وبلىس اكىمى ا.باتالوۆتىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن وبلىستا «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارىن جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالعان جۇمىستار اتقارىلۋدا. وڭىردە 5 باعىت بويىنشا ءىس-شارالار جوسپارى ازىرلەنىپ، ورىندالۋ مەرزىمى، ورىنداۋعا جاۋاپتىلار بەلگىلەندى. بۇل تۋرالى قامشى پورتالى ايقىنعا سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.
جاسالعان جوسپارلاردى ىسكە اسىرۋ جۇمىستارى باستالدى. ماسەلەن، ەسەپتى مەرزىمدە وبلىستىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋدىڭ بارلىق باعىتتارىندا تۇراقتى ءوسىم قامتاماسىز ەتىلدى. وندىرىستە 298 ملرد. تەڭگەدەن استام سوماعا ءونىم ءوندىرىلىپ، ناقتى كولەم يندەكسى 98،4%-دى قۇرادى. ونەركاسىپتە 23 جاڭا نىسان ىسكە قوسىلىپ، قولدانىستاعى 5 كاسىپورىن كەڭەيتىلدى. شاعىن جانە ورتا بيزنەس تۇراقتى دامۋ ۇستىندە. جۇمىس ىستەپ تۇرعان سۋبەكتىلەر سانى 159،6 مىڭعا جەتىپ، 169،4 ملرد تەڭگەنىڭ ءونىمى ءوندىرىلدى. ال اۋىل شارۋاشىلىعىندا وندىرىلگەن ءونىم كولەمى 144،3 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. اگروونەركاسىپتىك كەشەندە نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيسيا 9،5 ملرد تەڭگە، بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 1،8 ەسەگە ارتىق.
الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ
الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ تۇرعىندار الدىنداعى ەسەبىندە ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ نەگىزگى ينديكاتورلارى مەن كورسەتكىشتەرى تولىق ورىندالعانىن بايانداعان بولاتىن. وبلىستا بارلىعى 13 مەكتەپ، 5 بالاباقشا سالىنىپ، 52 نىسانعا كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىلدى. بۇگىندە 735 مەكتەپتىڭ 90-ى جاڭا، 277ء-ى كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتتى. اپاتتى مەكتەپتەردىڭ ماسەلەسى شەشىمىن تاپتى. ءۇشماۋسىمدىلىقتى جويۋ ءۇشىن 51 مەكتەپتىڭ قۇرىلىسى جوسپارلانسا، ونىڭ 33ء-ى ەلباسى تاپسىرماسىمەن ۇلتتىق قور قاراجاتى ەسەبىنەن سالىنادى دەلىنگەن ەدى.
وسى ورايدا قىركۇيەك ايىندا الماتى وبلىسى الاكول اۋدانىنا قاراستى لەپسى اۋىلىندا سپورتقا بەيىم بالالارعا ارنالعان جاڭا ينتەرنات اشىلدى. العاشقى وقۋشىلاردى گرەك-ريم كۇرەسىنەن وليمپيادا چەمپيونى جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆ قۇتتىقتادى. بۇل مەكتەپ-ينتەرنات اۋىلدىق جەردە سالىنعان العاشقى ينتەرنات ەكەندىگىن اتاپ وتكەن ءجون. يگى ءىستىڭ باستاماشىسى جانە مەسەناتتىق دەمەۋشىلىك كورسەتكەن – كاسىپكەر باۋىرجان وسپانوۆ.
بيىلعى وقۋ جىلىندا بوكس، گرەك-ريم كۇرەسى، ەركىن كۇرەس، اۋىر اتلەتيكا، دزيۋدو جانە شاڭعى جارىسى سياقتى سپورت تۇرلەرى بويىنشا 100 وقۋشى ءبىلىم الا باستادى. بۇل سپورتشىلار – iرىكتەۋدىڭ ءۇش كەزەڭىنەن وتكەندەر. ولاردىڭ ىشىندە الماتى وبلىسى اۋداندارى مەن اۋىلدارىنىڭ تۋمالارى، سونداي-اق پاۆلودار، شىعىس قازاقستان وبلىسى وكىلدەرى بار. جىل سايىن وقۋشىلار سانى مەن سپورت تۇرلەرى ۇلعاياتىن بولادى.
