كەشە پالاتا ءتوراعاسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ءتوراعالىق ەتۋىمەن وتكەن پارلامەنت سەناتىنىڭ وتىرىسىندا بەس زاڭ قابىلداندى. سەنات قازاقستان مەن بەنيليۋكس مەملەكەتتەرى (بەلگيا كورولدىگى، ليۋكسەمبۋرگ ۇلى گەرسوگتىگى جانە نيدەرلاند كورولدىگى) اراسىنداعى رەادميسسيا تۋرالى كەلىسىمدى جانە كەلىسىمدى ىسكە اسىرۋ حاتتاماسىن راتيفيكاسيالادى.
قۇجاتتار ۋاعدالاسۋشى تاراپتار مەملەكەتتەرىنىڭ اۋماعىنا رۇقساتسىز زاڭسىز بولعان ادامداردىڭ رەادميسسياسىنىڭ قۇقىقتىق جانە ۇيىمداستىرۋشىلىق ماسەلەلەرىن رەتتەۋدى كوزدەيدى. بۇدان بىلايعى ىنتىماقتاستىق مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق مىندەتتەرى مەن جەكەلەگەن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ زاڭسىز كوشى-قونمەن كۇرەستى ناتيجەلى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قوسىمشا مۇمكىندىكتەر بەرەدى.
پالاتا ادامداردىڭ رەادميسسياسى تۋرالى لاتۆيامەن ۇكىمەتارالىق كەلىسىمدى راتيفيكاسيالادى. قۇجاتتا ادامداردىڭ ترانسشەكارالىق زاڭسىز كوشىپ-قونۋىن بولدىرماۋ جانە سوعان قارسى ءىس-قيمىل ماسەلەلەرىن شەشۋ، مەملەكەت اۋماعىنا ەكىنشى تاراپتان زاڭسىز كەلگەن نەمەسە مەملەكەت اۋماعىندا ەكىنشى تاراپتىڭ زاڭسىز تۇرىپ جاتقان ادامدارىن قايتارۋدى جەڭىلدەتۋگە ارنالعان شارتتاردى ءوزارا ءتيىمدى نەگىزدە قامتاماسىز ەتۋگە تاراپتاردىڭ ۇمتىلىسى قاراستىرىلعان.
ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى شارت ۇيىمىنا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن ارنايى قىزمەتتەرىن جاراقتاندىرۋ ءۇشىن ارنايى تەحنيكا مەن ارنايى قۇرالداردى جەتكىزۋدىڭ جەڭىلدىكتى شارتتارى تۋرالى كەلىسىمگە وزگەرىستەر ەنگىزۋ تۋرالى ەكىنشى حاتتاما راتيفيكاسيالاندى. قۇجات ۇقشۇ-عا مۇشە مەملەكەتتەر توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ جانە ولاردى جويۋ كەزىندە اۆاريالىق-قۇتقارۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە ارنالعان قۇرالداردى جەڭىلدىكپەن جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
«قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن حالىقارالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى اراسىنداعى قارىز تۋرالى كەلىسىمدى (شاعىن جانە ورتا كاسىپورىنداردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋ جوباسى) راتيفيكاسيالاۋ تۋرالى» زاڭ جان-جاقتى تالقىلانىپ، قابىلداندى. قازاقستان مەن حالىقارالىق قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى اراسىنداعى كەلىسىمگە 2015 جىلعى 20 شىلدەدە استانادا قول قويىلدى. قۇجاتتىڭ ماقساتى شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ باسەكەگە قابى-لەتتىلىگى مەن الەۋەتىن ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى. جوبانىڭ قۇنى 11،4 ميلليارد تەڭگەنى (46 ميلليون اقش دوللارىن) قۇرايدى، ونىڭ 1،5 ميلليارد تەڭگەسى (6 ميلليون اقش دوللارى) قازاقستان تاراپىنان، 9،9 ميلليارد تەڭگەسى (40 ميلليون اقش دوللارى) سىرتقى قارىزدان قوسىمشا قارجىلاندىرىلاتىن بولادى. جوبانى 2020 جىلى 30 ماۋسىمدا اياقتاۋ جوسپارلاندى.
جوبا اياسىندا ءتورت بولىكتى ىسكە اسىرۋ كوزدەلىپ وتىر. ءبىرىنشى – شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتىڭ الەۋەتىن دامىتۋ. ول شاعىن جانە ورتا بيزنەستىڭ مازمۇنى مەن ۇسىنۋ تەتىكتەرىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ارقىلى مەملەكەتتىڭ قازىرگى كەزدەگى شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە ارنالعان قارجىلىق ەمەس قولداۋىن جاقسارتۋ جانە كەڭەيتۋ كوزدەلەدى. ەكىنشى – باسەكەگە قابىلەتتى سەكتورداعى شاعىن جانە ورتا كاسىپورىنداردىڭ ءوزارا بايلانىسى. ءۇشىنشى – شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ ءجوءنىندەگى باعدارلامالاردىڭ اسەر ەتۋىن باعالاۋ. ءتورتىنشى – فاكتورينگتى ستراتەگيالىق باعالاۋ.
