Jazýshy, qoǵam qaıratkeri, QR-nyń eńbek sińirgen mádenıet qyzmetkeri Sherhan Murtaza óz ómirin qazaq ádebıetine, qazaq basylymyna arnaǵan. Ónegege toly ǵumyrynda Sherhan Murtazanyń talaı qundy jazbalary, kitaptary jaryq kórdi. Sondaı-aq, qalamy qarymdy, oıy ushqyr jýrnalıserdi tárbıelep shyqty. Buǵan belgili jýrnalıs Talǵat Súıinbaıdyń «Egemen Qazaqstan» gazetine jarıalaǵan áńgimesi dálel. Sherhan Murtaza «Lenınshil jas» (qazirgi «Jas Alash») gazetiniń, «Sosıalısik Qazaqstan» (qazirgi «Egemen Qazaqstan») gazetiniń tilshisi, ádebı qyzmetkeri boldy. 1963-1970 jyldary «Lenınshil jas» gazetiniń redaktory. Sodan keıingi ýaqytta «Jazýshy» baspasynyń, «Jalyn» álmanahynyń, «Juldyz» jýrnalynyń bas redaktory, Qazaqstan Jazýshylar odaǵy basqarmasynyń ekinshi hatshysy, «Qazaq ádebıeti» gazetiniń bas redaktory ári Qazaqstan Jazýshylar odaǵy basqarmasynyń hatshysy. Búginde Sheraǵanyń tárbıesinen nár alǵan shákirtteri ustazdaryna jıi baryp, syr shertisip qaıtady. Bul joly da sol úrdis qaıtalandy:

Aıaýly abyz aǵa – Sherhan Murtaza Almatyda turady. Oq­ta-tekte ol kisiniń otaýyna bas su­ǵyp, hal-jaǵdaıyn surap, izet etip qaıtý – «Egemenniń» osyn­da­ǵy tilshiler qosyny qyzmet­ker­leriniń áýelgi aınymas ádeti!..

Azdap syrqattanyp, ońalǵan qalamger aǵamyzǵa Astanada «Ege­men Qazaqstan» serıasynan shyq­qan óziniń «Namys naızaǵaıy» kitabynyń býmasyn kóterip, qustaı ushyp «Samaldaǵy» úıine jettik. Amandyq-saýlyqtan soń, býmadan bir tal kitapty úzip alyp, qolyna ustattyq. Bárimiz siltideı tynyp, baqylap turmyz. Kók kitapty qolyna alǵan qart qalamger, syrtqy muqabasyn bir sholyp, ishin ashty, paraqtap kórdi. Sóıtti de ashylǵan paraqqa betin basyp turyp, eki ret súıdi. So­dan soń kitapty ústeldiń ústi­ne qoıyp, «Rahmet!» dep qar­ly­ǵyńqy daýyspen qysqa qaıyr­dy. Oń qolyn baıaý kóterip «Oty­ryńdar!» degen ıshara jasady. Ma­nadan beri abzal aǵanyń ár qımylyn jiti baqylap, demimizdi almaı, qımylsyz turǵan barshamyz sol-aq eken erkinsip sala berdik.

Sheraǵań qazir sózge sarań. Ony biz jaqsy bilemiz. Dastarqan jaıyp júrgen jazýshynyń qyzy Alma «Ol kisi qazir kóp tyńdaıdy, áńgimelerińizdi taýsylǵansha aıta berińizder, sodan jany rahattanyp qalady», – dep te qoıdy. 

Alǵashqy áńgimeni «Almaty aqshamynyń» bas redaktory, qalalyq máslıhattyń depýtaty, «Egemenniń» eks-tilshisi, jazýshy Qalı Sársenbaı bastady.

– Toqsanynshy jyldary Sheraǵa ózińiz meni attaı qa­lap, qyzmetke alǵan edińiz, sekre­tarıatqa... úsh aıdan soń ádebıet bólimin aýystyram dedińiz. Qalta dápterlerińizge jazyp qoıasyzdar ma, áıteýir, dál úsh aı bolǵanda bir-aq kúnde bólimge aýystym... Esińizde me Sheraǵa?! 

 – Sheraǵańnyń arqasynda «Aq­saıdan» 4 bólmeli páter al­dyq. Batasyn berip, tusaýyn ózi kesti. Sol shańyraqtan ósip-óndik. Ujym bolyp dúrildetip ótkizgen páter-toıy esińizde me, Sheraǵa? 

Bul – Qalekeńniń jubaıy, sol kezdegi «Egemenniń» tal­ǵamy zor, qalamy júırik erke qyzdarynyń biri  

–Tańsulý hanym.  Sheraǵa bas ızedi. Qalı men Tań­sulý bes jasar nemeresi Sher­handy ózderimen birge ádeıi ertip kelgen eken. Dana Sherhan moınyna asylyp erkelegen bala Sherhannyń mańdaıynan súıip, betin sıpap kúbirlep sóılep, batasyn berdi.

