Keshki abyr-sabyr saıabyrlaǵannan uıyqtarǵa deıingi mamyryjaı aralyqta, ońasha otyryp, búgingi kún jáne erteńgi ister jumystar týraly nemese sonaý alysta qalǵan, qaıta oralamaıtyn bal-dáýren balalyq kezder men jalyndy jastyq shaqtar týraly oı júgirtý, ózgeni bilmeımin, ózim úshin bir ǵanıbet dúnıe. Sondaı sátterde álde nege qýanyp, álde nege muńaıyp ta qalamyn. Ózimshe ómirden sabaq alyp, keler kúnderim úshin jospar jasaǵandaı bolamyn. Búgin de solaı, alty qyrdyń ar jaǵynda jatqan aýylymdy, ondaǵy aǵa-baýyrymdy, ásirese, qart anamdy saǵyna eske alyp ońasha otyrmyn. Osydan týra úsh jyl ilgeri anam bizben birge jylǵa jýyq turdy. Sol kezde  qazir ózim otyrǵan bólmede anam ekeýimiz áýlet, zaman, ómir, taǵdyr, adamdyq qarym-qatynas pen syılastyq taqyryptarynda talaı-talaı syrlardy aǵytyp edik. Al endi jalǵyzdan-jalǵyz oı keship otyrǵan túrim mynaý.

Kenet bólmemniń esigi baıaý ashyldy da bastaýyshta oqıtyn kenje qyzym óziniń jaıdary qalpymen kúlip kelip, moınymnan qushaqtap, betimnen súıdi. Mende onyń mańdaıynan ıiskep, basynan sıpadym. Kenet ol:

- Áke jylap otyrsyz ba?-dedi tańyrqap. Baıqaımyn, ol meniń  kózimnen syrǵyǵan jalqy jasty sezip qalǵan sekildi. Meniń jaýabymdy kútpesten:

- Bilemin, Siz anańyzdy saǵynyp otyrsyz ǵoı, solaı ma? Siz bara almaı, al ájem kele almaı júr solaı ǵoı á?-dedi júzimdi mamyqtaı saýsaqtarymen súrtip jatyp. Men ne derimdi bilmedim. Ol sózin jalǵap:

- Men Sizdiń ájeme arnap jazǵan óleńińizdi jatqa bilemin, sony oqyp bereıin be?-dedi júzi nurlanyp.

- Iá oqı qoıshy - dedim men de bir shyǵar jol tapqandaı. Qyzym daýysyn kótere, maǵan qarap turyp, sol anammen birge turǵan kezde jazylǵan “Jannat meniń úıimniń bir bólmesi”-degen óleńimdi barynsha mánerlep aıta jóneldi:

Jannat meniń úıimniń bir bólmesi,

Turady onda Allanyń bir pendesi.

Sol adam da,  bul bólme de kıeli,

Qymbat maǵan, joq pánıde teńdesi.

Jannat meniń úıimniń bir bólmesi,

Sekildi ol eki ómir kórmesi.

Tańmen birge ashylǵanda sol esik,

Ashylady shattyǵymnyń perdesi.

Jannat meniń úıimniń bir bólmesi,

Ol turǵanda muńnyń anyq tónbesi.

Esiginde jasyrynyp jatqandaı,

Bizder úshin sońǵy jeńis kónbesi.

Jannat meniń úıimniń bir bólmesi,

Shúkir aıtyp jasym kózden kólbeshi.

Osy bergen baqytyńdy Táńirim,

Jalynamyn artyq sirá kórmeshi.

Jannat meniń úıimniń bir bólmesi,

Sezem onda peıishtiń bar elesi.

Shyǵyp keled bólmesinen qart anam -

Qos dúnıe  baqytymnyń ıesi!

 - Oı aınalaıyn, talabyńa nur jaýsyn -dep qyzymdy baýyryma basyp, arqasynan qaqtym. Meniń kóńilimdi kótergenine qýanǵan ol óz bólmesine ketti. Taǵy jylǵyz qaldym. Anam sol kezderde osy bólmede turdy, áne tósek orny áli sol qalpynda, jaınamazy da ornynda. Beıne ol kisi álginde ǵana shyǵyp ketip, azdan soń bólmesine kelip kirerdeı sezim beredi. Ornymnan turyp baryp tósegine otyrdym, jastyǵyna basymdy qoıdym. Sonaý balalyq shaqtan tanys anamnyń ádemi ıis áli sol kúıinde, birden  jan saraıyma jetti.