ينتەرنات بازاسىندا سپورتتىڭ التى ءتۇرى بويىنشا مامانداندىرىلعان زالدار اشىلدى. ويىن زالى، فۋتبول الاڭى، مونشا، كىتاپحانا، اسحانا، 250 ورىندىق جاتاقحانا. سونداي-اق باپكەرلەر مەن وقىتۋشىلارعا ارنالىپ ۇيلەر سالىنعان. شاڭعى جولى مەن يپپودروم سالۋ جوسپاردا بار. اشىلۋ راسىمىندە باۋىرجان وسپانوۆ ينتەرناتقا جاڭا شاعىن اۆتوبۋس تابىس ەتتى، ونىمەن بالالار ءتۇرلى جارىستارعا قاتىنايتىن بولادى.
سونىمەن قاتار وبلىستا «350 دارىگەرلىك امبۋلاتوريالار» باعدارلاماسى اياسىندا 36 مەديسينا مەكەمەسى، ونىڭ ىشىندە 22ء-ى وتكەن جىلى سالىنعان بولاتىن.
وتكەن اپتادا كوكسۋ اۋدانىنىڭ بالپىق بي كەنتىندە 250 ورىنعا ارنالعان جاڭا ەمحانانىڭ اشىلۋى – وبلىستا الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جۇمىستارىنىڭ ءالى دە قارقىندى جۇزەگە اسۋىنىڭ كەپىلى. ەمحانانىڭ سالتاناتتى اشىلۋ راسىمىنە الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ قاتىستى. جاڭا نىساندى ارالاعان ءوڭىر باسشىسى دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانىنىڭ قولدانىسقا بەرىلۋىمەن جينالعانداردى قۇتتىقتاي كەلە، بۇل ەمحانادا ساپالى مەديسينالىق كومەك كورسەتۋگە بارلىق جاعدايدىڭ جاسالعاندىعىن اتاپ ءوتتى.
– مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ ايقىنداپ بەرگەن ۇلت جوسپارى «100 ناقتى قادام» باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋدا نەگىزگى باسىمدىق – تۇرعىندارعا العاشقى مەديسينالىق-سانيتارلىق كومەك كورسەتۋدى جاقسارتۋ. بۇل جوسپار ەلىمىزدىڭ مەديسينا سالاسىن ودان ءارى دامىتۋعا وڭ اسەرىن تيگىزەدى. «ۇلت دەنساۋلىعى – ءبىزدىڭ جارقىن بولاشاعىمىزدىڭ نەگىزى» دەپ اتاپ كورسەتكەن بولاتىن. ەلىمىزدە دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ دامۋىنا كوپ كوڭىل بولىنۋدە. مەملەكەتتىك باعدارلامالار اياسىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ ءىسىن رەفورمالاۋ، حالىققا مەديسينالىق كومەك كورسەتۋدى جاقسارتۋ جونىندەگى ءىس-شارالار ءتيىمدى جۇزەگە اسىپ كەلەدى، – دەدى وبلىس اكىمى.
ەمحانانىڭ قۇرىلىس جۇمىستارى 2014 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا باستالعان بولاتىن. ونىڭ قۇرىلىسىنا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 1،5 ملرد تەڭگەدەن استام قاراجات بولىنگەن. ەمحانا 3 قاباتتان تۇرادى. عيماراتتىڭ جالپى كولەمى – 3،6 مىڭ شارشى مەتر. ەمحانا كۇنىنە 250 ادامدى قابىلداي الادى. وندا تەراپيا، حيرۋگيا، نيەۆرولوگيا، جۇقپالى اۋرۋلاردى وقشاۋلاۋ بولمەلەرى، بالالاردى قابىلداۋ بولمەسىمەن ايەلدەرگە كەڭەس بەرۋ، زەرتحانا، رەنتگەندىك زەرتتەۋ جانە ۋلترادىبىستىق زەرتتەۋ بولمەلەرى بار. ەمحانانىڭ مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا، تابىستى جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن، بارلىق جاعدايلار قاراستىرىلعان.
