«Qamshy» portaly – erkin pikir alańy!  Saıtymyzdyń materıaldaryna  san alýan pikirler men ornyqty oılar, ún qosýlar, boljamdar, ázilder men  suraq-jaýap komentarıler kúnine tolassyz túsip jatady. QR  Eńbek  sińirgen qaıratkeri, jazýshy Sovethan Ǵabbasov, fılosof Ábdirashıt Bákiruly  aǵalarymyz bastaǵan turaqty oqyrmandarymyz jáne Kókshe, Keteı, Mýsa Rýslan, Bir jan, Bir  qazaq, Kezbe, Rınat, Ustaz ana, Tursyn sekildi búrkenshik atpen oıyn qaımyqpaı, ashyq aıtatyn oqyrmandar  bar.  Búgingi materıalymyzdy sondaı  ótkir pikirlerge arnap otyrmyz.

Máselen, Qaýipti qubylysty eskertý: «SKORO ZDES ROSSIA BÝDET, MY VSE BÝDEM ROSSIANE!» (http://qamshy.kz/?p=9049) dep atalatyn  el tizginin ustaǵan bılik basshylaryna jazylǵan Beısenbaı tegi Rýzanyń ashyqhatyna Aqkisi  Alpamsa  esimdi oqyrman:

«Úlken kisi til máselesine kelgende bıik adýyn tanytpaı júrgenine qarap bir oılaǵany bar shyǵar dep júrgem. Bir kúni bolmasa bir kúni til týraly zań qabyldaıdy dep júr edim. Qaıdam bar qazaqty qolynan jetektep Rossıa halqynyń aıyrylmas bir bóligi etýge bar sıaqty. Ashyna da, taýsyla da aıtylyp- jazylyp jatyr, qolynan is keletin, isteı alatyn “qazaqbaı” atqa minerler tym bolmasa anasynyń aq sútin aqtap, qazaq tiliniń mártebesin ústem eter bolsa Qazaq eli tarıhyndaǵy úlken saıası betburys bolar edi.  Bılikke qudaı júrek bermepti, qorqaqtap júrgende “qoraǵa” kirip ketemizbe dep qorqamyn», - degen eken.

Al, «Aıdos Sarym, saıasattanýshy: Jaǵdaı ýshyǵa tússe, bıliktiń ultshyldarǵa arqa súıeýden basqa amaly qalmaıdy» (http://qamshy.kz/?p=8954) atty  materıalǵa Tursyn Qallebekulynyń kólemdi pikir jazǵan eken:  «Aıdos, siz azamattarymyzdyń keıbir ótkir máseleni ortaǵa salǵan suraǵyna jaýabyńyzdyń keı tustary unady. Keı tustary unamady. Beıbit sherý nege qaıǵyly nemese ókinishti jaǵdaımen ulasyp barady? Bizde soǵan zárýmiz be? 1- Ulttyń ulylyǵy –Tirligi men Birliginen biliner Mynaý 2 myńjyldyqtardyń ár kúninde jańa beıneler, jańa tabystar jaryqqa shyǵyp otyratyny anyq. Degenmen,Adamzat qoǵamy da,tabıǵat dúnıesi de adamnyń aqyl-oı, aıla tásili, ómirsheń rýhy ómirdegi surqıalyqty alastap jańalyq ákelgen. Al, jańalyqtyń árqashan ómirsheń keletini ras. Alaıda, keshegi keıbir keremetke keı pendelerdiń jarytyp tańqalmaıtyndyǵy shyndyqqa saıady. Biraq, 2000 jyldan beri soǵys, asharshylyq, ádiletsiz bılikke qarsy kúres, zilzala, jalmaǵan órt adamzatqa kóp baqytsyzdyq pen alapat ala keldi. Tipti, Adamzatqa ǵana emes, jer ananyń da betin kúıik shaldy. Qurt-qumyrysqa, Ósimdik, Haıýanattardyń da tirshilik jaǵdaıy máz emes bolǵan-dy. Sonymen, adam balasy aqyry tili arqyly ultqa, dini arqyly ıslam men hrıstanǵa, býdızmge birtindep jınaqtaldy. Bul bizdiń ult bolyp uıysyp qalyptasýymyzdan, 1456 jyly eń alǵash Moǵolstan jerinde, ıaǵnı jeti sýdyń batys óńirinde, Shý men Talas ózenderiniń alabynda áz-Jánibek pen Kereıdiń qazaq handyǵyn qurǵan alǵashqy tabysymyzǵa ákeldi. Dese de, bul jetistigimizdegi ulttyq tirligimiz ben birligimizge taǵy da qaskóı qarǵys alǵan Mońǵol bıleýshiler men Sasyq orystyń sarań saıasaty ǵasyrlar boıynda qalyptasqan uly muratymyzben jol-josyn, jańashyl ıdeıalarymyzdy ilgeri bastyrmaı, el bıleý úrdisterimizdi satylap kúıretip, Qazaq dalasyna ózgeshe bir bılep-tósteýdiń tásilin engizdi. Biraq, erjúrek qazaq halqynan uly oıshyldar, óner, mádenıet, qoǵam qaıratkerleri, sheshen shejireler, qaıratyna aqyly saı batyrlar jaryqqa shyqty, tipten, qıyndyqqa qamalyp, qorǵansyz qalǵan qara qalyqqa keri keter oı emes, qaıta ilgeri basar jol men nurly bolashaqqa bastaǵan qolbasshy, ult kósemderi tirek boldy. Halyq dushpanyna qasyqtaı qany men shybyndaı janyn pıda etip, danalyq kórsetti. Amal neshik, nebir asyldarymyzdan mezgilsiz aıryldyq. Sol asyl babalarymyzdyń ulttyq rýhy, asyl muraty, kózdegen maqsaty, aqyr sońynda 535 jyl degende ıakı 1991 jyl 16 jeltoqsan azat ultqa, aqıqatqa, táýelsiz memleketke qol jetkizgen eń uly tabysymyzdy aıtar edik. 535 jyl jaı sıfrdyń tizbesi emes, syrly sıfr, táńirdiń syıy, ardaqty halaıyq!!! Al, ortadaǵy 3 túpki tegimiz ben alǵashqy qaınarymyz, barystyń basy bolǵan tekti san, aıaýly qaýym!!! Bul máńgilik Ańyzdyń aqyry bolmaıdy. E, aǵaıyn, ýaqyttan jyldam ne bar?! Keshe de, búginde osynaý jer jahanda bozdaǵan babalarymyzdyń shıetteı bóbegi men bópesiniń qany, analarymyzdyń kóziniń jasy, batyrlardyń zary, muńlylardyń shermende kóńili, saıyp kelgende, kegi men yzasy býlyǵyp jatyr. Muny esimizge alsaq, Qazaqtyń aq dalasynda ”Qar qyzy” syńsyǵan, sybyrlaǵan dybysy da, dombyranyń qyl isheginen kıeli kúı bop tógilip, quıylyp turǵan qomaǵaı únge uqsaıdy.

