Damý men ózgeris egiz uǵym ispetti. Damý ózgerýdiń aldyǵa jyljý, jetistikke umtylý baǵytyndaǵy qaǵıdasy bolsa, ózgeristiń keıin ketý, quldyraý sekildi túri de bolady. Adam ómirin darıaǵa teńesek, damýǵa, óz ómirin ózgertýge umtylǵan adam aǵyn sý sekildi. Ol jolynda kezdesken kedergilerdi buzyp-jaryp ótedi, óziniń kózdegen mejesine jetedi. Bara-bara arnasyn keńeıtedi. Al ózgerissiz adam tuyrp qalǵan sý sıaqty. Ol, aldymen, buzylyp, qoqystardy jınaı bastaıdy jáne aǵyny bolmaǵannan keıin onyń kózdegen mejesi de bolmaıdy. Artynsha artynan keletin sý bolmaǵandyqtan, jerge sińip joǵalady.

izdiń qoǵam damý jolynda kele jatqan, jarqyn bolashaqqa qol sozǵan qoǵam sanatynda. Demek, bizdiń elimizde damý bar, alǵa jyljý bar. Jaqsylyqtardy ıgerip, elimizdegi barlyq salalarda oń ózgeris engizý qolǵa alynyp keledi.

Ózgeris pen damý qoǵamǵa nemese elge ǵana qatysty emes. Ózgerý men alǵa umtylý jeke adamdarǵa da qatysty uǵym. Adam ózgerse, qoǵam ózgeredi.

Qamshy.kz aqparat agenttigi azamattarǵa bir paıdasyn tıgizer degen úmitpen álemdik deńgeıde túrli sala boıynsha jetistikke jetken tulǵalardyń pikirlerin, aqyl-keńesterin, ataqty bıznes ortalyqtardyń teorıalyq tujyrymdamalaryn nazarlaryńyzǵa usynyp keledi.

Búgin de dástúrli ádetimiz boıynsha adam ómirin ózgertýdiń mańyzy týraly jáne qandaı ádistermen óz ómirimizge jyldam ózgeris engizýge bolatyny týraly materıal jazbaqpyz. Siz ómirińizdi qaı baǵytqa ózgertkińiz keledi? Ózińizdiń boıyńyzdaǵy qandaı qasıetterden arylýdy qalaısyz?

Sizdiń tulǵańyz ózgeriske beıim 

Sizdiń sanańyz ózgeristerge árdaıym daıyn bolady. Biraq ol sizdiń is-áreketińizge, oılaý júıeńizge tikeleı baǵynyshty. Sondyqtan, ol sizdiń tolyqqandy sheshim qabyldaǵan ýaqytyńyzdy kútedi.

Osy rette psıholog mamandar ózgerýge sheshim qabyldaý úshin eki túrli psıhologıalyq qaǵıdany ustana bilý mańyzdy ekenin alǵa tartady. Ol qandaı psıhologıalyq qaǵıda?

Alǵashqysy – óz-ózińizdi basqara bilý jáne ózińizdi syrtqy kózqarastan talqylaı alý. Iá, árıne, siz ózińizdi ózge bireýdiń kózqarasy turǵysynan synaı alatyn qasıetti boıyńyzda darytýyńyz kerek. Tań qalmańyz. Óıtkeni, adamdar bireýdiń qatelerin kórip, onyń durys jolyn nemese tyǵyryqtan shyǵar tusyn tap basyp aıtýǵa kelgende aldyna jan salmaıdy. Al osy qasıetti nege óz-ózińizge qoldanyp, barlyǵynyń oń sheshimin taba bilmeske?

Mysaly, siz alkagol ónimderin tutynsańyz, ózińizdi ishkilikke qarsy emes adam retinde qabyldaısyz. Erte tursańyz, uıqyny jeńe biletin adam retinde, maqala, áńgime, esse jazsańyz, avtor retinde qabyldaısyz. Barlyǵy óz-ózińizdi qalaı qabyldaýǵa baılanysty. Óz is-áreketińizdi qalaı baǵamdaǵanyńyz sizdiń tulǵalyq ózgerisińizdiń alǵysharttarynyń birine aınalady.

