Almaty oblysynyń qant qyzylshasyn ósirýshi keıbir sharýashylyqtary bıyl rekordtyq kórsetkishke qol jetkizip, ár gektarynan 700-750 sentnerden astam ónim jınady. Jınalǵan qant qyzylshasy túbiriniń salmaǵy 6,5 – 7 keliden tartýda. Bul týraly Qamshy portaly Aıqyn-Aqparatqa silteme jasaı otyryp habarlaıdy.
Qant qyzylshasyn jınaý naýqany endi bastalǵanyna qaramastan, nátıjesi búginniń ózinde kóńilden shyǵýda. Sharýalardyń aıtýynsha, dál osyndaı bitik ónimdi almaǵaly biraz ýaqyt bolypty.
– «Aǵymdaǵy jyly túsim mol. Máselen, bir qant qyzylshasynyń salmaǵy 6,5-7 keliden kelýde. Ár gektardan 700-750 sentnerden ónim alýdy josparlap otyrmyz. Biz Kóksý qant zaýytyna qant qyzylshasynyń alǵashqy partıasyn jiberip qoıdyq, – dedi Sarqan aýdany «Aq qudyq» sharýa qojalyǵynyń basshysy Serjan Esimjanov.
Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń Almaty oblysyna jasaǵan issapary kezinde aımaqta qant qyzylshasyn qaıta jańǵyrtý jóninde tapsyrma bergen bolatyn. Osy maqsatta óńir basshylyǵy tıisti jumystar júrgizip, qant qyzylshasyn ósiretin sharýalarǵa 240 mln teńge memlekettik sýbsıdıa bólip, 1 mlrd teńgege jýyq qarajatqa arnaıy tehnıka, sapaly tuqym, janar-jaǵarmaı satyp alýlaryna jaǵdaı jasady.
Eń bastysy, esil eńbek esh ketpeı, búginde sonyń ońdy nátıjesin berýde. Jalpy, bıyl oblys boıynsha qant qyzylshasy alqabynyń kólemi 4 myń gektardy quraıdy. Eskeldi aýdanyndaǵy «Hılnıchenko jáne K» seriktestiginiń 187 gektar alqapqa tátti túbir egilgen. Ózge sharýashylyqtardaǵydaı munda da jumystyń 65 paıyzyn arnaıy tehnıka atqarsa, qalǵan jumys kólemi qol kúshimen isteledi. Jumystarǵa 27 tehnıka jumyldyrylǵan. Táýligine 12 gektar alqaptyń ónimin jınaý arqyly barlyq alqaptardaǵy qant qyzylshasyn úsh aptanyń ishinde jınap bitirý jospary bar. Ónimniń sapasy da kóńilden shyǵýda.
«Hılnıchenko jáne K» seriktestiginiń ósimdik sharýashylyǵy tóraǵasynyń orynbasary Vıktor Romanenko «oblys ákimi Amandyq Ǵabbasuly qant qyzylshasyna qatysty semınar-keńes ótkizgende biz 500 sentner ónim jınaımyz dep ýáde bergenbiz. Biz óz sózimizden taıynbaımyz, mundaı ónimdi jınaýǵa jaǵdaı bar. Bizdiń paıymdaýymyzsha, bıylǵy jyly gektarynan 700 sentner ónim jınaýǵa senim mol» ekenin aıtty.
Osy seriktestiktiń brıgadıri Núsiphan Kerimbekovtiń aıtýynsha, dál mundaı ónim kólemi sońǵy on jylda bolmaǵan.
– Elbasy qoldaýynyń arqasynda elimizdiń barlyq sharýalaryna jaqsy jaǵdaı jasalýda. Sharýalar memleket tarapynan sýbsıdıa, tuqym, tyńaıtqysh pen janar-jaǵarmaı túrindegi qomaqty kómek tabýda. Sol sebepti ónimniń osy jyly bitik shyqqandyǵy bárimizdi qýantady. Aldaǵy ýaqytta buryn-sońdy bolmaǵan rekordtyq kórsetkishke qol jetkizemiz. Memleket tarapynan osyndaı qoldaýdyń arqasynda keler jyly qyzylsha kólemin odan ári arttyra túsemiz, – deıdi Núsiphan Kerimbekov.
Jalpy, qant qyzylshasyn jınaý naýqany oblysta endi bastalǵanyna qaramastan, nátıjesi búginniń ózinde kóńilden shyǵýda. Amandyq bolsa, jer jannaty Jetisý ólkesi qyzylshanyń otany degen atqa ıe bolar kún alys emes.
Elbasynyń tapsyrmasyn oryndaý maqsatynda oblys ákimi Amandyq Batalov qant qyzylshasy alqaptarynyń kólemin arttyrý maqsatynda «Qazaqstannyń bıdaı odaǵy» zańdy tulǵalar birlestiginiń prezıdenti Nurlan Tileýbaevpen birge aımaqtyń qant qyzylshasyn ósiretin aýdan, qala ákimderi, sharýa qojalyqtary basshylarynyń qatysýymen de birneshe ret jıyn ótkizdi.
Elbasynyń tapsyrmasyna sáıkes bıyl oblys boıynsha qant qyzylshasy alqaby 4 myń gektarǵa kóbeıtildi. Onyń ishinde Aqsý aýdany – 860 gektar, Qaratal – 560 gektar, Sarqan – 730 gektar, Kóksý – 830 gektar, Eskeldi – 1000 gektar, Taldyqorǵan qalasy 20 gektar jerge ekti.
«Jetisý» ÁKK Almaty oblysy ákimdiginiń qoldaýymen júzege asyryp jatqan joba aıasynda Qaratal, Kóksý, Eskeldi jáne Sarqan aýdandarynda 6 SDO quryldy. Ústimizdegi jyldyń naýryz aıynda Taldyqorǵan qalasyndaǵy qant qyzylshasyn óńdeýmen aınalysatyn servıstik-daıyndaý ortalyqtaryna «Jetisý» ÁKK arqyly arnaıy tehnıkalar satyp alyndy. Jalpy, 2011 jyldyń naýryzynan 2015 jyldyń mamyr aıyna deıin oblystyń 10 aýdanynda aýyl sharýashylyǵy taýaryn óndirýshilerge servıstik, agrotehnıkalyq, jabdyqtaý jáne basqa da qyzmetter kórsetýdi uıymdastyrý úshin 18 SDO qurylǵan.
Bıyl Kóksý aýdanyndaǵy qant zaýyty kúrdeli jóndeýden ótkizilip, qaıta iske qosyldy. 28 qyrkúıek kúni Kóksý qant zaýyty alǵashqy qant qyzylshasyn qabyldaı bastady. Alǵash bolyp qyzylshany Sarqan, Eskeldi, Aqsý aýdandarynyń sharýashylyqtary tapsyrdy. Zaýyt basshylyǵynyń habarlaýynsha, zaýyt 100-120 myń tonna shıkizat qabyldaı alady jáne 12 myń tonna qant óndirýge daıyn. Sonymen qatar olar sharýalarǵa úsh kún ishinde tólemaqy tólemek.
Mine, Elbasy tapsyrmasyna oraı eńsesi kóterilip, qyzylsha egip, ony zaýytqa qabyldaı bastaǵan Almaty oblysynyń dıqandary sóıtip, bıyl rekordty ónim jınamaq. Bul árıne, jumystyń nátıjeli ekendigin kórsetedi.