عع. مۇسىرەپوۆ اتىنداعى تەاتردىڭ شىمىلدىعى قالاي اشىلعانىن بىلەسىز بە؟

/uploads/thumbnail/20170708195041379_small.jpg

ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترىنىڭ اكتەرى ەركىن ابدىرەشوۆپەن سۇحبات.

- ع.مۇسىرەپوۆ تەاترىنىڭ 70 جىلدىق تاريحى بار. وسى تۇرعىدا تەاترىمىز اۋىز تولتىرىپ ايتارلىقتاي قانداي جەتىستىكتەرگە جەتتى؟

- 1944 جىلى سول كەزدەگى قاز ءسسر-نىڭ كابينەت مينيسترلىگىنىڭ جارلىعىمەن وسى الماتىدا بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان تەاتر اشۋ جونىندە قاۋلى شىققان. سودان، 1945 جىلى ە.شۆارستىڭ «قىزىل تەلپەك» پەساسىمەن ورىس ترۋپپاسى ءوزىنىڭ شىمىلدىعىن اشتى. ال، قازاق ترۋپپاسى ا.تولستويدىڭ «التىن كىلت» قويىلىمىمەن 1946 جىلى اشىلدى. سودان بەرى تالاي-تالاي سپەكتاكلدەر قويىلدى.

ەڭ العاشقى بالالارعا ارنالعان قازاق دراماتۋرگياسىندا م.اقىنجانوۆتىڭ  «التىن ساقا»، «ىبىراي التىنسارين»، ش.قۇسايىنوۆتىڭ «الدار كوسە»،  ل.سيمونوۆانىڭ «التىن ءداننىڭ قۇپياسى»، ت.الشىنبايەۆتىڭ «كەرقۇلا اتتى كەندەباي» سپەكتاكلدەرى قويىلىپ ءجۇردى. دەگەنمەن دە بالالارعا ارنالعان ناعىز بەتبۇرىس 1985 جىلى قازاق ترۋپپاسى ءوز الدىنا ءبولىنىپ شاڭىراق قۇرعاننان كەيىن باستالۋ كەرەك ەدى. الايدا، سول كەزدەگى كەڭەس وكىمەتىنىڭ ساياساتى بولار، الماتىداعى جالعىز №12 قازاق مەكتەبى بولعانىمەن دە قازاق بالالارىنا ارنالعان قويىلىمدار از بولدى، ال، نەگىزگى باعىتى ۇلكەندەرگە ارنالدى.

سول كەزدەرى ءبىزدىڭ وقۋ ءبىتىرىپ جاڭادان كەلگەن كەزىمىز ەدى. ش.مۇرتازانىڭ  «ستالينگە حات»، «بەسەۋدىڭ حاتى»، ع.مۇسىرەپوۆتىڭ «اقان سەرى — اقتوقتى»، «ءمادي»، «الۋا»، «قىز جيىرماعا تولعاندا»، «قارالى سۇلۋ» سپەكتاكلدەرى سول كەزدىڭ باسپا ءسوز بەتتەرىندە جازىلىپ، كوڭىلىنەن شىعىپ جاتتى.

ارينە سوڭعى ۋاقىتتا بالالارعا ارنالعان قويىلىمدارعا ءجيى كوڭىل ءبولىنىپ ءجۇر.

- بيىل تەاترىمىزدىڭ 70ء-شى ماۋسىمىنىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟

- بيىلعى تەاتر ماۋسىمىنىڭ شىمىلدىعىن ەكى قويىلىممەن اشقالى وتىرمىز. ەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ ءسوزى بار: «بالالار — ءبىزدىڭ بولاشاعىمىز»، — دەيدى. سوندىقتان، بالالارعا ارنالعان قويىلىمدارعا بەت بۇرامىز.

ال، ەرەكشەلىگى – بالالارعا ارنالعان سپەكتاكلدەر. جەكە ءوز الدىنا تەاتر ماۋسىمىن اشىپ بەرىپ، قۋانتۋ نيەتتەمىز. تەاتر رەپەرتۋارىندا بالالارعا ارنالعان قويىلىمدار سانى 10 شاقتى، ەندى سولاردىڭ سانىن كوبەيتۋ كەرەكپىز.

