Arman Shoraev, Baqytjan Buqarbaı, Baqytjan Tóreǵojına, Djohar Ótebekov, Dına Elgezek, Dosym Sátbaev, Ermurat Bapı, Qarlyǵash Ejenova, Marǵulan Seısembaı, Muhtar Jákishev, Sanjar Boqaev, Toǵjan Qojalıeva sekildi medıakásipker, saıasattanýshy, quqyqqorǵaýshy, jýrnalıs, kásipker, qoǵam belsendilerinen qurylǵan top birlesken ustanym men Qazaqstannyń bolashaǵy týraly kózqarastaryn bildirip málimdeme jasady. Belsendi top azamattardy málimdemede aıtylǵandarǵa pikir bildirip, daýysqa salýǵa shaqyrady. Málimdeme BOSTANDYQ. ÁDİLETTİLİK. TEŃDİK prınsıpteri negizinde jasalǵan. Úndeýdiń tolyq mátini tómende usynylyp otyr.
M Á L İ M D E M E
Biz, túrli salada qyzmet etip júrgen, elimizde qazir bolyp jatqan jaǵdaıǵa alańdaýshylyq bildirip otyrǵan Qazaqstan azamattary, qalyń jurtshylyq pen elimizdiń basshylyǵyna memleketimizdiń bolashaqtaǵy qurylymy týraly usynystarymyzdy jetkizemiz.
Barshamyz «qandy qańtar» tragedıasynyń kýási boldyq. Oǵan elde ornaǵan qatal da ádiletsiz avtokratıalyq rejım túrtki bolǵany anyq.
Adam quqyqtary taptalyp, demokratıanyń barlyq ınstıtýttary joıyldy.
Biz muny qatal synǵa alamyz.
Qańtar qurbandarynyń qany tekke tógildi demes úshin, biz elimizdiń bolashaǵyna baılanysty óz kózqarastarymyzdy jetkizgimiz keledi.
Kez kelgen memlekettiń damýy men áleýetin ekonomıka da, tehnologıa da, áskerı kúsh te anyqtaı almaıdy. Munyń barlyǵy – tek damyǵan adamı kapıtaldyń saldary ǵana. Jalpy adamzatqa tán birneshe negizgi qaǵıda bar, solardy saqtaǵan jaǵdaıda ǵana adamı kapıtaldyń damýy men álemge tarydaı shashylǵan daryndy otandastarymyzdy elge qaıtarýdy barynsha qamtamasyz ete alamyz.
Bul qaǵıdalar: 1. Bostandyq. 2. Ádilettilik. 3. Múmkindikter teńdigi.
Bostandyq – bul qundylyqtardyń negizi. Bul – elimizdiń, ata-babamyz ben urpaǵymyzdyń san jyldyq armany. Bul – BAQ bostandyǵy, sherýler men jıyndar bostandyǵy, júrip-turý bostandyǵy, óz pikirińdi erkin bildirý bostandyǵy, ar-ujdan bostandyǵy, dinı senim bostandyǵy jáne, eń bastysy, saılaý bostandyǵy men adal ári básekeli saılaý nátıjesi boıynsha saılaný bostandyǵy.
Ádilettilik – birlik pen tıimdiliktiń negizi. Ádilettilik – seriktestiktiń negizi, erteńgi kúnge, bir-birimizge degen senim, tózimdilik pen toleranttylyq, bul kez kelgen damyǵan qoǵamnyń ómir súrýiniń negizi.
Múmkindikter teńdigi – bul adamdardyń óz áleýetin asha bilýiniń negizi. Múmkindikter teńdigi – bul ultqa, dinı senimge, jynysqa, áleýmettik statýs pen tilge qaramaı saıası ári ekonomıkalyq múmkindikterdiń teńdigi. Múmkindikter teńdigi – bul Qazaqstan azamattarynyń tabys kórsetkishine qaramaı medısınalyq járdemdi teńdeı alý múmkindigi. Bul – barlyq azamattardyń qyzmetine, statýsyna, ataǵyna qaramaı zań aldyndaǵy teńdigi. Bul – adamdardyń senimine laıyq azamat qana jeńiske jetetin saıası kúrestegi teńdik.
