماسليحات، دەپۋتاتتار، مەردىگەرلەر، كومپانيالار قاراپ وتىرعان جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن اكىم 600 ملن دوللار الىپ، قالتاسىنا باسادى-مىس. بۇل عىلىمي ەمەس فانتاستيكادا عانا مۇمكىن دۇنيە شىعار. قالادا مۇلدەم ەشتەڭە جاساماعان كۇننىڭ وزىندە ميلليارد دەگەن سيفردى قايدان الۋعا بولادى؟

سونىمەن قاتار، الماتى اكىمى بولعان كەزىمدە، كەلەسى كۇنى Total سايتىندا عوي دەيمىن "بايبەكتىڭ وتباسى نەمەن اينالىسادى؟" دەگەن ماقالا شىقتى. وندا مەنىڭ وتباسى مۇشەلەرىمنىڭ اتتارى اتالاتىن كومپانيالار تۋرالى ايتىلعان. مەن تاعايىندالعاننان كەيىن ەرتەسىنە-اق جاريالاندى، بىرەۋ وتە جىلدام اقپارات جيناعان بولىپ تۇر عوي. ءسىرا، ول ادامدار مەنىڭ الماتى اكىمى بولاتىنىمدى ءبىلىپ، ماقالا دايىنداپ، جاريالاعان. جانبولات ماماي اتاعان كومپانيالاردىڭ بارلىعى مەن الماتى اكىمى بولعانعا دەيىن قۇرىلعانىن ايتقىم كەلەدى. ول كومپانيالاردىڭ ەشقايسىسى الماتىمەن بايلانىستى ەمەس. بۇل – بىرىنشىدەن. سودان كەيىن 4 جىلدان سوڭ، الماتى اكىمى قىزمەتىنەن كەتكەنىمدە، UZUN Qulaq تەلەگرام-ارناسى ءدال وسى دەرەكتەردى بەرىپ، ءبىراق سوڭىندا: بايبەك دوللارلىق ميللياردەر. سول اكتيۆتەرمەن ءقازىردىڭ وزىندە ميلليارد دەگەندى قوسىپ قويادى.

سونىمەن قاتار، وندا مەنىڭ الدە قانداي ءبىر بيزنەس يمپەريا قۇرعانىم تۋرالى ايتىلادى، بىلاي قاراپ شىقسام، شامامەن 100-گە جۋىق كومپانيا ەكەن. وسى ۇلكەن ءتىزىمنىڭ ىشىندەگى تەك 10-عا جۋىق كومپانيا مەنىڭ وتباسىما قاتىستى دەپ ايتا الامىن. مەن ونى جوققا شىعارمايمىن. مۇنىڭ ءبارى دەكلاراسيالانعان، رەسمي دەرەككوزدەردە جاريالانعان، سالىعى تولەنگەن. ءبىراق ەگەر ماسەلە مەنىڭ وتباسىما قاتىستى بولسا، ناقتىسىن ايتايىن. مەنىڭ اتا-انام كەڭەستىك زاماندا كييەۆتە وقىدى. انام تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتتى ءبىتىردى، اكەم كولىك-ەكونوميستى، ولار ءومىر بويى جۇمىس ىستەدى. انام بىرنەشە زاۋىت سالعان، قازاقستاننىڭ جەتەكشى تەحنولوگى. 90 جىلدارى ول جەكە سالاعا كەتتى، سودان بەرى ءوزى ءۇشىن جۇمىس ىستەيدى. اكەم 90-شى جىلدارى بيزنەسپەن اينالىسا باستادى. اكەمنىڭ تەگى كەڭەس زامانىندا ەش جەردە اتالعان جوق. ول مينيستر بولعان جوق، جوعارى لاۋازىمداردى قىزمەتتەر اتقارمادى. ورتا دەڭگەيدەگى باستىق بولدى. ايتپاقشى، بانكتە جۇمىس ىستەدى، نەسيە الدى، كووپەراتيۆتەر، جەكە بيزنەس قۇردى.