بالپىق بي كەنتىنىڭ تۇرعىندارى جاڭا ەمحانانىڭ اشىلۋىنا بايلانىستى وزدەرىنىڭ ىستىق لەبىزدەرى مەن ريزاشىلىقتارىن ءبىلدىردى. اۋىل تۇرعىنى ليۋبوۆ وبدينا: «اۋىلىمىزدا ۇلكەن ەمحانا اشىلىپ، قۋانىشىمىزدا شەك جوق. بۇل ءبىزدىڭ كوپتەن كۇتكەن ارمانىمىز ەدى. ەمحانا وزىق ۇلگىدەگى زاماناۋي قۇرال-جابدىقتارمەن قامتىلعان. ەندى ەم ىزدەپ وبلىس ورتالىعىنا بارمايتىن بولدىق» دەيدى.
بالپىق بي كەنتىندە اشىلعان ەمحاناعا جاس ماماندار جۇمىسقا تارتىلۋدا. «وقۋدى بىتىرە سالىپ، جاڭا ەمحاناعا العاشقى دارىگەرلەردىڭ قاتارىندا جۇمىسقا ورنالاسۋ – ۇلكەن قۋانىش ءارى ماعان ارتىلعان جوعارى سەنىم. سول سەنىمدى اقتاۋ ءۇشىن تۇرعىنداردى ەمدەۋ جولىندا بارلىق ءبىلىمىمدى سالامىن» دەيدى جاس مامان فاريدا اللاحۆەردييەۆا.
بيىل الماتى وبلىسىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا 68،6 ملرد تەڭگە بولىنگەن. وبلىس تۇرعىندارىنا 931 مەكەمە مەديسينالىق كومەك كورسەتەدى. 2015 جىلى وبلىس اۋماعىندا 24 دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانىنىڭ قۇرىلىسى جوسپارلانعان. بۇگىنگى كۇنى 8 دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى. جەرگىلىكتى بيۋدجەت قاراجاتى ەسەبىنەن 17 دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانىنا 1،4 ملرد تەڭگەگە كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
2015 جىلى وبلىستىڭ مەديسينا ۇيىمدارىن جابدىقتاۋ ماقساتىندا جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن 1067،4 ملن تەڭگەگە 156 دانا مەديسينالىق قۇرال-جابدىقتار جانە 148،5 ملن تەڭگەگە 18 دانا سانيتارلىق اۆتوكولىك الىنعان.
قۇرىلىس ماسەلەلەرى تالقىلاندى
الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى عالىمجان ءابدىرايىموۆتىڭ توراعالىعىمەن وبلىستاعى قۇرىلىستاردىڭ زاڭدىلىعى، قۇرىلىس ەرەجەلەرى مەن نورمالارىنىڭ ساقتالۋى جانە جەر ماسەلەسىنە قاتىستى جيىن ءوتتى.
جيىندا وبلىستىڭ باس ساۋلەتشىسى داركەن نۇرجانوۆ بايانداما جاساپ، ءوڭىرىمىزدىڭ ساۋلەت جانە قۇرىلىس سالاسىنداعى ماسەلەلەردى بايانداپ بەردى. ايتۋىنشا، 2001-2014 جىلدار ارالىعىندا وبلىستىڭ 552 ەلدى مەكەنى قالا قۇرىلىسى قۇجاتتامالارىمەن قامتىلعان. بيىل بۇل ماقساتقا 1،690 ملرد تەڭگە قاراجات ءبولىنىپ، 35 ەلدى مەكەنگە جوسپارلاۋ جوباسىن ازىرلەۋ جۇمىسى جۇرگىزىلىپ، 11 ەلدى مەكەنگە ناقتى جوسپارلاۋ جوباسى ازىرلەنۋدە. سودان كەيىن بايانداماشى اۋدان، قالالاردا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ساۋلەت، قالا قۇرىلىسى جانە قۇرىلىس قىزمەتى تۋرالى» زاڭىنىڭ تالاپتارى بۇزىلعاندىعى تۋرالى ناقتى دەرەكتەر كەلتىردى.
بايانداماشىنىڭ كەلتىرگەن دەرەكتەرىن تىڭداي كەلە، وبلىس اكىمىنىڭ ورىنباسارى عالىمجان ءابدىرايىموۆ جيىنعا قاتىسۋشى اۋدان، قالا اكىمدەرى مەن وڭىرلەردەگى باس ساۋلەتشىلەرگە زاڭسىز قۇرىلىستاردىڭ سەبەپتەرىن انىقتاپ، سول كەلەڭسىزدىكتەردى جويۋ جانە الداعى ۋاقىتتا زاڭبۇزۋشىلىقتارعا جول بەرمەۋ تۋرالى تاپسىرما بەردى.