Ekinshisi – syrtqy faktorlar esebinde bolyp jatqan jaı-kúıdi qabyldaý deńgeıińiz. Qorshaǵan ortanyń is-áreketi men ózińizdiń is-áreketińizdiń ishki túısigińizge qalaı áser etetinin baǵamdaý arqyly siz ózgeriske umtylýǵa jol ashasyz.

Mysaly, muz toltyrylǵan vanaǵa túser aldynda siz odan qorqyp, tońatynyńyzdy sezip, emosıaǵa erik berseńiz, túsken kezde qatty salqyndy sezinetinińiz belgili. Al oǵan beıtarap qarap, emosıany quryqtap ustasańyz, salqyndy sezgenmen, odan qatty zardap shekpeısiz.

Atalǵan psıhologıalyq qaǵıdanyń negizgi maqsaty – syrtqy faktorlar arqyly óz sanańyzdy alda bolatyn is-áreketke daıarlaý. Bul áreket arqyly kez-kelgen jerde sanańyzǵa senimdilik sezimin ornatýǵa bolady. Bul qanshalyqty mańyzd? Óıtkeni, sizdiń tulǵalyq ózgerisińiz fızıkalyq kúshińiz arqyly emes, túısik deńgeıińiz arqyly júzege asady.

Sáttilik máselesi 

Adamdardyń kópshiligi, meıli ol jetistikke jetken adam bolsyn, erte me, kesh pe, áıteýir bir kúni toıattaý sezimine erik beredi.

Árbirimizdiń jan dúnıemizge jaqyn ári bolmysymyzben qalaıtyn súıikti isimiz, arnaýly ortamyz bolady. Biz sol baǵyt boıynsha jetistikke jetýge umtylamyz, sol baǵytta bar kúsh-jigerimizdi salyp, eńbek etemiz. Ózińiz baıqaıtyn bolarsyz, ánshiler halyq arasynda úlken tanymaldylyqqa jetken shaǵynda olardyń jańa týyndylary ishpystyrarlyq deńgeıge túsedi. bul  olardyń toıattaǵan shaǵy. Atalǵan kezeń álemdik dárejede oıyp turyp oryn alatyn úlken korporasıa, kompanıa jetekshileriniń de tusynan aınalyp ótpeıdi. Al meıramhana qojaıyny esiginen qonaq úzilmeıtin dárejege jetkende as mázirin sırek ózgerte bastaıdy. Óıtkeni, ol túsken tabystan toıattap qaldy. Osy kezeńde damý deńgeıi tómendeıdi nemese múlde toqtap qalady. Barlyǵy sizdiń paıdańyzǵa jumys jasap turǵan shaqta odan ári damýdyń qajetsizdigi nemese baryna qanaǵat etý sezimi bıleı bastaıdy boıyńyzdy.

Qarap otyrsaq, adam óz-ózin bir jetistikke jetýdi qalaǵan kezde nemese bar nársesinen aıyrylyp qalýdan qoryqqan kezde jigerlendiredi. Eger siz óz jumysyńyzda ilgerilep, mansaptyq jolda kóterilgińiz kelse, siz bul baǵytta áreket etesiz. Basshylyqtyń oń kózine túsip, jumys ómindiligińizdiń joǵary ekenin dáleldeýge tyrysasyz. Al eger jumysyńyz, mansaptyq dárejeńiz sizdi qanaǵattandyrsa, siz jaǵymsyz jaǵdaı oryn almas úshin ózińizge berilgen tapsyrmany tyńǵylyqty oryndap, quldyraýdan qashqaqtap otyrasyz.

Siz damý jolynda áreket etip, jetistikke jetý jolynda qımyldaı bastaǵan kezde, úlken táýekelderge bas tigesiz jáne qorqynysh sezimi sizdi múlde mazalamaıdy. Óıtkeni, siz ózińizdiń jetistikke jetken kezdegi ómirińizdi kózińizge elestetip, soǵan jetpeıinshe tynbaýǵa óz-ózińizben ýaǵdalasasyz. Oosy kezeńde adam ózin-ózi barynsha qamshylap, toqtamaı áreket etedi. Áldekim ony alǵa qaraı ıterip turǵan sekildi sezim ony beı-jaı qaldyrmaıtyn edi, óıtkeni.

Al sátsizdikterge urynýdan qashqan adamnyń jigeri ony basqa baǵytqa jeteleıdi. Atalǵan tıptegi azamattar bul kezeńde úlken táýekelderdi jasaýǵa qaýqarsyz bolyp keledi jáne onyń sanasyna marapattar men jetistik kezeńi kórinis bermeıdi. Ol tek qana óz jolynda kezdesip atqan máselelerge boı aldyrmaı ótip, týra jolda júrip otyrýdy kózdeıdi. Onyń bir kúni adaspasyna kim kepil?

Adam birshama jetistikke jetken kezde onyń ómirinde eshqandaı talpynys bolmaıdy jáne ol erinshektikke, qorqaqtyqqa boı aldyrady. Bul – damý jolyndaǵy oryn alǵan kishkene úzilisterdiń áseri.

Jetistikke jetip, ári qaraı toqtaýsyz áreket ete bastaǵan kezińizde sizdiń sanańyzda "ne úshin jasap jatyrmyn?", "ne istep otyrmyn?" degen sıaqty suraqtar týyndaı bastaıdy. Sodan keıin tek qana ózińizdiń tamsha jaǵdaıyńyzdy qoldap otyrý úshin ǵana talpynys jasaısyz. Óıtkeni, siz kúdikke boı aldyrasyz jáne tulǵalyq bolmysyńyzdy joǵaltasyz. Ózińizge suraq qoıyp kórińiz. Siz ne úshin tyrysyp júrsiz: damýǵa ma álde bar nárseńizdi joǵaltyp almaý úshin be? Ózińizdi tamasha tulǵa etýge tyrsasyz ba álde qolda bardy joǵaltpaı, birqalypty ómir súrýdi jón dep sanaısyz ba?

Ózińizdi qaıtadan jasaqtap otyrýdan qashpańyz 

Netflix-tiń "Sheften" ("Ot shefa") atty derekti serıalynda álemdegi tanymal bas aspazdar týraly aıtylady. Sol jerde osy taqyrypqa týra keletin bir tamasha epızod bar. Gaggan Azıadaǵy mańdaıaldy bas aspazǵa aınalǵannan keıin ol óziniń barshylyq jaǵdaıynda ómir súre berýine bolatyn edi. Gaggan Anand qoldanysta turǵan as mázirin tolyǵymen alyp tastap, basqa asmázirin jasaıtyn ádetimen tanymal. Ol osylaısha ózin jáne kásibin synaqtan ótkizip otyrady. Kezekti as máziri qonaqtarǵa barynsha unap, oılaǵannan joǵary tabys túsirip jatsa da bas aspaz ony alyp tastaýdan qoryqpaıdy.

Bul usaq-túıekke boı aldyrý sıaqty bolyp kórinedi. Biraq múlde olaı emes. Ol barlyǵyn basynan bastaý arqyly qorqynyshtyń aınalasynan shyǵyp otyrady. Árbirp as mázirin qaıta ázirlegen saıyn ol jańa oılarynyń arqasynda ony burynǵydan da jaqsy etip shyǵarady. Osylaısha ol qolda bardy ustap qalýdy emes, árdaıym damý ústinde bolýdy maqsat tutqan.

