Almaty qalasynda «Týberkýlez epıdemıasyn joıýdyń jańa baǵyttary» atty halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferensıa ótti.

Aǵymdaǵy jyldyń 26 sáýiri kúni Almaty qalasynda Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń Ulttyq ǵylymı ftızıopýlmonologıa ortalyǵynyń 85 jyldyq mereıtoıyna arnalǵan «Týberkýlez epıdemıasyn joıýdyń jańa baǵyttary» atty halyqaralyq ǵylymı-tájirıbelik konferensıa ótti.

Sharany uıymdastyrýshylar: Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý mınıstrligi «Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ftızıopýlmonologıa ǵylymı ortalyǵy, JITS, týberkýlez jáne bezgekpen kúresý Jahandyq qory jobasynyń qarjylyq qoldaýymen.

Konferensıa maqsaty: Birlesken kúshpen DDU jahandyq strategıasyna qol jetkizý úshin tıimdi baqylaýdy qamtamasyz etý – álemde týberkýlez epıdemıasyn toqtatý.

Konferensıa aıasynda týberkýlezdi baqylaýdyń negizgi basym baǵyttary boıynsha jumys toptarynyń otyrystary, plenarlyq otyrystar jáne jetekshi shetel ǵylymı ortalyqtardyń sheberlik klastaryn kórsetýlerin ótkizý qarastyryldy.

Konferensıaǵa Orta Azıa elderiniń Densaýlyq saqtaý mınıstrlikteriniń ókilderi, Reseıden, Belorýsıadan, AQSH-tan, Ońtústik Koreıadan jáne Qytaıdan mamandar, Dúnıejúzilik Densaýlyq Saqtaý Uıymynyń (DDSU) sarapshylary, Stop TB seriktestiginiń ókilderi,  halyqaralyq uıymdardyń: halyqaralyq damý boıynsha AQSH agenttiginiń (USAID), JITS, týberkýlez jáne bezgekpen kúresý úshin Jahandyq qorynyń (GFSTM), «Partnery vo ımá zdorová» jáne KNCV ókilderi qatysady.

Qazaqstan Respýblıkasy Densaýlyq saqtaý vıse-mınıstri L.M.Aqtaeva qatysýshylardy ortalyqtyń mereıtoıymen vıdeo-konferensıa rejıminde quttyqtap, týberkýlez burynǵysha búkil álemde jáne Evro-Azıalyq óńirlerde  qoǵamdyq densaýlyq saqtaýdyń túıitkildi máselesi bolyp qalatynyn atap ótti. DDU sońǵy málimetterine sáıkes álemde  kóptegen dárige kónbeıtin týberkýlezdiń jarty mıllıonǵa jýyǵyn qosqanda, týberkýlezben 10 mıllıonnan astam adam aýyrdy, osy aýrýdan 1,7 mıllıon adam qaıtys boldy. 2000 jyldan bastap álemde týberkýlezben syrqattanýshylyq jylyna orta eseppen 1,5%-ǵa tómendegen, qazirgi ýaqytta 2000 jyldyń deńgeıinen 18%-ǵa tómen. 2014 jylǵy mamyrda Densaýlyq saqtaýdyń búkil álemdik assambleıasy syrqattanýshylyqty jáne ólimdi tómendetý arqyly týberkýlez epıdemıasyna jol bermeýge elderge múmkindik beretin konsepsıany baǵyttaıtyn týberkýlezben kúres boıynsha DDSU Startegıany qabyldady. 2000 - 2016 jyldar aralyǵynda týberkýlezdi ýaqytyly anyqtaý jáne tıimdi emdeý nátıjesinde 53 mıllıon adamnyń ómiri saqtalyp qaldy.

Vıse-mınıstr sońǵy 10 jylda týberkýlezge qarsy is-sharalar keshenin iske asyrý boıynsha barlyq sabaqtas qurylymdardyń qarqyndy jáne maqsatqa baǵyttalǵan jumysy Qazaqstanda týberkýlezben syrqattanýshylyqtyń kórsetkishin 2,4 esege, al ólimdi – 5,6 ese tómendetýge múmkindik bergenin atap ótti jáne elimizdegi týberkýlezge qarsy is-sharalardy  barlyq múddeli memlekettik qyzmetter men vedostvolardyń  jáne halyqaralyq, qoǵamdyq uıymdardyń yntymaqtasa júzege asyrýy nátıjesinde týberkýlez boıynsha epıdemıologıalyq kórsetkishterdiń ári qaraı jaqsarýy jáne eldegi jalpy syrqattanýshylyqtyń joıylatynyna úmit artatynyn aıtty.

Medısınalyq qyzmetti uıymdastyrý departamentiniń dırektory L.M.Ahmetnıazova konferensıaǵa qatysýshylardy quttyqtap,  Densaýlyq saqtaý mınıstriligi atynan «Densaýlyq saqtaý isiniń úzdigi» tósbelgisin, qurmet gramotalary men alǵys óattardy tabystady.

QR UFǴO dırektory M.M. Adenov óz sózinde Ulttyq týberkýlezge qarsy kúres baǵdarlamasynyń edáýir jetistikterge qol jetkizgenin atap ótti: elimizdiń barlyq aımaqtary týberkýlez jáne onyń dárilerge tózimdi túrin anyqtaýǵa qajetti molekýlárly-gendik apparattarmen qamtamasyz etilgen; dárilerge tózimdi týberkýlezdi týberkýlezge qarsy jańa dárilermen qysqa merzimde jáne jekeshelendirip emdeý kesteleri qoldanyla bastady; naýqastardy ambýlatorly emdeý jáne naýqasqa baǵyttalǵan modelderi keńinen qoldanylýmen qatar psıhologıalyq  jáne áleýmettik qoldaý kórsetilýde.   

Eldegi týberkýlezge qarsy is-sharalar Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2014 jylǵy 31 mamyrdaǵy № 597 qaýlysymen bekitilgen Qazaqstan Respýblıkasynda týberkýlezben kúres jónindegi 2014 - 2020 jyldarǵa arnalǵan keshendi josparǵa sáıkes júzege asyrylady, onyń sheńberinde qarjylandyrý tetigin jetildirýmen tósek qoryn kezeń-kezeńimen ońtaılandyrýdy jáne qaıta beıindeýdi júrgizý, týberkýlezdi erte anyqtaýdyń jáne emdeýdiń jańa ádisterin engizý, sondaı-aq mamandardy úzdiksiz oqytý, - dep qorytyndylady.