بيىل ءبىرىنشى رەت بالالارعا ارنالعان قويىلىممەن اشقالى وتىرمىز. «التىن ءمۇيىزدى كيىك» — قازاق ەرتەگىسىنىڭ جەلىسى ارقىلى بۇگىنگى كۇنگە ۇيلەستىرىلگەن قويىلىم(اۆت مەن رەج. ە.ابدىرەشوۆ). سونداي-اق م.ماقاتايەۆتىڭ «رايىمبەك! رايىمبەك!» پوەماسىنا ينسەنيروۆكا جاسالىندى. قويىلىم رەجيسسەرى – م.احمانوۆ. ودان كەيىن ع.مۇسىرەپوۆتىڭ قوياندى جارمەڭكەسى تۋرالى جازىلعان «مايرا» شىعارماسى بار. مۇندا قاليبەك قۋانىشبايەۆ، قاجىمۇقان مۇڭايتپاسوۆ، مايرا ءۋالي قىزى، عابيت مۇسىرەپوۆ سياقتى تۇلعالار ەستەلىككە الىنىپ جازىلدى.

- قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ارنالعان م.ماقاتايەۆتىڭ «رايىمبەك! رايىمبەك!» قويىلىمى كەزەكتى تەاتر ماۋسىمىنىڭ پرەمەراسى رەتىندە كورەرمەنگە ۇسىنىلماق. وسى جونىندە نە ايتاسىز؟

- بيىل ەلباسىنىڭ جارلىعىمەن «قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى» تويلانىپ جاتىر. ونى ءبىزدىڭ تەاترلاردىڭ ىشىندە ەڭ العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ، ت.احتانوۆتىڭ «انت» سپەكتاكلىن رەجيسسەر ج.حادجييەۆتىڭ ساحنالاۋىندا جىلدىڭ باسىندا كورەرمەنگە تارتۋ ەتتى. ەندى، سونىڭ جالعاسى رەتىندە، تويلانىپ جاتقان ءۇردىستى ودان ارى قاراي جالعاستىرىپ، م.ماقاتايەۆتىڭ «رايىمبەك! رايىمبەك!» پوەتيكالىق داستانىن تەاتردىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى مۇرات احمانوۆ كورەرمەنگە ۇسىنۋ ماقساتىندا جۇمىس ىستەپ جاتىر. مۇندا اقتابان شۇبىرىندى، القاكول سۇلاما سىندى قازاقتىڭ باسىنا كەلگەن ناۋبەت كەزەڭدەر كورسەتىلەدى.

- تەاتر جاڭا بۋىن ارتىستەرىمەن تولىعىپ جاتىر. ولارعا قانشالىقتى سەنىم ارتا الاسىزدار؟

- ءبىز دە كەزىندە وسى تەاترعا جاس بولىپ كەلگەنبىز، ينستيتۋت قابىرعاسىندا ۇستازدارىمىزدىڭ بەرگەن بىلىمدەرىن شاما-شارقىنشا وقىپ، وسى تەاتر دەگەن مەكتەپتە تاربيەلەندىك. تەاتردىڭ ءوز مەكتەبى بولادى. دارىن دەگەندى ينستيتۋت قابىرعاسىندا كوزىن اشاتىن بولسا، تەاتردا ودان ارى شىڭدايدى.

كەلىپ جاتقان جاستار شەتتەرىنەن دارىندى، ارى قاراي جۇمىس ىستەۋ ۇجىمعا، رەجيسسەرگە بايلانىستى دەيمىن. بيىل بىتىرگەن جاستارمەن جۇمىس جاساپ جاتىرمىن. بەتالىستارى جامان ەمەس، جاتپاي-تۇرماي جۇمىس جاساۋ ۇستىندەمىز.

اڭگىمەڭىزگە راحمەت.

گۇلناز ءادىلعالي قىزى

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار