«الاۋىزدىق تۋعىزدى» دەپ ايىپتالعان قوعامدىق بەلسەندىلەر سەرىكجان مامبەتالين مەن ەرمەك نارىمبايەۆقا قاتىستى سوت ۇكىم شىعاردى، - دەپ حابارلايدى «قامشى» پورتالى ازاتتىققا سىلتەمە جاساپ.

بۇگىن الماتى قالاسى المالى اۋداندىق سوتى ە.نارىمبايەۆقا ەكى، س. مامبەتالينگە ءۇش جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن كەستى. سوت ۇكىمىنە سايكەس ولار جازاسىن جالپى رەجيمدى تۇرمەدە وتەۋى ءتيىس بولادى.

"الاۋىزدىق تۋدىردى" دەپ ايىپتالعان بەلسەندىلەر ەرمەك نارىمبايەۆ پەن سەرىكجان مامبەتالينگە جۇما كۇنگى وتىرىستا سوڭعى ءسوز بەرىلگەن. نارىمبايەۆ سۋديانى "اعات پىكىر ۇستاندى" دەپ ايىپتاپ، تەرگەۋدە ءوزىنىڭ ىس-ارەكەتىندە قىلمىس بەلگىسى بولعانىن دالەلدەي الماعانىن، سوتتىڭ "ايىپتاۋ مانەرىندە" وتكەنىن ايتقان.

نارىمبايەۆتىڭ سوزىنشە، نەگىزگى كۋاگەرلەر، ونىڭ ىشىندە وزىنە جانە سەرىكجان مامبەتالينگە قارسى ىستە اتى اتالاتىن گۇلباحرام جۇنىستەن جاۋاپ الىنباعان. نارىمبايەۆ پەن مامبەتالين الەۋمەتتىك جەلىدە اۆتورى مۇرات تەلىبەكوۆ دەپ سيپاتتالاتىن باسپادان شىقپاعان كىتاپتان ءۇزىندى كەلتىرگەندەرى ءۇشىن جازاعا تارتىلدى.

جارىسسوزدە ەرمەك نارىمبايەۆ سويلەي الماي، دەنساۋلىعىنا بايلانىستى ورىندىقتا جاتقان. دارىگەرلەر سوت باستالار كەزدە ونىڭ سوتقا قاتىسا الاتىنىن ايتىپ، كومەكتەسىپ تۇردى. 18 قاڭتاردان بەرى سۋدان باسقا ەشنارسە ىشپەي، اشتىق ۇستاعان نارىمبايەۆ كەيىن جارىسسوزگە قاتىسقىسى كەلگەن. ءبىراق سۋديا ءجارىسسوز اياقتالعانىن، سوڭعى ءسوز بەرىلگەندە سويلەيتىنىن ايتىپ، وعان ءسوز بەرۋدەن باس تارتقان.

مامبەتالين سوڭعى سوزىندە وكىنبەيتىنىن جانە ايىبىن مويىندامايتىنىن ايتقان ەدى. ول تۋىستارى مەن تۋعاندارىنان ولارعا "بەينەت كورسەتكەنى ءۇشىن" كەشىرىم سۇراعان.

ءجارىسسوز كەزىندە پروكۋرور سوتتان نارىمبايەۆتى بەس جىلعا، مامبەتاليندى ءتورت جىلعا سوتتاۋدى سۇراعان. پروكۋرور سوتتالۋشىلار ىس-ارەكەتىندە "الدىن الا ءسوز بايلاسقانى" دالەلدەنبەگەنىن ايتىپ، تاعىلعان ايىپتى 174-باپتىڭ 2-تارماعىنان 1-تارماعىنا ("الەۋمەتتىك، ۇلتتىق، رۋلىق، ناسىلدىك، تاپتىق نەمەسە ءدىني الاۋىزدىق تۋدىرۋ") اۋىستىرۋدى سۇراعان بولاتىن.