Saıası reformalardy júzege asyrmaı, atalǵan qundylyqtardy qamtamasyz etý múmkin emes. Ol úshin prezıdent bastap, parlament qostap, jańa zańdar qabyldanýy kerek:
1. Jaqynda saılaý týraly jańa zań sheńberinde jańa partıalardy, sonyń ishinde saılaýǵa túse alatyn opozısıalyq partıalardy adal ári ashyq tirkeý bastalýy tıis. Ol úshin bıyldyń ózinde «Saıası partıalar týraly» zańǵa ózgerister engizip, olarǵa tirkeýge qajet shekti azaıtý kerek. Teńdik pen ádilettilik qaǵıdasyn negizge ala otyryp, «Nur Otan» partıasynyń monopolıasyn joıyp, partıalyq básekelestikti sóz emes, is júzinde qamtamasyz etýge shaqyramyz.
2. «Partıalar jáne qoǵamdyq birlestikter» men «Ortalyq saılaý komısıasy» týraly jańa zańdar sheńberinde kezekten tys parlamenttik saılaý ótetinin jarıalaý kerek. Parlamentke saılaný proporsıaly-majorıtarly júıe boıynsha júzege asýy tıis. Bılik pen qoǵam arasynda senim men dıalog bolý úshin bizge «Beıbit jıyndar jáne sherýler týraly» jańa zań jobasy qajet.
3. Elden shyǵarylǵan kapıtaldy keri qaıtarý boıynsha ádiletti de ashyq prosesti bastap, onyń el ekonomıkasy úshin jumys isteýine jaǵdaı jasaý kerek. Al eń bastysy – mundaı model qaıtalanbaıtyndaı demokratıalyq ınstıtýttardy qalyptastyrý qajet.
4. Bul úshin «Sot pen sot júıesi týraly» jáne «Sóz bostandyǵy týraly» tujyrymdamalyq deńgeıde jańa zańdardy qabyldaý kerek. Bul zańdar olardyń shynaıy táýelsizdigine kepil bolýy tıis.
5. Bizge ortalyq pen óńirler arasyndaǵy qarym-qatynasty retteıtin, óńirlerdiń derbestigi men saılaýshylardyń aldyndaǵy jaýapkershiligin arttyratyn jergilikti ózin-ózi basqarý týraly zań kerek.
Saıası reformalarǵa kóshýdi kelesi qadamdardan bastaǵan jón dep sanaımyz:
1. «Qandy qańtar» oqıǵasyn ashyq ári ádiletti tergeýdi qamtamasyz etý. Eger kisi óltirýge nemese tonaýshylyqqa qatysy bar degen naqty dálel bolmasa, tutqyndalǵan barlyq azamattardy bosatý kerek.
2. Saıası tutqyndardy bosatý kerek.
3. Azamattarymyzdy azaptaǵan quqyq qorǵaý organdarynyń barlyq ókilderi men bul qylmysqa kóz juma qaraǵan basshylarynyń ústinen qylmystyq is qozǵap, olardy halyqtyń aldynda jazaǵa tartý kerek. Pogon taqqan jaýyzdardan qutylý úshin kúshtik qurylymdardy jappaı tazartyp, lústrasıa júrgizý kerek.
4. Jeke basqa tabynýmen kúresý ári ony jalǵastyrý boıynsha kez kelgen talpynysqa qarsy qoǵamdyq ımýnıtet qalyptastyrý maqsatynda Qazaqstan astanasyna burynǵy ataýyn qaıtaryp, basqa salalarda da teginen aıyrý prosesin qolǵa alý kerek.
Munyń barlyǵy bılik pen qoǵam arasyndaǵy senim qalpyna keltirýge múmkindik beretin tek alǵashqy qadamdar ǵana bolmaq. Qazirgi saıası júıeniń sheńberinde ekonomıkalyq damý múmkindigi tolyqtaı sarqyldy. Ne qazirden bastap tıimsiz júıeni ózgertip bastaımyz, ne erteń elimizden aıyrylatyn bolamyz.
Biz úndeýimizdi qoldaıtyn azamattardy osy qujattyń astyna qol qoıýlaryńyzdy suraımyz. Halyqtyń úni estilýi tıis, buǵan árqaıysymyzdyń múmkindigimiz bar.
1. Arman Shoraev
2. Baqytjan Buqarbaı
3. Baqytjan Tóreǵojına
4. Djohar Ótebekov
5. Dına Elgezek
6. Dosym Sátbaev
7. Ermurat Bapı
8. Qarlyǵash Ejenova
9. Marǵulan Seısembaı
10. Muhtar Jákishev
11. Sanjar Boqaev
12. Toǵjan Qojalıeva
Biz úndeýimizdi qoldaıtyndardy óz daýystaryn berýge shaqyramyz. Halyqtyń úni estilýi kerek jáne bul endi árqaısymyzǵa baılanysty bolmaq.
Pikir qaldyrý