Prezıdent ákimshiligi basshysynyń orynbasary Tımýr Súleımenov Brússelde qarjylyq turaqtylyq boıynsha eýrokomıssar Valdıs Dombrovskıımen kelissóz júrgizip, Batystyń Reseıge salǵan saksıasynyń Qazaqstanǵa salqyny, Qazaqstannyń endigi áreketi, Ýkraınadaǵy jaǵdaı boıynsha áńgimelesken. Bul týraly ol Euractiv.com basylymynyń jýrnalısine bergen suhbat barysynda málim etti.
– Kelgendegi maqsat – geosaıası daǵdarysqa baılanysty qalyptasqan jaǵdaıdy talqylaý, Ýkraınadaǵy áskerı áreketter, Reseı ekonomıkasy men qarjy júıesine salynyp jatqan sanksıalar men olardyń Qazaqstanǵa saldary, olardy jeńildetý joldary týraly máselelerdi talqylaý.
Ekinshiden, eýropalyq seriktesterimizge Qazaqstan Reseıge qarsy salynǵan sanksıany aınalyp ótetin jol qyzmetin atqarmaıtynyn aıtqym keledi. Reseı, Belarýs jáne ózge de eldermen birge Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaqta ekenimizge qaramastan, biz sanksıa sharalaryn oryndaıtyn bolamyz. Sondyqtan Qazaqstanǵa AQSH pen EO tarapynan qosalqy sanksıa salynǵanyn qalamaımyz.
Úshinshiden, Eýroodaqpen seriktestigimizdi keńeıtýdi talqyladyq, – deıdi Týmır Súleımenov.
Ol negizgi saýda jáne ınvestısıalyq seriktestermen ornaǵan jaǵdaıdy ashyq talqylaý, Reseımen de saýda alys-berisi jalǵasa beretinin jetkizý úshin kelgenin de atap ótti.
– Biz Reseıge ınvestısıa quıýdy, Reseıge ınvestısıa tartýdy jalǵystyra beremiz, ekonomıkamyz úshin basqasha jol joq. Biraq sanksıaǵa ilingen taýarlardy baqylaý úshin múmkin bolǵan barlyq sharany jasaımyz. Sondaı-aq sanksıa salynǵan kez kelgen tulǵa men uıymnyń ınvestısıasyna asa muqıat bolamyz. Sol arqyly ózindik júıemizdi kórsetkimiz keledi, – degen ol eýropalyq serikteri Qazaqstan pozısıasyn tolyq túsinistik tanytqanyn, kelissóz nátıjesine kóńili tolatynyn aıtty.
Jýrnalıs Týmır Súleımenovten "Qazaqstanda Ýkraınadaǵy soǵysty atymen ataýǵa baılanysty qıyndyq bar ma?", "BUU bas assambleıasy soǵysty toqtatý týraly qarar qabyldarda Qazaqstan Reseımen bir uıymdaǵy mindettemelerge baılanysty qalys qaldy ma?" dep surady.
– Bizde zattardy óz atymen ataýǵa qatysty másele joq. Rasynda da Qazaqstan Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaqqa, Ujymdyq qaýipsizdik týraly shart uıymyna múshe. Soǵan baılanysty biz Reseımen ekonomıkalyq ta, áskerı de sala boıynsha odaqtamyz. Biraq kelisim-sharttardyń sıpattamasy osy naqty jaǵdaıǵa esh qatysy joq. Árıne, Reseı bizdiń óziniń jaǵynda bolǵanymyzdy qalaıdy. Biraq Qazaqstan Ýkraınanyń aýmaqtyq tutastyǵyna qurmetpen qaraıdy. Qyrym, Donbasstaǵy jaǵdaıdy (Qyrymdy Reseıdiń bir bóligi, Donbassaǵy separatıstik respýblıkalardyń táýelsizdigin – red) Qazaqstan moıyndamaıdy. Óıtkeni ony BUU moıyndamaıdy. Biz tek BUU deńgeıinde qabyldanǵan sheshimderge ǵana qurmetpen qaraımyz, – dedi ol Qazaqstan Reseı-Ýkraına qaqtyǵysynyń bir bóligi emes ekenin málim ete.
Sondaı-aq ol eksporttalatyn munaıdyń 90 paıyzy Reseı aýǵamy arqyly ótetinin, qazirgi jaǵdaı kóptegen qıyndyqtar týǵyzyp otyrǵanyn atap ótip, Qazaqstanǵa eksporttyq marshrýttardy ártaraptandyrý qajettigin jetkizdi.
Týmýr Súleımenov Qazaqstan Eýroodaqpen seriktestikti keńeıtýge múddeli ekenin, prezıdent usynǵan reformalar eýropalyq, demokratıalyq qundylyqtarǵa jaqyn ekenine nazar aýdaryp, úsh-bes jyldan keıin Qazaqstannyń avtorıtarlyq Azıaǵa qaraǵanda, EO-nyń Nıderlandy, Fransıa, Polsha sıaqty elderimen uqsastyǵy kóbirek bolatynyna senetinin jetkizdi.
Suhbat barysynda qańtar oqıǵasy boıynsha tergeý áli júrip jatqany, tergeý qorytyndysy mindetti túrde jarıalanatyny týraly aıtyldy. Osy tusta Tımýr Súleımenovtyń "qańtar oqıǵasynda 150-ge jýyq adamnan aırylyp qaldyq degeni túsiniksiz bolyp tur. Resmı derek boıynsha elde tragedıalyq jaǵdaı kezinde 230 adam qaza tapqan.
Áńgime sońynda Qazaqstanda saıası alańdy lıberalızasıalaý boıynsha reformalar usynylyp, sony júzege asyrý sharalary júrip jatqany týraly sóz boldy.
Pikir qaldyrý