ايتىلعان كومپانيالاردىڭ جارتىسى بانكروتقا ۇشىرادى. بيزنەس – بۇل تاۋەكەل. تاۋەكەلگە بارىپ، ءبىر ءىستى قولعا الاسىز، بىرەۋى بولادى، بىرەۋى بولمايدى. مەنىڭ وتباسىمنىڭ بىردە-بىر مۇشەسى مەملەكەتتىك قىزمەتتە جۇمىس ىستەمەيدى. بۇل كومپانيالار جەكەشەلەندىرۋگە قاتىسپاعان، ولار ارزان باعامەن كەيبىر كاسىپورىنداردى ساتىپ العان جوق. ولار زياتكەرلىك كاسىپورىندار جانە الماتىداعى قىزمەتىممەن ەشقانداي بايلانىستى ەمەس، بۇل ەڭ باستىسى. ول جەردە ءىرى جوبالار جوق.

كوپە-كورنەۋ وتىرىك ايتۋ، بۇل ەشقانداي شەڭبەرگە سىيمايدى. اركىم ءوزىنىڭ ار-ۇجدانى مەن حالىقتىڭ الدىندا جاۋاپ بەرەدى. ماعان شىنشىل بولۋدى، ءارقاشان جاقسىلىققا جاقسىلىقپەن جاۋاپ بەرۋدى ۇيرەتتى. اقتى اق، قارانى قارا دەپ ايتۋعا، جاساعان ىس-ارەكەتتەرىڭ ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك الۋعا جانە شەشىم قابىلداۋعا باۋلىدى. ەلباسى دا ءاردايىم وسىعان ۇيرەتتى. شەشىم قابىلدا، ءبىراق سول ءۇشىن جاۋاپ بەرە الاتىن بول دەدى، – دەپ اتاپ ءوتتى باۋىرجان بايبەك.

بايبەك سونداي-اق "بولاشاق" باعدارلاماسى تۋرالى اڭگىمەلەرگە قاتىستى دا پىكىر ءبىلدىردى.

– ءبىز دەموكراتيالىق مەملەكەت قۇرىپ جاتىرمىز، ءبىراق دەموكراتيا – بۇل انارحيا ەمەس، زاڭسىزدىق ەمەس، بۇل زاڭنىڭ ۇستەمدىگى. ءار ادامنىڭ ءوز اتىن، ابىرويىن قورعاۋعا كونستيتۋسيالىق قۇقىعى بار. سونىمەن قاتار، ەلباسى 2015 جىلى 5 ينستيتۋسيونالدىق رەفورماعا باستاماشى بولىپ، قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى بۇل يدەيانى دامىتىپ، "حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت" تۇجىرىمداماسى تۋرالى ايتتى. بۇل جاي قۇلاق اسۋ عانا ەمەس، ءاربىر ارەكەتىڭ ءۇشىن جاۋاپ بەرە ءبىلۋ دەگەن ءسوز. قازىرگى تاڭدا مەن مەملەكەتتىك قىزمەتشى ەمەسپىن، شىندىعىندا مۇنى ىستەۋگە مىندەتتى ەمەسپىن. ءبىراق، بىرىنشىدەن، مەن كونستيتۋسيانى قۇرمەتتەيتىن جانە وعان مويىنسۇناتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتىمىن جانە دە ادام رەتىندە اتىم مەن ءۇشىن قىمبات.  الگى ماتەريالداردى انام، جاقىندارىم وقيدى. سوندىقتان مەن دە ب ا ق ارقىلى بارلىعىن ايتۋدان باسقا امال بولمادى. سولاي جاسادىم دا. ءبىراق مەن پارتيا مۇشەسى، "Nur Otan" پارتياسى ءتوراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رەتىندە پارتيانىڭ جارعىسى، پارتيا مۇشەسىنىڭ ادەپ كودەكسى بار ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. مىنە، سولارعا سايكەس مەن وعان ازاماتتىق جانە اكىمشىلىك ءىس جۇرگىزۋ ءوندىرىسى شەڭبەرىندە سوتقا جۇگىنەتىنىمدى رەسمي تۇردە ايتىپ وتىرمىن. مۇمكىن، مەن پرەسەدەنت جاسايتىن شىعارمىن، جاسىراتىن ەشتەڭەم جوق. مۇنى بولاشاقتا ماماي سياقتى ادامدار جازىقسىز ادامدارعا كۇيە جاقپاۋى ءۇشىن جاسايمىن، – دەدى ول.