Keshe, ıaǵnı, 24 maýsymda Túrkistan oblysy Arys qalasyndaǵy áskerı bólimshe qoımasynda jarylys boldy. Bul týraly aqparat aldymen áleýmettik jelilerde paıda boldy. 

Jarylys qashan, qalaı bastaldy?

Jarylys bolǵany týraly Qazaqstan Respýblıkasynyń Tótenshe jaǵdaılar komıtetine  tańǵy saǵat 9.20-da  habar túsken. Komıtettiń málimetinshe, áskerı bólimshedegi órt saldarynan jarylys bastalǵan.

Shamamen kúndizgi 12.00 shamasynda Arys qalasynyń ákimdigi qalada bolyp jatqan jarylysqa baılanysty resmı málimdeme jasady. 

"24 maýsym saǵat 09:20-da órt sóndirý qyzmetine №44856 áskerı bólimniń qoımasynda jarylys bolyp, órt shyqqany týraly habarlama kelip tústi. Oqıǵa ornyna oblystyq TJD jeke quramynyń 52 adamy men 12 tehnıkasy jumyldyryldy. Sondaı-aq Shymkenttegi kınologıalyq qyzmettiń 23 adamy attandyryldy. Qazirgi tańda oqıǵa ornynda órt sóndirý sharalary men evakýasıalyq jumystar júrgizilip jatyr. Tótenshe jaǵdaıdan zardap shekkender týraly aqparat anyqtalýda", - delingen Arys qalasy ákimdiginiń resmı málimetinde.

Turǵyndar qalany tastap qashty

Arystaǵy joıqyn jarylystan turǵyndar qalany tastap qashqan. Olar ózderiniń kólikterimen jáne jaıaý ketken. Túrkistan oblysynyń ákimi Ómirzaq Shókeevtiń sózinshe, "1616 adam bılik usynǵan kóliktermen evakýasıalanǵan. Al ondaǵan myń turǵyn ózderi ártúrli jolmen qalany tastap ketken".

Resmı málimet boıynsha, qazir qalada turǵyndar qalmady, bári evakýasıalandy. Sonymen qatar, Arys qalasynyń mańyndaǵy aýyldardyń turǵyndary da evakýsıalanyp jatyr.

Qaza tapqandar bar 

Arys qalasyndaǵy jarylystan bir adam qaza tapty. Bul týraly Túrkistan oblysy Ordabasy aýdany Aqjol aýyly Jambyl mektebinde ótken brıfıńide Túrkistan oblysy ákimi Ómirzaq Shókeev aıtty. Ákimniń sózinshe, turǵynnyń kóligine snarád túsken.

Túrkistan oblystyq ákimdiginiń esebinshe, jarylystan keıin kem degende 31 adam aýrýhanaǵa jetkizilgen. Qamshy.kz aqparat agenttiginiń tilshisi jarylystan zardap shekken ondaǵan adam jetkizilgen Shymkenttegi №1 qalalyq aýrýhanaǵa bardy. Aýrýhana qyzmetkerleriniń aıtýynsha, hali aýyr úsh adam jan saqtaý bóliminde jatyr. Qalǵandarynyń jaǵdaı qalypty.

Oblys ákimniń aıtýynsha, Otyrar aýdanyndaǵy ortalyq aýrýhanasynda Arystaǵy jarylystan japa shekken 34 adamǵa medısınalyq kómek kórsetilgen.

Qaýip áli seıilmedi

Jambyl mektebinde ótken brıfıńide Qazaqstan qorǵanys mınıstri Nurlan Ermekbaev jarylys áli jalǵasyp jatqanyn, qaýip seıilmegenin aıtty. Mınıstrdiń sózinshe, áskerı qoımadaǵy jarylys birneshe kúnge sozylýy múmkin.

"Radıasıalyq snarádtar bolmady. Radıasıa qaýpi joq", - dedi Ermekbaev.

Brıfıńide tótenshe jaǵdaı komıtetiniń ókilderi turǵyndardan úılerine barmaýdy surady. Komıtettiń habarlaýynsha, qoıma mańy áli órtenip jatyr. 

Arysqa arnaıy barǵan Qamshy.kz aqparat agenttiginiń tilshisi qalaǵa baratyn jol jabyq ekenin anyqtady. Ol jaqqa tek áskerı adamdar men tehnıkalar ǵana jiberilip jatyr.

Qylmystyq is qozǵaldy 

Qazaqstannyń İshki ister mınıstrligi Arystaǵy jarylysqa baılanysty Qylmystyq kodekstiń "Qarý jáne qaýipti zattardy saqtaý erejesin buzý" baby (462-bap, 1-tarmaq) boıynsha is qozǵady. 

Mınıstrliktiń málimetinshe, 800 sarbaz men oblystyq polısıa departamentinen júzdegen polıseı Arysqa jiberilgen. Áskerıler men polıseıler Arys turǵyndarynyń úıin kúzetip, qalanyń qaýipsizdigin qamtamasyz etedi. ​

Toqaev Arysqa keldi

Qazaqstan prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Shymkentke kelip, Arystaǵy oq-dári bazasynda oryn alǵan jarylystyń saldaryn anyqtaý úshin jedel shtabtyń otyrysyn ótkizdi. Evakýasıalanǵan turǵyndarmen kezdesip, jaǵdaılaryn bildi. Ol turǵyndarǵa bul jarylys oqys oqıǵa ekenin aıtyp, memleket turǵyndardyń barlyq shyǵyndaryn ótep beretinin aıtty.

Toqaev  oblys ákimi Ómirzaq Shókeevtiń oqıǵa ornynda bolǵan jaǵdaı men qoldanylǵan sharalary týraly baıandamasyn tyńdady.

Sonymen qatar, qaýipsiz jerge kóshirilgen turǵyndarǵa eń aldymen barynsha kómek pen medısınalyq qoldaý kórsetýdi tapsyrdy. Prezıdent memlekettik rezerv esebinen qalanyń jaǵdaıyn qalpyna keltirýdi qamtamasyz etý úshin qajetti taýarlar men qajetti zattardy jetkizýdi buıyrdy.

Úkimet pen oblys ákimdigine qalpyna keltirý jumystarynyń qunyn eseptep, turǵyn úı qurylysyn, ınjenerlik jelilerdi, áleýmettik jáne basqa ınfraqurylymdardy qalpyna keltirý úshin Úkimet rezervinen qajetti qarajat bólýdi tapsyrdy.

Toqaev oqıǵa ornynda qutqarý jáne qalpyna keltirý jumystary kezinde naqty vedomstvoaralyq jumystardy baqylaýdy, sondaı-aq jarylystyń sebepterin jan-jaqty zertteýdi talap etti.

Kýágerler ne deıdi?

Arystaǵy jarylysqa baılanysty Shymkentte júrgen Qamshy.kz aqparat agenttiginiń tilshileri qaladaǵy jeke medısınalyq ortalyqtarǵa jáne "Aqmeshit" meshitine jetkizilgen turǵyndarmen tildesip, jarylystyń qalaı bolǵany týraly surady.

Ospanova Aıtolqyn esimdi Arys turǵyny arnaıy kólikpen Shymkentke jetkenin aıtty.

"Jarylys bolǵan kezde mekteptiń sportzalyn syrlap jatqan edik. Bir kezde sport zaldyń áınegi jaryldy. Jarylystyń daýysyn estigen kezde jaqyn mańdaǵy zıratqa qasha jóneldik. Ózimizben eshnárse alyp úlgermedik, tipti aıaq kıimdi de kımedim. Qashyp júrgen kezde bir jigit aıaq kıimin berdi. Zıratta qaıda qasharymyzdy bilmeı júrgen kezde arnaıy kólik keldi. Soǵan minip Shymkentke jetip aldyq. Baılanys bolǵan joq, týystar men kórshilerdiń qaıda júrgenin habarsyzbyn", - dedi Arys turǵyny. 

Qamshy tilshilerimen tildesken taǵy basqa da kýágerler aldymen qala syrtyndaǵy áskerı bólimshe jaqta órt bastalǵanyn, keıin ol jarylysqa ulasqanyn aıtty. 

Arysta jarylys alǵash ret emes

On jyl buryn, 2009 jyly naýryzda Arystaǵy qoımada jarylǵysh zattar jarylyp, saqtaýly turǵan qarý-jaraq atylǵan. Oqıǵa kezinde tórt adam qaza taýyp, jıyrmaǵa tarta adam japa shekken edi. Resmı bılik jarylysqa qoımadaǵy qarýdyń durys saqtalmaýy men jarylǵysh zatpen durys jumys istemeý sebep boldy dep málimdegen.

2014 jyly Arys qalasyndaǵy "Qazaqjarylysónerkásibi" aksıonerlik qoǵamy aýmaǵynda jarylys bolyp, eki adam qaza tapty. 

2015 jyly qarashada qaladaǵy polıgon aýmaǵynda jarylys bolyp, bir adam mert boldy. Resmı aqparat boıynsha, jarylys áskerı oq-dáriler men óndiris qaldyqtaryn joıý kezinde bolǵan.

Nazaryńyz Qamshyda bolsyn!

Qamshy.kz aqparat agenttigi Arysqa arnaıy tilshilerin attandyrdy. Aldaǵy ýaqytta saıtymyzdan Arystaǵy jarylysqa baılanysty barlyq aqparatty oqı alasyzdar. Nazaryńyz Qamshyda bolsyn, oqyrman!