Qamshy.kz aqparat agenttigi Almatydaǵy kaizen ortalyǵynyń jumysy jaıly kóp serıaly maqalalar berýdi qolǵa aldy. Atalmysh ortalyqtyń basty mısıasy – kaıdzen túsiniginiń keńirek taralyp, qoldanysqa enýine septik etý.

Qazaqstanda "Kaıdzen josparlaýdyń" neımbrendıngi sońǵy jyldary qarqyndy damýda. İri kompanıalar, túrli uıymdar osy baǵytqa bet buryp, álemdik tájirıbede basshy men jumysshyǵa orasan zor múmkindik syılaǵan jobany tájirıbede synap kórýde.

"Kaıdzen" sóziniń jalpy fılosofıasy japon halqynyń ustanymy ispetti. "Kaı" sózi japon tilinde "ózgeris" degendi bildirse, "dzen" sózi "jańashyldyqqa" degen maǵynaǵa saıady. Demek, "Kaıdzen josparlaý" tehnologıasynyń negizgi múddesi – qoǵamdyq basqarýdyń, áriptestik qarym-qatynastyń jańashyldyqqa baǵyt alý, ózgerý ıdeologıasyn qoldanysqa engizip, tájirıbede qoldaný.

Qyzyq!

Kaıdzen fılosofıasy ejelgi japon halqynyń jumysqa degen kózqarasymen ushtasyp jatyr. Estigen de bolarsyz, bálkim?! Japon azamattary bir jumys orynynda ómir boıy júre berýge daıyn. Óıtkeni, olardyń úrdisinde jumysty jıi aýystyrý turaqsyzdyq qasıeti dep esepteledi.

Japondar uǵymy jáne «Kaıdzen» fılosofıasy

Kún shyǵys eliniń azamattaryna bir jumysqa kiriskennen keıin ony eń bıik shyńǵa shyǵarý – ómirlik múdde. Múmkin, siz tamasha tabysy bar qyzmet atqarmassyz, biraq ózińizge lázzat syılaıtyn ispen aınalysasyz. Demek, shaǵym aıtýǵa quqyǵyńyz joq. Mine, ózderin jumysqa degen osyndaı kózqarastary arqyly olardyń mentalıteti álemge úlgi bolarlyq deńgeıde.

Kaıdzen tehnologıasy árbir isti óz mamany joǵary dárejede atqaryp otyrýdy talap etedi. Ásirese bıznestegi iskerlik úderisterdi tıanaqty atqaryp otyrýǵa taptyrmas tehnologıa. Sonymen qatar, kaıdzen tek jumys barysynda emes, qyzmetkerdiń jeke ómiriniń quqyqtaryn buzbaýǵa, naqty ýaqytqa jumys jasaýǵa baǵyttalady.

Kaıdzenniń basty 5 qaǵıdasy

Kaıdzen tehnologıasynyń negizgi fılosofıasy tómendegideı bes elementten turady:

Jınaqy jáne muqıat bolý;

Birizdilik (rettilik);

Tazalyq;

Standartty júıe;

Qarym-qatynas.

Kaıdzen ıdeıasy menedjerler arasynda keńinen tanymal. Kaıdzen ıdeıasy arqyly  Toyota syndy iri kompanıa jetistiktiń shyńyna jetip otyr. Kaıdzen arqyly qyzmet atqarǵan túrli kompanıalardyń tarıhy men búgingi tártipteri týraly, jetken jetistikteri men qatelikteri týraly orys tilinde birqatar eńbekter de bar. Ásirese orys tilinde jaryq kórgen kelesi eki kitaptyń alar oryny bólek:

"Kaıdzen: japon kompanıasynyń jetistikke jetý kilti", Masaakı Imaı

"Gemba Kaıdzen: shyǵyndy azaıtyp, sapany arttyrýdyń joly", Masaakı Imaı

Kaıdzen júıesi men fılosofıasy

Ózgerister tizimi

Kaıdzenge súıensek, shyǵyn men ýaqyt óltirýdi azaıtyp, jumys sapasy men eńbek ónimdiligin arttyrý úshin osy kedergilerdiń qaıdan bastaý alyp turǵanyn anyqtaý kerek.

Jumys jyldamdyǵyn arttyrý úshin birqatar dúnıelerden de bas tartýǵa týra kelýi múmkin. Mysaly, siz elektrondy poshtańyzdy kúnine 20 márte tekseretin bolsańyz, ony naqty bir ýaqyttarda táýligine 2-3 ret tekserýge daǵdylaný qajet.

