Kezekten tys prezıdent saılaýynan keıin de, jańa prezıdentti ulyqtaý rásiminen keıin de teńgeniń devalvasıasy oryn ala qoımady. Biraq saılaýǵa deıin ulttyq valútanyń quldyraýy týraly qaýip boljamdar, alypqashpa áńgimeler kóbeıgen edi.

Búgingi valúta baǵamyna nazar salsaq, 2019 jyldyń 27-maýsymyndaǵy reseılik valúta quny – 5,96 teńge. Osyǵan deıin 12-14 maýsym kúnderi rúbl quny 5,95 teńgege deıin kóterilip, qarjy mamandarynyń tańdanysyn týǵyzǵan. Bul kórsetkish – eshkim boljaı qoımaǵan qymbatshylyq. 2018 jyldyń qorytyndysy boıynsha, 1 rúbl 5,5 teńge bolǵan. Al tórtinshi kvartaldyń nátıjesinde 5,56 teńgege baǵalandy.

Ústimizdegi jyldyń basynan beri reseılik valútanyń teńgege shaqqandaǵy quny aspandap ketti. 2019 jyldyń İ kvartalynda rúbl quny 5,72 teńge, al sáýir aıynda 5,87 teńge boldy. Mamyr aıynda ǵana sarapshylardyń jyl basyndaǵy qaýpi aıqyndala bastaǵandaı boldy. Ótken aıdyń qorytyndysynda 1 rúbldiń quny 5,86 teńgege baǵalanyp, eshkim oılamaǵan dárejede kóterilip ketti.

"Saǵat tilin" artqa aınaldyrsaq... bul rúbldiń rekordty ósimi me?

Reseılik valútanyń qymbattaýyndaǵy rekordtyq kórsetkish eki jyl buryn tirkelgen. 2017 jyldyń 26-qyrkúıeginde rúbl quny 5,96 teńgege baǵalanyp, artynsha atalǵan valúta qatty quldyraǵan. Biraq araǵa kóp ýaqyt salmaı, sol jyldyń 5-qazanynda baǵa 5,95 teńgege deıin qaıta ósti.

Rekord!

2017 jyldyń 6-qazanynda tarıhı rekordty kórsetkish tirkeldi. 1 rúbl – 6 teńge. Bul – baǵanyń sharyqtaý shegi edi. Osydan keıin birshama ýaqyt turaqtylyǵyn saqtaǵan reseılik valútanyń quny qaıta arzandaı bastaǵan.

Rúbl nege qymbattaıdy?

Teńgeniń álsireýine qatysty aıtylatyn basty syltaý da, negizgi sebep te – ózge valútalarǵa suranystyń artýy. Ásirese, jaz aılarynda uzaq merzimge demalys alǵan otandastarymyz shetelde demalý úshin valúta aıyrbastaý pýnktine kóp barady-mys.

Ulttyq banktiń málimetine súıensek, sáýir aıynda qazaqstandyqtar reseılik valútany satyp alý úshin 52,3 mıllıard teńge jumsaǵan. Bul sýmma rúbldi satýdan túsken qarjyǵa qaraǵanda, áldeqaıda joǵary. Bul jyl basynan bergi maksımaldy kórsetkish.

Al rúbldiń teńgemen salystyrǵandaǵy áleýetin baıqasaq ta, bul valútanyń halyqaralyq naryqtaǵy jaǵdaıy asa máz emes. Qazirgi ýaqytta sarapshylar Reseı Federasıasyna ekonomıkasy jetekshi elderdiń tarapynan tónetin sanksıalar nátıjesinde reseılik rúbldiń quldyraý qaýpi týraly boljamdar kóp aıtylyp júr. Biraq sońǵy ýaqyttarda boljamdardyń oryn alý taǵdyry bulyńǵyrlaý bolyp ketti. Óıtkeni, AQSH-tyń Qytaıǵa saýda soǵysyn jarıalaýdan qoly bosap jatqan joq. Sonymen qatar, Iran men Venesýelaǵa sanksıalyq qysym kórsetýi taǵy bar. Osylaısha, Reseıdegi qaýyrt emes máseleler kún tártibinen túsip qalyp otyr.

Eger AQSH-tyń Reseıge baǵyttalatyn sanksıalary óz kushine ener bolsa, bul ulttyq valútanyń nyǵaıa túsýine sebep bolmaq. Bulaı deýimizge bir negiz – qazirgi ýaqyttaǵy dollardyń quldyraý kezeńinde turǵandyǵy.

Donald Tramptyń júrgizip otyrǵan saıasatyn baǵamdar bolsaq, ol dollardy aıtarlyqtaı quldyratýdy tapsyryp otyr. Óıtkeni, onyń halyqaralyq saıası arenadaǵy basty qarýy – qarjylyq-nesıelik "soǵys ashý". Dollardyń jedel quldyraýynan keıingi munaı baǵasy turaqtylyqqa úırene bastady. Biraq... biraq Parsy shyǵanaǵyndaǵy tankerge jasalǵan shabýyldan keıin sarapshylar dollar quny rekordty deńgeıge kóteriledi dep boljap otyr. Al osyndaı dúnıejúzilik jaǵdaılardan keıin muny rúbl óz paıdasyna paıdalanyp, kúshin arttyra tústi.

Dollar óz kúshine endi. Aldaǵy ýaqytta rekordtyq dárejege kóterile me?

Al elimizdegi  jaǵdaıǵa kóz salsaq, dollardyń halyqaralyq naryqta álsireýi Qazaqstanǵa áser ete qoımaǵan sekildi. Kerisinshe. Dollar óz qaharyna minip, rekordty kórsetkishine taıap keledi. Maýsym aıyna deıingi 1 dollar quny 384,2 teńgeden aspaǵan-dy. Al sońǵy 10-15 kún ishinde bul kórsetkish úsh ret buzyldy.

5-maýsym dollar kýrsy – 384,21 teńge;

7-maýsym dollar kýrsy – 384,53 teńge;

14-maýsym dollar kýrsy – 384,51 teńge;

Al búgingi valúta baǵamyna nazar salsaq, 1 dollardyń quny 383,43 teńgeni quraǵan.

Eýronyń hali neshik?

Qazaqstandaǵy eýronyń jaıyna kóz salsaq, bul jaqtaǵy ahýaldyń rekordtyq kórsetkishke jetetin túri joq. Búgingi valúta baǵamynda eýro quny 429,83 (orta baǵa 434 teńge).

Eýronyń tarıhı rekordtyq kórsetkishi – 441,69 teńge. Bul kórsetkishke salmaqty valúta 2018 jyldyń 12-qyrkúıeginde qol jetkizgen.