Meıramhanalar tanymaldylyqqa qol jetkizip, esiginen qonaq úzilmeıtin dárejege jetkennen keıin servıstik jaǵdaıdy da, as mázirin de ózgertýden qalady. Óıtkeni, olar baǵana joǵaryda aıtqanymyzdaı, toıattaıdy. Al toıattaǵan basshylyqtyń damýdy toqtatatyny aıtpasa da túsinikti.

Mysaly, jetistikke jetse de damýyn toqtapaıtyn meıramhanalar ózderiniń servıstik jaǵdaıyn, zaldaǵy ústelderdiń ornalasý qalpyn, as mázirin tolyqqandy ózgertip otyrady. Ózgeris kelgen qonaqtarǵa tamasha kóńil-kúı syılaıdy.

Gaggannyń tájirıbesi barlyǵyna úlgi bolsa, onda básekelestiktiń deńgeıi búgingiden áldqaıda joǵary bolar edi. Gaggan as mázirinen bólek ózin-ózi árdaıym jańa baǵytta synap kórýden qashpaǵan eken. Ol sonysymen tanymaldylyqqa da, materıaldyq jaǵdaıynyń molaıýyna da qol jetkizdi.

Naǵyz eńbekqor adam jańa shekaralardy buzýdan sharshamaıdy. Jáne ol ýaǵynda mejelegen tusqa jetpeıinshe toqtamaıdy. Jańa beleske shyqqannan keıin jańa maqsattar týyndap, olardy júzege asyrýda adam óz-ózin jigerlendire bilýi tıis. Eger siz bir baǵytta aýyz toltyryp aıtarlyqtaı jetistikke jetseńiz, ekinshi bir dúnıeni úırenýge kirisińiz. Adam bir ǵana nárseni úırenýge jáne sonymen toqtap qalýǵa mindetti emes. Adam týylǵanda ol birneshe baǵytta jumys jasaýǵa qabiletti bolyp týylady. Ártúrli baǵytta óz-ózińizdi synap kórýge tyrysyńyz. Bul jaǵdaıda siz toıattap qalý qaýpine boı aldyrmaısyz. Sonymen qatar, árdaıym tulǵalyq bolmysyńyzdy damyta túsesiz.

30 kúndik chellendj 

Siz ózińizdi ózgertýdi qalasańyz, osy áreketti 30 kún ishinde iske asyrýǵa tyrysyp kórińiz. Bul tásil álemdik deńgeıde dáleldenip, óz nátıjesin beretin ádis retinde tanymal bolǵan.

Oılanyp kórińiz: birazdan beri qandaı isti júzege asyrýdy maqsat etip júrsiz? Eger ondaı dúnıe bolsa, bul ádis sizge mindetti túrde kómektesý kerek.

Ózińizdi qatty ustap, 30 kún boıy oıǵa alǵan isińizben aınalysyńyz. Mysaly, artyq salmaqtan arylǵyńyz kelse, 30 kún boıy jattyǵýlar jasańyz. Osylaısha siz óz ómirińizdi ózgerte alasyz.

Al jazýdy ádetke aınaldyrǵyńyz kelse, bir aı boıy qolyńyzǵa qalam alyp, talpynys jasaı berińiz. Bir aıdan keıin jasaǵan áreketterińizdi saralasańyz, ózgeristi baıqaısyz. Osydan keıin toqtap qalmaı, basqa bir baǵytty ıgerýdi bastaǵan jón. Bir aı aralyǵynda sizdiń maqsatqa jetýińizge kedergi bolatyn qorqynysh sezimi basylady.

Osyndaı dáleldengen tásilderdi qoldana bilseńiz damý jolynda úlken sekiris jasaısyz. Al bul aralyqta basqalar kishkene qadamdaryna toıattap otyrýy múmkin.

Ómirińizdi ózgertińiz! Bolashaǵyńyz men tulǵalyq bolmysyńyzdy damytyńyz! Jetistikke jetińiz! Eshkim kedergi keltirmeıdi!