مامبەتالين جارىسسوزدە ءىستىڭ "ساياسي استارى بارىن" مالىمدەگەن. مامبەتاليننىڭ اناسى ءىستىڭ "ساياسي استارى بارى بادىرايىپ كورىنىپ تۇرعانىن" ايتقان. ادۆوكاتتارى مەن قوعامدىق قورعاۋشىلارى مامبەتالين مەن نارىمبايەۆ قىلمىس جاساماعانىن ايتىپ، سوتتان ولاردى بوساتۋدى سۇراعان. سوتتى سۋديا مارال جارىلعاسوۆا جۇرگىزگەن.

قۇقىق قورعاۋشىلار قازاقستاندا «ارازدىق قوزدىرۋ» ايىبى بويىنشا قوزعالعان قىلمىستىق ىستەردىڭ كوبەيىپ بارا جاتقانىنا الاڭدايدى.

قازاقستانداعى ادام قۇقىعىن قورعاۋ بيۋروسى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى ەۆگەنيي ءجوۆتيستىڭ ايتۋىنشا، قىلمىستىق كودەكستىڭ "الاۋىزدىق تۋدىرۋعا" قاتىستى 174-بابى بويىنشا 2014 جىلى 44 ءىس قوزعالسا، 2015 جىلى مۇنداي ءىس سانى 88-گە جەتكەن. ءجوۆتيستىڭ سوزىنشە، «ارازدىق قوزدىرۋ» بابىنىڭ قىلمىستىق كودەكستە بۇلىڭعىر جازىلعانى سونشالىق، «ارازدىق قوزدىرۋ دەگەن نە؟» دەگەن سۇراققا ناقتى جاۋاپ جوق». 

قۇقىق قورعاۋشى بيلىك وسى باپ ارقىلى جەكە وي-پىكىرىن بىلدىرگەن ازاماتتاردىڭ ارەكەتتەرىن «ارازدىق قوزدىردى» دەپ جازالاي الاتىنىن ايتقان. ونىڭ ويىنشا، 174-باپ ازاماتتىق بەلسەندىلىكتى السىرەتەتىن مەملەكەت قولىنداعى قۇرالعا اينالىپ وتىر. قاڭتاردىڭ 19-ى كۇنى ارنايى مالىمدەمە جاساعان جوۆتيس بۇل سوزىنە دالەل رەتىندە مامبەتالين مەن نارىمبايەۆتىڭ ىستەرىن مىسال ەتىپ كەلتىرگەن.

بيلىكتىڭ ەكى ازاماتتىق بەلسەندىنىڭ ۇستىنەن قىلمىستىق ءىس قوزعاۋىن جەرگىلىكتى قۇقىق قورعاۋشىلار مەن ءبىرقاتار الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىسى سىناپ شىققان. 2015 جىلعى قازاننىڭ 16-سى كۇنى Human Rights Watch ۇيىمى دا استانادان ولاردى بوساتۋدى تالاپ ەتكەن ەدى.

قامالاردان بۇرىن سەرىكجان مامبەتالين جاسىلدار پارتياسىن قۇرماق بولىپ تالاپتانىپ، كەيىن قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ ەۋرازيا وداعى اياسىنداعى رەسەيمەن تىعىز ساياسي-ەكونوميكالىق بايلانىس ورناتۋىنا قارسى ازاماتتىق بەلسەندى رەتىندە كوزگە تۇسكەن. ال ەرمەك نارىمبايەۆ 2010 جىلى قازاقستاننىڭ قىتايعا اۋىل شارۋاشىلىق جەرلەرىن بەرۋ جوسپارىنا قارسى شىعىپ، "نازاربايەۆ، كەت!" دەگەن ۇران كوتەرىلگەن ميتينگىگە قاتىسقان سوڭ "بيلىك وكىلىنە كۇش قولداندى" دەگەن ايىپپەن 4 جىلعا سوتتالعان. سوڭعى جىلدارى نارىمبايەۆ ءتۇرلى نارازى الەۋمەتتىك توپتاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋشى رەتىندە تانىلىپ جۇرگەن بولاتىن.