ايتىس – دالا دەموكراتياسى

/uploads/thumbnail/20170708200001133_small.jpg

قىركۇيەكتىڭ 20-21-ىندە الماتى قالاسىنداعى رەسپۋبليكا سارايىندا قالا كۇنىنە وراي جانە قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ارنالعان «ازاتتىقتىڭ ءتول بەسىگى» اتتى رەسپۋبليكالىق اقىندار ايتىسى بولىپ ءوتتى. بۇل تۋرالى قامشى پورتالى تۇركىستانعا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

قازاقستاننىڭ ءىرى مادەني ورتالىعى الماتى قالاسىندا رەسپۋبليكالىق اقىندار ايتىسى وتپەگەلى ءبىراز ۋاقىت بولعان ەكەن. الماتى ايتىستى، ايتىس الماتىنى ساعىنىپ قالعانداي. حالىقتى ءبىر كوتەرىلىپ، ءبىر ءتۇسىپ تۇرعان دوللار باعامى دا، ءبىر-اق ساتتە قۇنسىزدانىپ شىعا كەلگەن تەڭگە قۇنى دا، كۇن سايىن ءوسىپ جاتقان ازىق-تۇلىك باعاسى دا الاڭداتقان جوق، 3 مىڭ ادام ەركىن سياتىن رەسپۋبليكا سارايىندا ەكى كۇن بويى ينە شانشار جەر بولمادى. ياعني، قانداي جاعداي بولماسىن، رۋحانياتتىڭ جوعارى سۇرانىسقا يە ەكەندىگى وسىدان-اق كورىنىپ تۇرعانداي.

ءبىر قۋانتارى، ايتىسقا قاتىسۋشىلاردىڭ دەنى جاڭارىپتى. ال جاستاردىڭ تاڭدايىنان جىر، كومەيىنەن ولەڭ توگىلەدى. العاشقى كۇنگى جيىرما اقىننان دارالانىپ، ەكىنشى كۇنگە ون اقىن شىقتى.

ەكى كۇنگى ايتىستا دارالانىپ كوزگە تۇسكەن استانالىق ەركەبۇلان قاينازاروۆ پەن پاۆلودارلىق اسپانبەك شۇعاتايەۆتىڭ ايتىسىنداي ايتىستى ەشكىم جاسامادى دەسەك، وتىرىك ايتقاندىق ەمەس. ەكىنشى كۇنى باس جۇلدەنى ساراپقا سالاردا، قازىلار القاسى كىل جۇيرىكتەن دارالانىپ شىققان وسى ەكى اقىننىڭ قايسىسىن ەرەكشەلەرىن بىلمەي قايتا سايىستىرۋعا ءماجبۇر بولدى. بۇعان دەيىن تالاي جۇلدەمەن قانجىعاسىن مايلاپ ۇلگەرگەن ەركەبۇلان قاينازاروۆتان اسپانبەك شۇعاتايەۆ جولىن قيىلىپ تۇرىپ سۇراپ الدى. ەركەبۇلان دا ساباز ەكەن،  ءىنىسىنىڭ كوڭىلىن جىقپاي، مىرزالىق تانىتتى. ءسويتىپ، باس جۇلدەنى پاۆلودارلىق جۇيرىك اسپانبەك شۇعاتايەۆ يەلەنسە، ءى جۇلدەنى استانالىق ەركەبۇلان قاينازاروۆ قانجىعالادى. قىزىلوردالىق جاس پەرى مەيىربەك سۇلتانحان دا تالايلاردىڭ كوڭىلىندە جۇرگەن كوپ تۇيتكىلدى تارقاتىپ، كورەرمەن كوڭىلىن باۋراي ءبىلدى. ءسويتىپ، ول ءىى ورىندى يەلەنسە، ورالدىق ارۋ جانسايا مۋسينا، اقتوبەلىك ماقسات اقانوۆ جانە تورعايلىق ايبەك قالييەۆتەر ءۇشىنشى ورىندى قاناعات تۇتتى. بۇگىنگىدەي داعدارىس زامانىندا «نۇر وتان» مەن الماتى قالاسىنىڭ اكىمشىلىگى مىرزالىق تانىتىپ، جۇلدەگە ىلىنبەگەن 16 اقىنعا دا 100 مىڭ تەڭگەدەن سىيلىق ۇلەستىردى.

ايتىستا الەۋمەتتىك تاقىرىپتاردىڭ قوزعالۋى

«كوكەيدەگى مۇڭىڭ مەن شەرىڭدى اقتارساڭ جەڭىلدەيسىڭ» دەيدى قازاق. سول سەبەپتى دە، دالا دەموكراتياسىنىڭ حان مەن بيگە، ەلدىڭ بەكتەرىنىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتىنا نارازىلىقتى تانىتۋدىڭ وزىندىك جولى، وزىندىك امالى بولدى. ول باستاۋىن سوناۋ جىراۋلىق داستۇردەن الاتىن – سۋىرىپ سالمالىق ونەر، ايتىس ونەرى. سوڭعى ەكونوميكالىق داعدارىستان بەرى ىشكى قىجىلدارىن كىمگە شىعارارلارىن بىلمەي جۇرگەن قازاقتى بۇگىنگى ايتىس ءبىراز جەڭىلدەتكەندەي. قوعامدا قوردالانعان الەۋمەتتىك تۇيتكىلدەردىڭ ءبىرازى كورىنىس تاپتى. جۇرتتىڭ ايىزىن قاندىرعان اقىندار كەيبىر قازاق ءباسپاسوزىنىڭ باتىلى بارىپ ايتا بەرمەيتىن تۇيتكىلدەردى دە قوزعادى. ال سول تۇيتكىلدى الماتى قالاسىنىڭ سۋ جاڭا اكىمى باۋىرجان بايبەك ءبىراز نوكەرلەرىمەن كەلىپ ءوزى تىڭداپ، ءوزى قول سوقتى. ياعني، باسپاسوزدە ايتىلىپ، جاۋىرعا اينالعان، الايدا جوعارىعا جەتپەگەن تۇيىتكىلدەردى اكىم ءوز قۇلاعىمەن تىڭدادى.

ايتىستا بۇگىنگى قۇنسىزدانعان تەڭگە، شارىقتاعان دوللار باعامى، ازىق-تۇلىك باعاسىنىڭ اسپانداۋى، جەمقورلىقتىڭ اسقىنۋى، اكىم قارالاردىڭ ەلباسىن جالعان اقپاراتپەن الداۋى، اۋىلداعى اعايىننىڭ مۇڭى سەكىلدى تولعاعى توقسان تىرشىلىكتىڭ بارلىق تۇيتكىلدەرى ءسوز بولدى. ايتىستىڭ ەكىنشى كۇنى الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باۋىرجان بايبەك ارنايى كەلىپ، ءتورت ساعات بويى تاپجىلماي ايتىستى تاماشالاپ، باس جۇلدەنى ءوز قولىمەن تاپسىردى. باس جۇلدەنى پاۆلودارلىق اسپانبەك شۇعاتايەۆقا ءوز قولىمەن تابىستاعان اكىم ايتىلعان سىن-ۇسىنىستاردىڭ بارلىعىنا كوڭىل ءبولىپ، نازار اۋداراتىندىعىن، اۋىر بولسا دا، سىنعا مويىن بۇراتىندىعىن ايتا كەلە، قولىنان ايتىلعان ۇسىنىستاردى قاپەرىندە ۇستايتىنىن ايتتى.

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار