10-shilde kúni Bashqurtstannyń astanasy Ýfa qalasynda ótken SHYU men BRIKS samıtinde Ózbekstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Islam Karımov SHYU keńistigin áskerı alánsqa aınaldyrmaý kerektigin aıtty. Bul týraly «Qamshy» portaly east-expert.com agenttigine silteme jasaı otyryp habarlaıdy.
Ýfada ótken Shanhaı yntymaqtastyq uıymynyń keńeıtilgen otyrysynda Prezıdent Karımov uıym aıasyndaǵy birqatar máselerge keńinen toqtala kele, SHYU ózgeriske jatpaıtyn negizgi baǵytyn qalpynda ustap, resmı tirkelgen qujattyq negizdemelerdi bekitip, saqtaýǵa shaqyrǵan.
«Qarapaıym tilmen aıtqanda, SHYU-ǵa múshe meleketter basshylary óz taraptarynan qandaı da bir tosqaýyldarǵa (blok) jol bermeýi kerek jáne SHYU-ny áskerı-saıası alánsqa aınaldyrmaıyqshy. Aldaǵy ýaqytta da bizdiń áýelgi ustanymdarymyzǵa súıene otyryp jumys jasaý kerek. SHYU qurylar kezdegi prınsipterimizdi umytpaǵan bolarsyzdar. Mine, sol ustanymdardan aýytqymaıyq. Bul mindet»,-deıdi I.Karımov.
Sonymen qatar, Ózbekstan Prezıdenti Islam Karımov jahandaný kezeńindegi álemdik saıası jaǵdaılar men globaldy deńgeıdegi problemalardy sheshýdegi SHYU-nyń yqpaly men bedeliniń artyp kele jatqandyǵyn atap ótken. Sondaı-aq, Karımov baıandamasy uıymǵa múshe elder ishindegi qaýipsizdikti saqtaýdaǵy negizgi ról oınaıtyn faktor – SHYU ekendigine jáne bul uıymǵa múshe bolýǵa usynys bildirip jatqan memleketterdiń sany artýyn atap ótti.
Nursultan Nazarbaev, QR Prezıdenti:
-Búgin EAEO pen SHYU keńistigindegi erkin dıalog – damýdaǵy keń aýqymdy transkontınentaldy birlestiktiń jetistigine aınalyp otyr. EAEO pen SHYU-nyń gorızontaldy qan tamyrlary men BRIKS-tiń vertıkaldy qan tamyrlary birikse, álemdik saýda naryǵyndaǵy buryn-sońdy bolmaǵan qarqyndy ósimdi kórsetýge bolady. Tipti, jalpy birigý nemese óz terıtorıalarymyz arqyly erkin saýda keńistigin ashý máselelerin de talqyǵa salý kerek.
-Qazaqstan kún tártibindegi basty másele – adamdar arasyndaǵy jaýyzdyqty sheshýde ózge memlekettermen kúsh biriktirýge daıyn. Ondaı máselelerdiń biri – terorızm. Qazaqstan bul máselede kúsh biriktirýge árkez daıyn.
Sonymen, 10-shilde kúni Bashqurtstannyń astanasy Ýfa qalasynda kezekti SHYQ jáne BRIKS (Brazılıa, Reseı, Úndistan, QHR jáne OAR birikken keńesi) óz jumysyn aıaqtady.
Bashqurt astanasynda belgili bolǵandaı SHYU – bul kúni álemdik saıasattaǵy bir-birine tis batyryp júrgen memleketterdiń bir jerde, bir ústeldiń basynda máseleni beıbit sheshý alańyna aınalǵan. Samıttiń negizgi qorytyndysy boıynsha – ústimizdegi jyldan bastap Úndistan jáne Pákistan memleketteri SHYU-na tolyqqandy múshesi bolyp qabyldandy.
Al BRIKS samıti – álemdik ekonomıkadaǵy túıtkildi máselelerge toqtalǵan. Sonymen qatar, BUU reformalaryny tezdetýge jáne birjaqty sanksıalarǵa narazylyq bildirgen baıandama jasalǵan jáne «Islam memleketi» terorıstik uıymynyń qylmystyq áreketterine qarsy shara qoldaný máseleleri men Ýkraına janjaldaryna qatysty taraptardy Mınsk kelisimderin saqtaýǵa shaqyrǵan.
Bul jolǵy BRIKS samıtiniń basty jańalyǵy – uıym aıasyndaǵy birinshi qarjy ınstıtýtynyń qurylýy bolǵan. Al atalmysh ınstıtýttyń qurylyýyna uıym ortaq qazynadan 200 mlrd. dollar qarjy jumsalatyn bolady.
Nurgeldi Ábdiǵanıuly