«تويقازان – 2015»
بيىل وبلىس تۇرعىندارى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ 20 جىلدىعى، قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى، ۇلى وتان سوعىسى جەڭىسىنىڭ 70 جىلدىعى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونستيتۋسياسىنىڭ 20 جىلدىعى مەن رەسپۋبليكالىق اۋقىمداعى ءسۇيىنباي اقىننىڭ 200 جىلدىعىن كەڭ كولەمدە اتاپ وتۋدە. بۇگىنگە دەيىن ەلىمىز ءۇشىن ايتۋلى مەرەيتويلارعا ارنالىپ ءبىرقاتار شارالار اتقارىلدى. ماسەلەن، ايتۋلى مەرەكەلەرگە ارنالعان قاراساي اۋدانىندا تويلانعان الماتى وبلىسىنىڭ مادەنيەت كۇندەرى مەن تالعار اۋدانىندا ءوتكەن «تويقازان – 2015» ۇلتتىق تاعامدار فەستيۆالىن اتاپ ءوتۋگە بولادى. وتكەن اپتادا كەڭ كولەمدە تويلانعان «تويقازاندا» ەلىمىزدەگى بارلىق ۇلت پەن ۇلىس وكىلدەرىنىڭ ۇلتتىق تاعامدارى قامتىلعان داستارقان جايىلىپ، اسپازدىق فلەشموب كورسەتىلدى. «قىز قۋۋ»، «اۋدارىسپاق» سەكىلدى ۇلتتىق سپورتتىق ويىندار ويناتىلىپ، ەتنوستىق بيلەر مەن ءاندەر شىرقالدى. وقىرمان قاۋىم اراسىندا «كىتاپفەست» كىتاپ الماسۋ فەستيۆالى، سونداي-اق ۇلتتىق قولونەر شەبەرلەرىنىڭ بۇيىمدارىنان كورمە ۇيىمداستىرىلىپ، ءتۇرلى بايقاۋلار ءوتكىزىلدى.
سونىمەن قاتار تالدىقورعان قالاسىنداعى جۋرناليستەر ۇيىندە الماتى وبلىسىنىڭ جاستار ساياساتى ماسەلەلەرى باسقارماسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ورايلاستىرىلعان «وربۇلاق تۇبىندەگى شايقاس» تاريحي قويىلىمىن ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋگە بايلانىستى جيىن ءوتتى. جيىنعا الماتى وبلىسىنىڭ جاستار ساياساتى ماسەلەلەرى باسقارماسىنىڭ باسشىسى رۇستەم الپىسبايەۆ، Kazakh Union Action Team كاسكادەرلىك توبىنىڭ جەتەكشىسى باۋىرجان ابىشيەۆ، اكتەر مۇرات بيسەمبين مەن ايان وتەپبەرگەن قاتىستى.
كەزدەسۋ بارىسىندا باسقارما باسشىسى رۇستەم ءالي ۇلى مەن كاسكادەرلىك توپتىڭ وكىلدەرى قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا ورايلاستىرىلعان ءىرى شاراعا قاتىستى ءبىرقاتار سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ، «وربۇلاق تۇبىندەگى شايقاس» تاريحي قويىلىمىنىڭ ءوتۋ بارىسىنا قىسقاشا توقتالدى.
2 قازاندا وتەتىن تاريحي شارادا قويىلىمنان بولەك ءارتۇرلى ويىندار مەن ءتۇرلى كورمەلەر ۇيىمداستىرىلادى. ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىنەن جارىستار، دالا كاۋابى مەن پالاۋىنىڭ فەسءتيۆالى، باۋىرساق-party، قازاقتىڭ ۇلتتىق اشەكەي بۇيىمدارىنىڭ كورمەسى، مودەلدەردىڭ ەتنوۇلگىدەگى كيىمدەر كورسەءتىلىمى، زاماناۋي اسكەر ءتۇرلەرىنىڭ قارۋ-جاراقتارى مەن كيىم ۇلگىلەرىنىڭ كورمەسى جانە كونسەرتتىك باعدارلاما اتالعان جيىننىڭ كوركىن كەلتىرەدى.