Josparlaý jáne tártip

Adamnyń uıqydan oıanǵannan keıingi eki-úsh saǵat ýaqyty – eńbek ónimdiligi dárejesiniń joǵary bolatyn kezeńi. Osy ýaqytqa eń mańyzdy dúnıelerdi shart etip qoıý kerek. Birinshi kezekte jáne odan keıin jasalatyn dúnıelerdi josparlap, sol boıynsha júrýge tyrysý – kaıdzen talap etetin eń birinshi tártip.

Al jumys tártibin jazyp júrýge jáne ýaqytpen sanasýǵa ıkemdelý – zaman aǵymyna ıkemdelý desek te bolady.

Tazalyq, rettilik hám birizdilik

Kaıdzen ıdeıasyna súıensek, adam jumystan lázzat alyp, óziniń mańyzdy sharýa tyndyrǵanyn sezinýi shart. Sonymen qatar, tazalyqty, birizdilikti qalyptastyrýy kerek.

Mysaly, jumys ýaqyty aıaqtalǵannan keıin jaı ǵana jumys ústelińizdiń ústin retke keltirip, kompúterińizden kereksiz qujattardy óshirip, barlyǵyn bir jerge toptastyrsańyz, kelesi jumys kúnińizge qajetti birshama energıa jınaqtaısyz.

Jumys standarty

Jumys standartyna qatańdyq engizý arqyly óndirýshi tarap taýar sapasyn arttyratynyna senimdi. Al japon kásipkerleri bul qaǵıdany buzýdan qorqady, tipti. Olardyń bar arman-múddesi – taýar qaptamasynda "Japonıada jasalǵan" degen jazý kóringende tutynýshynyń sanasynda taýardyń sapaly ekendigine kúmán qaldyrmaý.

PDCA , SDCA damý sıkli

Plan (josparlaý) / Standard (standarttaý, birizdilik)

Do (oryndaý, atqarý)

Check (tekserý, qadaǵalaý)

Act (damytý)

Kaıdzen júıesimen adamdardy basqarý

Japon mádenıetinde atqarýshy jáne tómengi sanattaǵy qyzmetkerlerge degen qurmet óte joǵary. Olarǵa basshylyq tarapynan túrli qoldaýlar men jigerlendiretin sózder joldanyp, materıaldyq ta kómek berilip turady.

Menedjmenttiń bul tásili basqa ádisterge qaraǵanda joǵary nátıje kórsetedi. Óıtkeni, ózge taraptardan qoldaý kórgen qyzmetkerdiń óz jumysyna degen qyzyǵýshylyǵy oıanyp, ózin-ózi damytýǵa tyrysady.

Qyzyq ári paıdaly!

Kaıdzen ıdeıasynda qyzmetker qateligi úshin jazalanbaıdy, kerisinshe odan sabaq alady. Demek, sizdiń jumys orynyńyz kaıdzen josparlaý baǵytynda bolsa, sizge jumystan qýylý, qatań sógis alý, jalaqydan aıyppul alyp qalý syndy qaterler tónbeıdi.

Kaıdzen árbir uıymda, árbir ortada qıyndyqtar men máseleler bar ekendigin moıyndaıdy. Jáne sol keleńsizdikterdiń bolǵanyn durys dep sanaıdy. Kóringen qatelikti túzeýge bolady. Al kózge kórinbegen túıtkil orǵa jyǵýy múmkin.

Kaıdzen – bul ekonomıkalyq maqsattardy qadaǵalaýmen ǵana jumys jasaıtyn júıe emes, qoǵamdyq saýaldardy sheship, jumys personalynyń teń quqyǵyn saqtaýǵa kómektesetin jáne mindetterdi naqtylap, birizdilikke qoıyp beretin júıe.

Kaıdzen – aqsha men bızneste ǵana júretin júıe emes. Kaıdzen – sheberlikti, iskerlikti, tatýlyqty, ýaqytty baǵalaıtyn júıe.

Atalmysh júıe týraly Qamshy.kz jazǵan ózge de materıaldardy oqı otyryńyz:

1. Nurǵalı Qanatuly: Biz qazaqqa kaıdzenniń jat emes ekenin dáleldedik

2. Orazaǵa kaıdzen ádisimen daıyndalý

3. Jeldetkish zaýytyndaǵy kaıdzen júıesi: bonýs beretin berekeli bıznes

4. Kaıdzen ortalyǵyna kirdiń – ǵajaıypqa sapar shektiń (fotoreportaj)

5. Kaıdzenniń 6 qaǵıdasy. Japondar ómirin qalaı jeńildetti?

6. "Obeıa bólmesi"— bızneste ýaqytty tıimdi paıdalanýdyń joly

7. Qazaqstandyq kásipkerlerdi jetistikke jetelegen erekshe ádis