- Ana, Sizdi ańsap júrmin. Aqylyńyzdy, alaqanyńyzdy saǵyndym. Kóńilimde tek Sizdi kútip qanshama syr jatyr. Sizden basqa kim meni shynaıy túsine qoıar? Meniń balalyq, jastyq shaǵym, qýanyshym men ókinishterim tek Sizge ǵana málim emes pe edi, men olardy kimge aıtyp, kimmen muńdasaıyn?  Esińizde me Siz barda men de bala sıaqty bolyp ketýshi edim ǵoı. Jumystan kele dıvanda otyrǵan Sizdiń aldyńyzǵa basymdy qoıyp jata ketetinmin, al Sizdiń qasyńyzda ertegi tyńdap otyrǵan nemerelerińiz maǵan renjigende:

- Baryńdar, árkim óz anasynyń aldyna baryp otyrsyn - deýshi edim ázildep. Meniń sózime máz bolǵan balalarym:

- Ákem bala boldy, uıat-aı, uıat-aı, - deýshi edi ǵoı shurqyrap. Sol kúnder qazir qaıda qaldy? Qaıta bir oralatyn sáti bolar ma ana?! 

- Anashym, bilesiz be biraz kún buryn “Alǵys aıtý” kúni boldy. Alǵys aıtar adamdarym az emes. Asyl jarym, týystarym, dostarym, ustazdarym tipti kózimniń nury balalaryma da aıtar alǵysym bar. Biraq, meni myna jaryq dúnıege ákelgen, adam etip ósirip, azamat etip tárbıelegen Sizdiń ornyńyz bárinen de bıik, mártebeli edi. Eń alǵash bolyp, Alladan soń Sizge alǵys aıtýym kerek edi. Ókinerligi Siz janymda bolmadyńyz. Az kún ilgeri segizinshi naýryz halyqaralyq qyz-kelinshekter nemese analar kúni atap ótildi. Iá, meniń quttyqtaýymdy kútetin adamdarym bar. Olardy quttyqtadym, syılyq jasadym. Biraq, Sizge arnap alǵan syılyǵym sandyǵyńyzǵa tústi. Meıli, bul syılyqtar túbi bir kún Sizdi tabar. Bastysy, myna jaryq dúnıede Siz barsyz, shalǵaı júrsemde Siz tynystaǵan aýamen men de ómir súrip kelemin. Men úshin ol da taǵdyrdyń baǵa jetpes syıy. Sol úshin Jaratqanǵa myń shúkir etemin.

- Anajanym, keshe ǵana jer ana býsanyp, ǵalamda jańa kún, jańa ómir bastaldy. Naýryz merekesiniń mol dastarhany jaıylyp, el-jurt taǵy da dýmandata toılady. Mine, sol shaqta men Sizdi taǵy da saǵynyp esime aldym. Jaı kúnderi de jadymnan kóterilgen  emessiz, alaıda, mereke kúnderi Sizdiń ornyńyz qulazyp, joqtyǵyńyz erekshe bilinip, kóńilimdi jabyrqatyp jiberedi. Sondaı sátterde aqsamaıly, aq jaýlyqty analardy kórsem júgirip baryp, qushaqtap, tek analarǵa ǵana tán sol bir darhan ıisti ıskegim keledi... Oıym osy tusqa kelgende kózimnen syrǵyǵan jasym tyrs etip anamnyń jastyǵyna baryp tamdy.

- Anataıym, jastyǵyńyz qandaı jumsaq edi, beıne men úshin eljiregen kóńlińizdeı balǵyn. Anaý qartaıyp taramystanǵan qoldaryńyz da sondaı jumsaq edi. Basymnan sıpap, analyq aqylyńyzdy aıtqanda men úshin odan ótken jyly, odan ótken jaǵymdy alaqan bul pánıde joq edi sirá.

- Anashym, oılap otyrsam, Siz meniń ómirimdegi úlken-úlken ózgeristerge sebepshi bolyp, ómir aǵysymdy únemi meniń baqytyma qaraı baǵyttap kelgen ekensiz. Sonaý bir jyldary ákem ómirden erte ozyp, men kómir ken jumysshysy atanyp júrgen boz bala shaǵymda “Balam oqýyń kerek, onsyz ómirdi shynaıy túsinip, meńgere almaısyń”-dep meni tabysy mol shahtadan shyǵaryp alyp, aǵaıyn-týmanyń qarsy bolýyna qaramastan, qaladaǵy mektepke ákelip ornalastyryp edińiz. Tarıhı otanyma kelýime alǵash bolyp qoldaý kórsetip, aq batańyzdy bergen edińiz. Ǵylymı ataǵymdy alǵan soń, joǵary jalaqy men jaıly páter berip shaqyrǵan jaqqa barýǵa qyzyǵýshylyq tanytyp, ózińizben aqyldasqanymda, Siz:

- Ulym, dúnıeniń sońyna eshkim jetpegen. Adam dúnıe úshin emes, arman úshin ómir súrýi tıis. Er jigittiń senimsiz bolýy qadirin ketiredi, ketken qadir bastaǵy baqty taıdyrady -dep edińiz. Sizdiń sol sózińiz baılam bolyp, men osy eldiń tolyq qandy azamaty bolyp bir jolata qalyp edim. 

- Anataıym, Siz meniń ómir jolyma araıyn tókken tóbemdegi kún ekensiz ǵoı. Sizdiń aqyl-shýaǵyńyz bolmaǵanda, men kim bolar edim? Qaıda qalar edim? Sizdeı dana anamnyń bolǵanyna men sheksiz qýanamyn. Men baqyttymyn. Tek Sizdiń qasymda bolmaǵanyńyz ǵana meni ýaıymdatady, muńaıtady, saǵyntady...

Árkimniń-aq týǵan anasy bar. Oǵan degen telegeı-teńiz mahabbaty  da bar. Bireýge áke bolsam da, ózińe áli balamyn-degendeı ana aldyndaǵy balalyq kóńilimiz bári baıaǵydaı. Biraq, árkimniń ustanymy, ómir soqpaǵy san túrli. Bireýler ata-anasyna jýyq, al bireýler, tek anasyna álde ákesine jaqyn, al endi bireýler olardan alys keter. Men ózge emes, ózim týraly jazyp otyrmyn. Báz bireýler unatar, oı túıer, taǵy kimder óz pikirin aıtar. Óz basym ákemnen erte aıyrylǵan soń, anamnyń tárbıesinde boldym. Eń alǵashqy sonaý stýdentik jyldary jazǵan hám baspa betin kórgen óleńim “Meniń anam”-degen bes-alty shýmaq óleń boldy.

Ana, sol san jyldar aldyndaǵy Sizge arnap jazǵan óleńderim esińizde me, ol bylaı edi ǵoı, eki shýmaǵan oqyp bereıin:

Meniń anam  nurly kúnim kóktegi,

Meniń anam kóńilimniń kóktemi.

Meniń anam jaratalyǵan, tek qana,

Mahabbatyn bir men úshin tókkeli.

Meniń anam armanymnyń asqary,

Meniń anam jaqsylyqtyń aspany.

Meniń anam qýanyshym, mereıim,

Arqaý eter  ómirimniń dastany.

- Ýa dostarym, qaısylaryńyzdyń analaryńyz qazir qastaryńyzda bolsa,  jatar aldynda, men úshin, analaryńyzdyń aıaǵyn jyly sýǵa malyp, asyqpaı jýyp-shaıyp bergen soń, bir kese jyly sút nemese aırandy usynyńyzdarshy. Bul meniń kún saıyn bolmasa da, anam úshin jıi isteýge talpynatyn isim edi. “Qartaıǵanda bir bala”-degendeı sol sát shúıkedeı bolǵan analaryńyzdyń júzinen dalanyń eshbir jyly jeli bere almaıtyn  rızashylyq lebin, janarynan kúnniń ózi tóge almaıtyn meıir-shýaǵyn baıqar edińizder. Baıqar edińizde de jandaryńyz jadyrap, júrekterińiz rıasyz shattyqqa shomyr edi. Sebebi, sizder sharyq uryp izdep júrgen pánıdiń baqyty men baqı dúnıeniń jannaty osy bir sátterden quralyp turǵanyn shynaıy seziner edińizder.

Kenet kóz aldymda anam paıda bola ketkendeı boldy. Sol jyly da jumsaq alaqanymen basymnan sıpap, ústime kórpesin jaýyp jatty.

– Anashym, Siz osynda ma edińiz?-deımin uıqyly-oıaý kúıimde.

– Uıyqta janym, anań áli bizge keledi. Nemereleri de, men de saǵynyp júrmin. Bul meniń súıikti jarymnyń daýysy edi. Analardyń alaqany meıli qart, meıli jas bolsyn bári birdeı sekildi. Bári de meıirimdi bári de názik. Bala kúnimde anam basymnan osylaı sıpap, ertegisin aıtyp otyryp uıyqtatýshy edi-aý.  Bala kúnimniń barqyttaı jumsaq túnderine qaıta shomyǵandaı maýjyrap, balqyp baramyn. Qandaı ǵajap, qaıtalanbas rahat sezimder edi...

Qaster Sarqytqan