Balabaqsha tárbıeshisi uıyqtaǵysy kelmegen balanyń erkeligin kótere almaı, qıanat jasaǵan vıdeosyn keshe búkil Qazaqstan bolyp kórdik. Kózimizge jas keldi, shyndyǵyn aıtqanda. Baýyr eti balamyzdy baqshaǵa qalaısha qoryqpaı aparamyz, tárbıeshilerdiń qolyna qalaısha senip tapsyramyz degen qorqynysh-úreı paıda boldy.
Vıdeoda kórgenimizdeı, ata-anasy amanat qylyp tabystap, alańsyz aqsha tabýǵa ketken kezde tárbıeshi degen at jamylyp júrgen bireýler balany óltire jazdady. Balanyń ústine kórpe jaýyp, qylqyndyryp, tunshyqtyrǵan tárbıeshi uıaly telefonǵa túsirilgen vıdeonyń arqasynda qolǵa tústi. Bul týraly súıinshilep BAQ habarladyq. Másele osymen támam bolýy kerek sıaqty. Ókinishke qaraı, olaı emes...
Qaraǵandy oblysy İİB Baspasóz hatshysy Baqytjan Sadyqulymen telefon arqyly tildestik. «Bul vıdeo mamyr aıynda túsirilgen, biraq ǵalamtorda keshe ǵana paıda bolǵan. Kim jáne qandaı maqsatpen bul vıdeony túsirgendigin aıta almaımyz. QR zańnamasyna sáıkes 140 baptyń 2 tarmaǵy boıynsha is qozǵaldy» deıdi baspasóz hatshysy. Esterińizge sala keteıik, 140 bap «Kámeletke tolmaǵan adamdy tárbıeleý jónindegi mindetterdi oryndamaý» máselesine arnalady. Baqytjan Sadyqulynyń aıtýy boıynsha, búgingi kúni balanyń densaýlyǵyn jan-jaqty tekserip jatyr, saraptama nátıjeleri shyqqannan soń is sotqa ketpek.
«Balaǵa kúsh jumsaǵan áıel zańǵa sáıkes qalaı jazalanady?» degen suraǵymyzǵa baspasóz hatshysy bylaı dep qysqa-nusqa jaýap qaıyrdy: «Ony sot sheshedi. Alaıda zańǵa sáıkes mynandaı jaza túrleri taǵaıyndalýy múmkin: 1) 300 aılyq kórsetkishi kólemindegi aıyppul; 2)240 saǵattyq qoǵamdyq jumys; 3)72 táýlikke temir torǵa qamalý. 3 jyldan keıin «tárbıeshi» qaıtadan tárbıeshi bolyp qyzmetke kirisýge tolyqqandy quqyly eken.
Osydan keıin Qaraǵandy oblysy Bilim basqarmasyna qońyraý shaldyq. Qatygez áıeldi jumysqa qalaı ornalasqan, alǵan bilimi qandaı degen suraqtardyń jaýabyn alǵymyz keldi. Baspasóz hatshysy Mahabbat Eńsebaeva oryssha ǵana pikir bildire alatynyna keshirim suraı otyryp, poshtamyzǵa orys tilindegi komentarı jiberdi. Qazaqshasyn da jarty saǵatta (aýdarmashynyń aýdarýyna baılanysty dedi-avt.) jiberetindigin eskertti. Biz qol qýsyryp otyra almadyq, memlekettik tilge aýdara saldyq. Qysqasy, 3 jasqa deıingi balalardy qabyldaıtyn jekemenshik balabaqshalardy Bilim basqarmasy baqylaýǵa almaıdy eken. Sebebi olar jańa zańǵa sáıkes lısenzıa talap etilmeıtin qyzmet túri bolyp sanalady. Temirtaý qalasyndaǵy «Úıshik» jekemenshik balabaqshasy memleketten balaǵa mektepke deıingi bilim berý men tárbıe berý boıynsha eshqandaı memlekettik tapsyrys almaıdy eken. Qaıtalap aıtamyz, sebebi olar 3 jasqa deıingi búldirshinderdi qabyldaıdy. Vıdeo mamyrda túsirilgeni anyqtaldy. Tárbıeshiniń kómekshisi men jumys berýshi arasyndaǵy kelisimshart buzyldy.