باسقارما باسشىسى رۇستەم الپىسبايەۆ اشىق اسپان استىندا وتكىزىلەتىن شارانىڭ نەگىزگى ماقساتى – ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى جانداندىرۋ، تاريحتى ەسكە ءتۇسىرۋ، جاستارعا پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ، بويىنداعى رۋحتى كوتەرۋ. «وربۇلاق تۇبىندەگى شايقاس» تاريحي قويىلىمىنا ارنايى 100 ۇيرەتىلگەن جىلقى، 100 اتتى اسكەر، 500 جاياۋ اسكەر قاتىسادى. ەلىءمىزدىڭ ءبىرقاتار وڭىرلەرىنەن قوناقتار كەلەدى دەپ كۇتىلۋدە. وربۇلاق شايقاسى – قازاق حالقىنىڭ جوڭعار شاپقىنشىلىعىنا قارسى ۇزاققا سوزىلعان ازاتتىق سوعىسىنىڭ ءبىر ۇزىگى. بۇل سوعىس 1643 جىلدىڭ جازىندا جاڭگىر سۇلتان باسقارعان 600 قازاق جاۋىنگەرى مەن 50 مىڭ جوڭعار قولىن باسقارعان ەردەني باتىر اراسىنداعى شايقاس.
جەتىسۋ جەرىندە ءسۇيىنباي اقىننىڭ 200 جىلدىق مەرەيتويىنا ارنالعان مەرەكەلىك شارا وسى جىلدىڭ قازان ايىندا اتالىپ وتىلەدى. اقىننىڭ تۋعان جەرى جامبىل اۋدانىندا اقىنعا ارنالعان ەسكەرتكىشتىڭ، سونداي-اق اقىننىڭ اتىنداعى جاڭادان سالىنعان ساياباق پەن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكەن مۇراجايدىڭ سالتاناتتى اشىلۋى وتەدى. مەرەكەلىك شارا باعدارلاماسىندا ءبىرقاتار كەزدەسۋلەر، كونفەرەنسيالار، ات جارىسى، كوركەم كونسەرتتىك باعدارلاما مەن وزگە دە شارالاردىڭ ءوتۋى جوسپارلانعان.
سونداي-اق ءسۇيىنباي ارون ۇلىنىڭ مەرەيتويىن اتاپ ءوتۋ اياسىندا الماتى وبلىسىنان قۇرىلعان دەلەگاسيا تۇركيادا وتكەن اقىن ەسكەرتكىشىنىڭ اشىلۋ سالتاناتى مەن عىلىمي-تەوريالىق كونفەرەنسياعا قاتىسىپ قايتقان بولاتىن.
قىس ازىعىن جاز قامداپ...
الماتى وبلىسىندا 2015-2016 جىلدارداعى جىلىتۋ ماۋسىمىنا بيۋدجەتتەن 7،5 ملرد تەڭگە ءبولىندى.
بۇل قاراجاتقا بيۋجدەت سالاسىنىڭ 2243 نىسانىن دايىنداۋ كوزدەلىپ وتىر. ونىڭ ىشىندە 992 ءبىلىم بەرۋ نىسانى، 704 دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانى، 547 الەۋمەتتىك سالا نىسانى. بۇگىنگى كۇنى ءبىلىم بەرۋ نىساندارىنىڭ دايىندىعى 992 نىسان نەمەسە 100 پايىز، دەنساۋلىق ساقتاۋ 693 نىسان نەمەسە 98 پايىزدى، الەۋمەتتىك سالاداعى 545 نىسان نەمەسە 99،8 پايىزدى قۇراپ وتىر.
ورتالىقتاندىرىلعان جىلۋمەن قامتاماسىز ەتىلەتىن 28 قازاندىقتىڭ بۇگىنگى كۇنى جيىرما جەتىسى، ياعني 96 پايىزى دايىن. 40،5 شاقىرىم جىلۋ جۇيەلەرىنىڭ 39 شاقىرىمى، 13،5 ەلەكتر جۇيەلەرىنىڭ 13،2 شاقىرىمى دايىن. دەمەك، الماتى وبلىسىنىڭ جىلۋ قازاندىعى قىسقا ساقاداي ساي تۇر.
پىكىر قالدىرۋ