Aıdos  Sarymnyń suraq-jaýap  barysyndaǵy aıtqan oılaryn qoǵam ár túrli baǵalaıdy: Janbolat: Naqty ári qysqa jaýaptar aıtypty. Ultyn jaqsy kóretindigi kórinip-aq tur ǵoı, dese,  Azamat esimdi oqyrman: Durys qoı aıtýy. «Biraq, keleshegimiz bulynǵyr, senim joq» degen. Taǵy sol sekildi  pikirlerdi http://qamshy.kz/?p=8954 maqalanyń ózine oqı alasyzdar.

   Al, «Qamshynyń» ózge saıttardan  bólekteıtin bógenaıy -«Aıttyń- eı, baýyrym!»  aıdaryna jarıalanatyn qoǵamǵa belgili azamattardyń  pikirleri de eskerýsiz qalmaǵandaı. Ámirjan Qosanov: Qazirgi qoǵamdyq júıe “Ekinshi elbasyn” kótere almaıdy (http://qamshy.kz/?p=8983) degen pikirge kelesideı jaýap  túsken eken. Mýsa Rýslan: «Siz sıaqty adamdarmen sóz jarystyrǵym kelmeıdi. Siz óte aqyldy ekensiz. Bul zaman siz sııaqty adamdardyń zamany. Ýkraına endi damýdyń dańǵyl jolyna túsedi. Al óner kórsetýge keletin bolsam tehnıka salasynda meniń istegenimniń 1 paıyzyn jasap kórińiz. Sosyn Astanada naqty istiń qasynda sóıleseıik. Siz múmkin tanymal adam shyǵarsyz, men tanymal emespin. Siz saıasatker shyǵarsyz, biraq men saıasatqa onsha basymdy aýyrtpaımyn. Meniki májbúrlik. Al ol jerge bara qoısam bizge naǵyz osyndaı erkekter kerek dep aıtatyndyǵyna halyqtyń esh kúmánim joq. Meniń ultqa janym qatty ashıtyny kózimniń alysty kórgeni ǵana. Árbir qazaqtyń úıi bolsa. Qazaqty da ult retinde ózge ulttar syılasa. Qazaqtar da damyǵan memleketter sıaqty óz ónimderin, mashınalaryn, ushaqtaryn jasasa degen jaratqannan tilek meniki. Sol baǵytta barymdy salamyn. Men kóptiń qoldaýyna zárý emespin, biraq qazaqty da ózgeler ult retinde qabyldasa dep armandaımyn. Degenmen, sizdiń sózińizdiń de jany bar. Osy baǵytta jumys jasaıyq Aǵataı» deıdi.

