Álem boıynsha 35 kompanıa men akademıalyq ınstıtýt koronavırýs vaksınasyn jasap shyǵarýǵa jarysýda. Olardyń ishinde keminde tórteýi vaksınany janýarlarǵa synaqtan ótkizip úlgergen, dep jazady theguardian.com.

Onyń alǵashqysy – Bostondaǵy Moderna bıotehnologıalyq fırmasy adamzatqa jaqyn ýaqytta qoldanýǵa bolatyn vaksınalardy daıyndaıtynyn málim etti.

Ǵalymdar bolashaqta koronavırýstar tobyna jatatyn vırýstar álemge qaýip tóndirýi múmkin dep sanaıdy.

Koronavırýstar saldarynan qazirge deıin álemde eki epıdemıa taralǵan. Olar 2002-2004 jyldary Qytaıda taralǵan SARS jáne 2012 jyly Saýd Arabıasynda bastalǵan MERS. Bul – ekeýi de koronavırýstar toby týdyrǵan juqpaly indetter.

Merılend shtatynda ornalasqan «Novavaks» kompanıasy da kóktemde adamdarǵa test jasaıtynyn aıtqan.

Pandemıa densaýlyq saqtaý júıesi álsiz nemese jetkilikti qarjylandyrylmaǵan elderde aýyr tıýi múmkin. Óıtkeni memlekettiń vaksınaǵa muqtajdyǵy men satyp alý qabiletiniń arasyndaǵy balans olarǵa óte úlken qıynshylyq ákelýi múmkin. 

Mysaly, 2009 jylǵy H1N1 tumaýy pandemıasy kezinde, vaksınany satyp alaýǵa qaýqarly elder pandemıany tez jeńdi de, al qarjylyq qıyndyqtaǵy elderde vaksına jetispeýshiligi týyndady.

Sonymen qatar, mynadaı senarıdi boljaýǵa da bolady: damýshy álemge vaksınalardyń negizgi jetkizýshisi – Úndistan, Qytaı sıaqty elder vaksınany aldymen óziniń 1,3 mıllıard halqyn qorǵaý úshin paıdalanady, sosyn ǵana vaksına eksportyn oılastyrady.

Ǵalymdardyń aıtýynsha, pandemıanyń taralýy shegine jetkende nemese azaıa bastaǵanda ǵana vaksına jasalyp shyǵýy múmkin. Sondaı-aq bul pandemıa tumaý sıaqty qaıtadan paıda bolatyn epıdemıa bolýy yqtımal. Ondaı jaǵdaıda vaksınanyń mańyzy tipti kúsheıe túsedi. Kóp adamdardyń ómirin qutqaryp qalady.

Talǵar Dálelǵazy