– Minezi de Sheraǵamnyń mine­zine uqsas. Sodan da bolar «aý­ma­ǵan Sheraǵamyz ǵoı, Shera­ǵa­myz...» dep árdaıym erkeletip oty­­ra­myz, – dedi Qalekeń jymıyp.

«Egemenniń» esigin 17 jasynda ashyp, 100 jylǵa jýyq ǵumyry bar qasıetti qara shańyraqqa tarydaı bolyp kirip, taýdaı bolyp shyqqan «Egemenniń» Almatynyń tilshiler qosynynyń sholýshysy, qalamger Gúlzeınep Sádirqyzy: – Sheraǵam meniń gazettegi ómi­rimdi túbegeıli ózgertti. Ol kez­degi erekshe baǵalanatyn stena­gra­fıstik qyzmetten tilshilikke aýystyryp, qyzyl shapan jaýyp, bolashaǵyma úmit artyp, batasyn bergen edi! – dedi. 

Árdaıym ázili basym, kúlkisi kúmis Gúlzeınep áńgimeniń tıegin aǵytty! Jurt máz-maıram boldy da qaldy! Bul kúnderi aıtýǵa ǵana ońaı! Ol tusta Sheraǵańynyń redak­torlyq senimine kirý jýrnalıs­ter arasynda ekiniń birine buıyr­maǵan is. Táýelsizdiktiń eleń-alańynda el gazeti «Egemen Qazaqstanda» namys naızaǵaıyn oınatqan qaharman qalamger-redaktor qanshama jas tolqynnyń tomaǵasyn sypyryp, qyrandaıyn kókke samǵatty! Sheraǵamnyń shańyraǵyndaǵy búgingi otyrys­ta ol jaıynda óte kóp aıtyldy. Redaksıa ómirinen nebir esten ketpes qyzyqty oqıǵalar eske alyndy.

Osy joldardyń avtory da qarap turmaı «Sizderdiń bar­lyq­taryńyzdy Sheraǵam jumysqa alǵan eken, al, Sheraǵam meni ju­mystan ketpe, «Egemende» qal dep ótinish aıtyp edi... Esińiz­de me, Sheraǵa?» degende qalam­ger­diń júzine kúlki belgisi sebez­gi­legendeı boldy. Bas ızedi. 

Qazaqstan Parlamenti kezekti bir taraǵan jyly Sheraǵam «Ege­men Qazaqstan» redaksıasyna sol kezdegi bas redaktor Ýá­lıhan Qalıjanǵa bas keńesshi bolyp qyzmetke oraldy. Qyzyq kezeń! Barsha jurt Sheraǵań beıne «Egemenine» qaıta oral­ǵandaı áserde júrdi. 1998 jyl. Bas­qa qyzmetke aýysyp bara jat­qanymdy estigen eken, dálizde jolyǵyp qalyp: «Seni «Ege­mennen» kim qýyp jatyr, a... qaıda barasyń, nege qalmaı­syń?» degeni bar edi. Shirkin, She­raǵań! Eshteńeni qalt jiber­megen qaǵylezdigin aıtsańyzshy! Sher­aǵań sekildi qudiretten mundaı sóz estımin dep oılappyn ba, sasyp qaldym. «Eshkim de... Sheraǵa, amerıkalyq jýrnalısermen qyz­met istep kórsem dep...» dedim ki­birtiktep. «Amerıkalyqtar deı­siń be... Onyń jón eken!», – dedi. Bizdiń áńgimemizdi ıip tyńdap, ara-tura bas ızep, sóılemese de jaıdary otyrǵan asyl aǵamyzdyń osynaý bir qylyǵyna súısinýden basqa amalymyz qalmady. 

Óńinen baıqaǵanymyz – óziniń «Egemeniniń» jaýyngerleriniń qıly qyzyqtaryn esine alyp bir jasap, ábden rahattanǵan sekildi. Taǵy bir ret «rahmet» degende, biz turýǵa ońtaılandyq. «Egemen Qazaqstan» redaksıasynyń qa­lamgerdiń 85 jyldyq týǵan kú­nine oraı Almatyda ardager jýr­na­lıster arasynda bılárdtan týr­nır ótkizetindigi týraly qulaǵ­dar ettik. Sheraǵamnyń oń qabaǵy kó­terilip, qasy kerilip, basyldy. Bılárd sportynyń has sheberi jastyq shaǵynyń bir sátin eske alǵan shyǵar, bálkim...

...Bárimiz qushaqtasyp qosh­tastyq.

Sheraǵań tańerteń Jýalyǵa júredi. Elge baryp, aǵaıyndy aralap, saýmal iship, kıikoty men jýsannyń ıisin jutyp oralmaq Almatysyna!..

Talǵat SÚIİNBAI,

«Egemen Qazaqstan»