Dál osy Ámirjan Qosanovtyń pikirine Tursyn esimdi oqyrmanymyz bylaısha pikir jazypty:

«Áı, ultjandylyq degen ne? Osy az mılaryńdy oıqastatyp halyqty dúrliktir me? Dúnıede ıttik minezden týyndaıtyn qara quıyn qatigezdikke qarǵys aıtatyn kún týǵan joq pa? Kezinde alash zıalylaryna jasalǵan qıanat qalaı boldy? Olardyń asqaq armany ne edi, báse? Jettik, Jetildik, bostandyq aldyq degendegi el tileýi osy ma? Ittiń ishine sary maı jaqpaıtyn ish aýrýyn tıatyn em joq pa? Endi kelip ózimiz qazaq elin túzeımin deıtin sandyraq oı qaıdan týyndady? Ýkraın halqy da bastapqyda sizderdeı oılaǵan,biraq ondaı bolmaı shyqty. Sizderdiń úıirlerińiz Reseı úshin jumys isteıme dep qorqady, halyq!!! Bastaǵy mı emes , qysyr qalǵan saýlyq qoıdyń jelini emes pe? 17 mıllıon halyq nársiz,dánsiz panasyz otyr deseń qatelesesiń. Taǵy da óz azamattarymyz bergen bıligin qazandaǵy haqqa emes, asqa qol salyp ádettengen.Ony memleket tyıypta jatyr. Sizder aldymen bılikke sáıkesip soǵan jumys isteńder. Ne aýylǵa ,aýdan-qalalarǵa baryp gúldendirýge bar jasampazdyqtaryńyzdy iske qossańyz kim sizderdi ıterdi. Aldymen ónerińizdi pash etińiz.Biz úıreneıik. Bılik júrgizý sondaı ońaı ma?

«Qamshy» portalynda avtorlar arasynda qyzý aıtys  ta júrip  jatyr.  Zarqyn Taıshybaı men Sadyq Smaǵulov sekildi tarıhshylar qarsy pikirlerimen birin  biri  túırep, Abylaıtanýshylyqqa talasýda. Bul týraly maqalanyń tolyq nusqasynda oqı  alasyzdar: http://qamshy.kz/?p=6493

Jazýshy Sovethan Ǵabbasovtyń Sovet-han Ǵabbasov. Álemdik ınovasıadaǵy qazaq rýhynyń jańa jobasy atty maqalasyn taǵy  da  Mýsa Rýslan: "Óte durys aıtasyz. Maqala jazyldy , ıdeıa bar , endi ony ári qaraı damytý qoǵamnyń bolmys bitimine úılestirý bolmasa aıtylady qalady. Sondyqtan osyndaı máselelerdi tek aıtyp qoımaı ulttyń ıgiligine jaratý úshin ǵalymdardyń basyn bir ortalyqqa biriktiretin pármendi uıym qajet sıaqty",  deıdi.

«Qamshy» portalynda tek saıası ǵana emes,  qoǵamdyq ózekti  máseleler kóp qozǵalady.  Qoǵam. “Páktigimdi satamyn” (http://qamshy.kz/?p=8874) dep atalatyn  qazirgi  qazaq  qyzdarynyń  ary men namysy tilge  tıek etilgen maqalaǵa « Óte durys aıtylǵan. Qazirgi qyzdardyń kóshede kıip júrgen kıimimen burynǵy qyzdar shymyldyqtyń artynda turyp uıalatyn. Qyz tárbıesine qatysty qazaqtyń salt-dástúrin qalaı jalǵastyrýǵa bolady. Maqalańyzǵa rahmet. Qudaı qýat bersin sizdeı azamattarǵa» dep Mýsa Rýslan esimdi  oqyrmanymyz baǵa  bergen eken.

«Otandy bólshektegisi keletinderge “pyshaǵymyz” daıyn» (http://qamshy.kz/?p=8994 )degen maqalamyzǵa

Mýsa Rýslan: «Otanymyzdy qorǵaýdyń bir tásili mynaý : «Memleketti bólshekteýshilikke qarsy turý zańyn» jedel tórde otandyq atqa miner azamattarymyz atsalysýy kerek,-dep bilemin.Sebebi, ishki jaqta órbigen ańqasy keýip reseıdi ańsaıtyndar men mansapshyl, jalǵan ultshyl satqyndardyń berekeni ketirmeýine ári syrtqy kúshtiń bir eldiń zańyna qıanat jasap iritetin boq sózderininiń beleń alyp ketpeýine tyıym bolady. Sonda ǵana otandyq qorǵaýshylar ondaı beıbastaq áreketke zańdy túrde núkte qoıyp tıa alady. Oılanyp kórińizder,otandastarym?

 Apta  boıy saıtqa túsken pikirde esep joq.  Biz tek eń mańyzdy, mándilerin ǵana iriktep jarıalap otyrmyz. Al, pikirlerge qatysty ýájderińiz, óz aıtar oıyńyz, berer baǵańyz bolsa,  saıt betinde bólise otyrsańyzdar bolady...