اتقارۋشى بيلىككە بىرنەشە وتكىر ساۋالدار قويىپ، جان-جاقتى تالقىلاعاننان كەيىن سەناتورلار زاڭناماعا مۇگەدەكتەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا تۇزەتۋلەردى ەكى وقىلىمدا قاراپ، قابىلدادى. قۇجات مۇگەدەكتەردى الەۋمەتتىك قورعاۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ، بارلىق مۇگەدەكتەردىڭ ءوز قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن تولىق جانە تەڭ دارەجەدە جۇزەگە اسىرۋى ءۇشىن جاعدايلار جاساۋ ماقساتىندا ازىرلەنگەن. قابىلدانعان ەرەجەلەر مۇگەدەكتەردىڭ جانە قيمىل-ارەكەت ەتۋى اۋىر باسقا دا توپتاردىڭ ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋى ءۇشىن، ياعني الەۋمەتتىك وبەكتىلەرگە، ينفراقۇرىلىمدارعا، بايلانىس جانە اقپارات سالاسىنداعى كورسەتىلەتىن قىزمەتتەرگە كەدەرگىسىز قول جەتكىزۋى ءۇشىن جاعدايلار جاساۋعا باعىتتالعان. اتاپ ايتقاندا، كورۋ جانە ەستۋ قابىلەتى تومەن مۇگەدەكتەرگە قولجەتىمدى تۇرعىدا اقپارات بەرىلەدى. ءجۇرىپ-تۇرۋى قيىن مۇگەدەكتەر نەكەگە تىركەلۋ قىزمەتتەرىن ۇيدە، مەديسينالىق نەمەسە وزگە دە ۇيىمداردا الا الادى.
ولاردىڭ تۇرعىن ءۇي قاتىناستارى سالاسىنداعى قۇقىقتارىن قورعاۋ ماقساتىندا ءۇشىنءشى توپتاعى مۇگەدەكتەرگە باسقا جارامدى تۇرعىن ءۇي بەرىلمەيىنشە، قىزمەتتىك تۇرعىن ءۇيدەن شىعارۋعا جاتپايتىنى زاڭدا قاراستىرىلعان. سونداي-اق، ءتىرەك-قيمىل اپپاراتى بۇزىلعان مۇگەدەكتەرگە بەرىلەتىن تۇرعىن ءۇي ەكىنشى قاباتتان جوعارى بولماۋى تيىستىگى جونىندە تالاپ قويىلعان. ەستۋ قابىلەتى ناشار مۇگەدەكتەر ءۇشىن ىمداۋ ءتىلى مامانىنىڭ كورسەتەتىن قىزمەتى نورماسىن جىلىنا 60 ساعاتقا دەيىن ۇلعايتۋ ۇسىنىلادى. رەسپۋبليكالىق، وبلىستىق ماڭىزى بار قالالاردا جانە ەلوردادا پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق تۇزەۋ كابينەتتەرىن قۇرۋ كوزدەلەدى. ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا كورۋ قابىلەتى بۇزىلعان مۇگەدەكتەردى تيفلوتەحنيكالىق قۇرالداردى جانە ارنايى قۇرىلعىلاردى پايدالانا وتىرىپ وقىتۋ مەن تاربيەلەۋ قۇقىعىنا كەپىلدىك بەرىلەدى، ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋدى ەسەپكە الا وتىرىپ، ءبىلىم بەرۋدىڭ مەملەكەتتىك جالپى مىندەتتى ستاندارتتارىن ازىرلەۋ جونىندە تالاپتار بەلگىلەنەدى.
اتا-اناسىنىڭ بىرەۋى نەمەسە ەكەۋى دە مۇگەدەك بولىپ تابىلاتىن ادامدار ءۇشىن مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمدارىنا ءبىرىنشى كەزەكتە جۇمىسقا ءبولۋ قۇقىعى رەگلامەنتتەلەدى.
زاڭ جوبالارى بويىنشا ىشكى ىستەر ءمينيسترى قالمۇحانبەت قاسىموۆ، ۇلتتىق ەكونوميكا ميءنيسترى ەربولات دوسايەۆ جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ ءمينيسترى تامارا ءدۇيسەنوۆا سەناتورلارعا قاجەتتى تۇسىندىرمە بەردى.
دەرەككوز: ەگەمەن قازاقستان
پىكىر قالدىرۋ