Kóp elderde sybaılas jemqorlyq, qyzmet babyn teris paıdalaný jáne jasyryn kelisimder jasaý deńgeıi joǵary. Bul qubylystyń bári, barlyq elderde jáne qoǵamǵa keri áserin tıgizýde.

QR Prezıdentiniń «Qazaqstan 2050» Strategıasy-qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty atty Qazaqstan halqyna joldaýynda QR Prezıdenti N.Nazarbaev  «Jemqorlyq- jáı quqyq buzýshylyq emes, ol memlekettiń tıimdiligine degen senimdi setinetedi jáne ulttyq qaýpsizdikke tóngen tikeleı qater bolyp sanalady. Bizdiń túpki maqsatymyz- jemqorlyqty qubylys retinde joıý úshin jemqorlyqqa qarsy zańnamalardy jetildirý arqyly jemqorlyqpen kúresti qatty kúsheıtýimiz kerektigin aıqyndady».

Memleket  qyzmetkerleriniń jalaqy deńgeıiniń tómen bolǵandyǵynan, sybaılas jemqorlyqqa negiz bolatyny da osy.

Osyǵan baılanysty sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres óz mańyzdylyǵyn aıqyndaıdy, ıaǵnı osy qubylystarǵa qarsy turý qaǵıdalary.

QR-nyń sybaılas jemqorlyqqa qarsy kúres kelesi qaǵıdalar negizinde júzege asyrylady:

       1) barlyq adamdardyń zań men sot aldynda teńdigi. 2) memlekettik organdardyń qyzmetin anyq quqyqtyq reglamentteýdi, mundaı qyzmettiń zańdylyǵy men jarıalylyǵyn, oǵan memlekettik jáne qoǵamdyq baqylaýdy qamtamasyz etý. 3) memlekettik apparattyń qurylymdaryn, kadr jumysyn jeke jáne zańdy tulǵalar quqyqtary men zańdy múddelerin qozǵaıtyn máselelerdi sheshý rásimderin jetildirý. 4) jeke jáne zańdy tulǵalardyń quqyqtary men zańdy múddelerin, sondaı-aq memlekettiń áleýmettik-ekonomıkalyq, saıası-quqyqtyq uıymdyq-basqarý júıelerin qorǵaýdyń basymdyǵy. 5) Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýsıasy 39-babynyń 1-tarmaǵyna sáıkes laýazymdy adamdar men memlekettik mindetterdi atqarýǵa ýákildik berilgen basqa da adamdardyń, sondaı-aq solarǵa teńestirilgen adamdardyń quqyqtary men bostandyqtaryn shekteýge jol berilýin taný. 6) jeke jáne zańdy tulǵalardyń buzylǵan quqyqtary men zańdy múddelerin qalpyna keltirý, sybaılas jemqorlyqpen quqyq buzýshylyqtyń zıandy zardaptaryn joıý jáne olardyń aldyn alý. 7) sybaılas jemqorlyqpen quqyq buzýshylyqqa qarsy kúreske járdem jasaıtyn azamattardyń jeke basynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý jáne olardy kótermeleý. 8) memlekettik mindetterdi atqarýǵa ýákildik berilgen adamdar men solarǵa teńestirilgen adamdardyń quqyqtary men zańdy múddelerin memlekettiń qorǵaýy, atalǵan adamdar men olardyń otbasylaryna laıyqty turmys deńgeıin qamtamasyz etetin jalaqy (aqshalaı úles) men jeńildikter belgileý.

       9) osyndaı qyzmetti júzege asyratyn zańdy jáne jeke tulǵalarǵa kásipkerlik qyzmetti memlekettik retteýge ókilettik berilýin boldyrmaý, sondaı-aq oǵan baqylaý jasaý jáne qadaǵalaý. 10) sybaılas jemqorlyqqa baılanysty qylmystyq quqyq buzýshylyqtardy anyqtaý, ashý, olardyń jolyn kesý jáne aldyn alý maqsatynda jedel-izdestirý qyzmeti men ózge de qyzmetti júzege asyrý, sondaı-aq quqyqqa qaıshy tapqan aqsha qarajaty men ózge múlikti zańdastyrýǵa jol bermeý maqsatynda Qazaqstan Respýblıkasynyń zańynda belgilengen tártippen arnaıy qarjylyq baqylaý sharalaryn qoldaný. 11) kásipkerlik qyzmetti atqarý zańmen belgilengen qyzmettik mindetterimen kózdelgen jaǵdaılardy qospaǵanda, osy Zańnyń 3-babynyń  1, 2 jáne 3-tarmaqtarynda atalǵan adamdar úshin kásipkerlik qyzmetpen aınalysýǵa, sonyń ishinde sharýashylyq júrgizýshi sýbektilerdiń basqarý organdarynda aqy tólenetin qyzmetter atqarýǵa tyıym salýdy belgileý.

Osy qaǵıdalardy taldaý negizinde bul tek aldyn alý jáne árqashan qoldanystaǵy júıeniń tózbeıtindigin dáleldeıdi. Osyǵan baılanysty tizimdegi qaǵıdalarǵa, sybaılas jemqorlyqty jasaǵany úshin, bultartpastyq jaýapkershilikke tartý qaǵıdasyn qosýǵa bolady.

Qazaqstanda kóbinese sybaılas jemqorlyqqa qarsy is sharalar nysandy túrde qoldanylady, sol sebepten qoǵamdaǵy sybaılas jemqorlyqqa degen qyzyǵýshylyq keńeıýde. Para nemese belgili bir paıyz sybaǵasyn alý, qazirgi tańda memleketimizdiń órkendeýimen birge, ajyramas bir bóligi bolyp keledi. Bizdiń oıymyzsha eń bastysy sybaılas jemqorlyqqa qarsy eskertý sharalarynyń tıimdiligine nazar aýdarýymyz qajet.

Kóp jaǵdaıda sybaılas jemqorlyqqa qarsy qoldynylatyn sharalar, konferensıalar, dóńgelek ústelder, semmınarlar tek talqylama retinde qalyp otyr. Mysalǵa aıtatyn bolsaq, 14- pýnktegi «Sybaılas jemqorlyqqa qarsy salaly baǵdarlamanyń» 2011-2015 jyl aralyǵynda sybaılas jemqorlyqqa qarsy arnaıy kitapshalar men búktirmelerdiń shyǵarylýy qarastyrylǵan, biraq bul sharanyń tıimdiligi ınternet júıesindegi sybaılas jemqorlyqqa qarsy nasıhattaý sharasynan ne ǵurlym tómen. Osyǵan baılanysty kelesideı usynylady:

1.Memlekettik baǵdarlamalardy qurý jáne sybaılas jemqorlyqpen kúres jospar baǵdarlamalarynda, onyń sandyq kórsetkishteri emes, kerisinshe tıimdilik jaǵynan shyǵýymyz qajet.

2.Memlekettik búdjetten qarjylandyrylatyn is sharalarynyń naqty formatyn anyqtaý, tıimdi nátıjesi, ǵylymı tıanaqtyǵy, daıyn máseleni sheshý.(normatıvti jáne uıymdyq jaǵynan ).

 Qoryta kelgende belgilengen usynystardy júzege asyrý, birinshiden sybaılas jemqorlyqqa qarsy sharalardyń tıimdiligin, ekinshiden memleket tarapynan sybaılas jemqorlyq faktorlaryn joıýǵa negiz bolady.

Medeý aýdany boıynsha memlekettik kiris basqarmasy, kyzmetkermen (personal) júmys isteý bólimi