Atalmysh oqıǵany jan-jaqty zertteý maqsatynda bilim salasyndaǵy baqylaý Basqarmasy aınalysatyn bolady. Bilim jáne Ǵylym mınıstrliginiń balalardyń quqyǵyn qorǵaý Komıtetine hat jiberildi» delinedi.
Temirtaýdaǵy «Úıshik» balabaqshasynyń basshysy Krıstına Bogdatovna ǵalamtorda taralyp ketken vıdeony kórgen kezde óziniń de qatty tań qalǵanyn jetkizdi. «İs qozǵalǵanyn bilesizder. İs aıaqtalǵannan keıin ǵana suhbat berýge daıynmyn. Ázirge aıtarym, ol áıel meniń eshqandaı tanysym ne týysym emes. Tájirıbesi bar maman bolatyn. Osy ýaqytqa deıin jumys istegen jerlerinen óz qalaýymen ketken. Vıdeo taralǵanǵa deıin de ersi qylyqtarymen kózge túspedi» dedi Krıstına.
Balany tunshyqtyryp, óziniń qatygezdigin, balamen jumys isteýge jaralmaǵan adam ekendigin kórsetken áıeldiń 3 jyldan keıin qaıtadan tárbıeshi bola altyndyǵy alańdatady. Biz óz kezegimizde zańger Kámshat Esmuhambetqyzyna habarlasyp, jaǵdaıdy túsindirgen bolatynbyz. Kámshat Esmuhambetqyzynan jurttyń jaǵasyn ustatqan vıdeo boıynsha «tárbıeshini» bilim salasy mańaıyna qalaısha jolatpaýdyń joldary jaıynda aqyl-keńesin suraǵan bolatynbyz.
"140 bappen shektelmegenimiz abzal. Sebebi bul vıdeo mamyrda túsirilip, tek kúni keshe ǵalamtorǵa taralý arqyly jalpy jurtqa jarıa bolýy kúdik týǵyzady. Demek bul tárbıeshi buǵan deıin de nemese vıdeo túsirilgennen keıin de balaǵa qatysty osyndaı is-áreketke barýy ábden múmkin. Tárbıeshiden urys-keris estigen, taıaq jegen balalar áke-sheshesine bárin egjeı-tegjeıli aıtyp berse, tárbıeshiniń tárbıesizdigin baıqaǵan, kórgen ata-analar aryz jazyp birikse bul isti 110-bapqa aýystyrýǵa bolady. Qylmystyq kodeksiniń 110 babynda bylaı dep jazylǵan: "Udaıy uryp-soǵý nemese ózge de kúsh qoldaný áreketteri arqyly tán zardabyna nemese psıhıkalyq zardap shegýge ushyratý, eger bul is-áreket densaýlyqqa aýyr nemese aýyrlyǵy ortasha zıan keltirýge ákep soqpasa, bir myń aılyq eseptik kórsetkishke deıingi mólsherde aıyppul salýǵa ne sol mólsherde túzeý jumystaryna ne eki jylǵa deıingi merzimge bas bostandyǵyn shekteýge ne sol merzimge bas bostandyǵynan aıyrýǵa jazalanady"",-deıdi zańger hanym.
Kámshat Esmuhambetqyzy osyndaı qyzmetkerdi jumysqa alǵan, onyń psıhıkalyq aýytqýyn baıqamaǵan jumys berýshini de jaza tartýdy usyndy. Sonymen qatar balamen jumys jasaıtyn qyzmetkerlerdi turaqty túrde psıhologıalyq synaqtan ótkizip turýǵa usynys jasady.
