Kóp ótpeı Donald Tramp AQSH áskerı-teńiz kúshterine amerıkalyq áskerı kemelerge qysym jasaıtyn kez kelgen ırandyq jyldam qaıyqtardy atyp, joıyp jiberýdi buıyrdy.

AQSH prezıdentine Iran da dereý qatal jaýap qatty. Parsy shyǵanaǵynda Tegeran qaýipsizdigine qaýip tóngen jaǵdaıda «kez-kelgen amerıkalyq terorıstik kúshti» joıatynyn aıtty.

Bul eki el arasyndaǵy shıelenister qaıtadan ýshyǵyp barady. Ásirese, Iran Respýblıkalyq gvardıasy eldiń alǵashqy áskerı spýtnıgin orbıtaǵa sátti ushyrýy eki el arasyndaǵy teketires pen qaýipti ulǵaıtty.

Bir qyzyǵy, Iran áskerı spýtnıgin ushyraǵan soń, Tramptyń qatqyl úni báseńdegeni sezildi. Kerisinshe, ırandyq tarap qatań málimdemeler jasap úlgerdi. 

Memlekettik telearnalarǵa jaýap bere otyryp, Irannyń elıtalyq revolúsıalyq gvardıasynyń jetekshisi Hoseın Salamı: «Men áskerı-teńiz kúshterimizge Irannyń áskerı nemese áskerı emes kemeleriniń qaýipsizdigine qaýip tóndiretin kez kelgen amerıkalyq terorıstik kúshterdi Parsy shyǵanaǵynda joıýdy buıyrdym. Parsy shyǵanaǵynyń qaýipsizdigi Irannyń strategıalyq basymdyqtarynyń biri» - dedi.

– Men amerıkalyqtarǵa ulttyq qaýipsizdigimizdi, sý shekaramyzdy, tasymaldaý qaýipsizdigimizdi jáne qaýipsizdik kúshterimizdi qorǵaýda qatal jáne baısaldy ekenimizdi aıtamyn jáne biz kez kelgen dıversıaǵa batyl jaýap beremiz. Amerıkalyqtar bizdiń kúshimizdi burynnan biledi jáne odan sabaq alý kerek, – dedi ol.

Tegerannyń ashýyn týdyrǵan Tramptyń tvıtterdegi jazbasy edi. 

Tramp Tvıtterde: «Men Amerıka Qurama Shtattarynyń Áskerı-teńiz kúshterine, teńizdegi kemelerimizge qysym jasaıtyn bolsa, kez-kelgen jáne barlyq ırandyq qarý-jaraqtardy atyp, joıýdy tapsyrdym»- dep jazǵan. 

Bir qyzyǵy, brıfıńte Tramp áskerı qyzmettiń erejelerin ózgertpeıtinin aıtty. 

– Biz olardyń zenıttik qaıyqtary bizdiń qaıyqtarymyzdy qorshap, qaıyqtarymyzdy aralap, saırańdap júrýin qalamaımyz, – dep brıfıńte sóılegen Donald Tramp tvıtterdegi jazbasy áskerı tártipti ózgertpeıtinin bildirdi. 

AQSH Memlekettik hatshysy Maık Pompeo Tegerannyń áskerı spýtnıgin orbıtaǵa sátti jetkizgeni jaıynda, Birikken Ulttar Uıymynyń ıadrolyq qarýǵa arnalǵan raketalarmen jumys isteýdi toqtatýǵa shaqyrǵan qararyn Irannyń buzǵanyn aıtyp, Tegerandy aıyptady.

Ol taǵy Irannyń «jasaǵan isteri úshin jaýap berý" kerektigin aıtty.

Pompeonyń alańdaýynyń da úlken sebebi bar: Bul – keıbir sarapshylardyń qupıa ǵaryshtyq baǵdarlama dep sıpattaǵan kúdikterin rastady. Ushyrylym Iranǵa qurlyqaralyq balıstıkalyq zymyrandardy jasaýǵa kómektesýi múmkin. "Mundaı tehnologıany qoldanýǵa bola ma?" degen másele de sarapshylardy alańdatýda. Irannyń qazirgi ýaqytta qysqa jáne orta qashyqtyqtaǵy zymyrandary bar. Eger sársenbidegi ushyrylym sátti bolsa, bul Iran men AQSH arasyndaǵy shıelenisti arttyrady. Keıbir sarapshylar tipti Tegeran orbıtaǵa jetken áskerı spýtnık arqyly Vashıngtondy nemese Amerıkanyń kez kelgen qalasyn atýy múmkindigin aıtady.

AQSH-Iran qaıshylyǵy sońǵy ýaqytta qatty kúsheıýde.

3 qańtarda AQSH Iraktaǵy elıtalyq «Kýds kúshteriniń» basshysy Qasem Soleımanıdi ushqyshsyz ushaqpen óltirdi.

Iran bes kúnnen keıin Irak bazasyndaǵy AQSH áskerlerine zymyranmen shabýyl jasady.

2018 jyly Donald Tramp Iranǵa qarsy sanksıalardy qaıtaryp, Iran men basqa da álemdik derjavalar arasyndaǵy ıadrolyq kelisimnen shyqty.

Qasem Soleımanı óltirilgen soń, Iran «qatal kek» alatynyn málimdep, «kúndi túnge aınaldyrýǵa» ýáde bergen.

Qasem Solaımanıdyń óltirilýin kóptegen joǵary laýazymdy ırandyqtar «soǵys týraly málimdeme» dep qabyldaǵan bolatyn.