Jalpy otyrystyń qaraýyna shyǵarylǵan zań jobalaryn talqyǵa salmas buryn bıylǵy jyly qazannyń 13-inen 14-ine qaraǵan túni Májilis depýtaty Sáken Jylqaıdarovtyń kenetten kóz jumǵany habardar etildi. «Sum ajal ardaqty áriptesimiz, eldiń eleýlisi, halyqtyń qalaýlysy bolǵan asyl azamatymyz Jylqaıdarov Sáken Eginbaıulyn aramyzdan máńgilikke alyp ketti. Allanyń isine amal joq. Sáken Eginbaıulynyń jarqyn beınesi barsha áriptesteriniń júreginde árdaıym saqtalatyny sózsiz. Marqumnyń otbasyna, týǵan-týystaryna orny tolmas qaıǵylaryna ortaqtasyp, kóńil aıtamyz», dedi Qabıbolla Qabenuly. Tóraǵa artynsha eske alý úshin bir mınýttyq únsizdik jarıalady. Sáken Jylqaıdarov 2012 jyldan beri Parlament Májilisi V shaqyrylymynyń depýtaty bolyp kele jat-­

qandyǵyn aıta ketken jón.

Eske alýdan keıin kún tár­ti­bindegi máseleler qaraldy. Al­dymen depýtattar óz áriptesteri Á.Ǵalymovany Qarjy jáne búdjet komıtetine saılap aldy. Budan soń, «2007 jylǵy 6 qazan­daǵy Ujymdyq qaýipsizdik týra­ly shart uıymyna múshe memle­ket­terdiń quqyq qorǵaý organdary men arnaıy qyzmetterin ja­raqtandyrý úshin arnaıy tehnıka men arnaıy quraldardy jetkizýdiń jeńildikti sharttary týraly kelisimge ózgerister engizý týraly ekinshi hattamany ratıfıkasıalaý týraly» zań jobasy qaraldy. Jalpy, kelisim taraptardyń ulttyq zańnamasyna sáıkes, arnaıy tehnıka men arnaıy quraldarǵa qatysty syrtqy saýda qyzmetin júzege asyrýǵa quqyq berilgen memlekettik organdar arasynda jasalatyn sharttar negizinde arnaıy tehnıkalar men quraldardy jeńildetilgen sharttar boıynsha jetkizýdi qarastyrady.

Qujatta tótenshe jaǵ­daı­lardyń aldyn alý jáne olardy joıý boıynsha apattyq-qutqarý jumystaryn júrgizýge arnalǵan quraldardy jeńildikpen jetkizý tetigine arnalǵan túzetýler de kórinis tapqan. İshki ister mınıstri Qalmuhanbet Qasymovtyń aıtýynsha, bul otandyq qutqarý bólimsheleriniń Reseı men Belarýstiń arnaıy tehnıkalaryn jeńildetilgen sharttar arqyly satyp alyp jabdyqtaýǵa septigin tıgizedi. Zań jobasy maquldanyp, Senatqa jol tartty. Sondaı-aq, jalpy otyrysta «Qazaqstan Respýblıkasy men Benılúks memleketteri (Belgıa Koróldigi, Lúksembýrg Uly Gersogtigi jáne Nıderland Koróldigi) arasyndaǵy readmıssıa týraly kelisimdi jáne Qazaqstan Respýblıkasy men Benılúks memleketteri (Belgıa Koróldigi, Lúk­sembýrg Uly Gersogtigi jáne Nıderland Koróldigi) arasyn­daǵy readmıssıa tý­ra­ly kelisimdi iske asyrý hattama­syn ratıfı­kasıalaý týraly» zań jobasy da maquldandy.

Kelisim men hattamanyń maq­saty tıisti taraptyń aýmaǵynda zań­syz bolatyn adamdardy qabyl­daýdy jáne shyǵaryp jiberýge jatatyn adamdardyń tranzıtin jalpyǵa birdeı qabyldanǵan halyqaralyq quqyq normalaryna sáıkes ońaılatý bolyp tabylady. Eger adamnyń suraý salýshy Taraptyń aýmaǵyna kirý nemese onda turý sharttaryn oryndamaǵany ne barynsha saqtamaıtyny anyqtalsa, suraý salýshy taraptyń quziretti organy óz azamatynyń readmıssıasy týraly ótinishhatty kez kelgen ýa­qytta bere alady. Readmıssıa týraly ótinishhatqa jaýap dereý jáne kez kelgen jaǵdaıda alynǵan kúni­nen bastap kúntizbelik jıyr­ma bir kúnnen keshiktirilmeı beri­lýge tıis. Readmıssıa týraly óti­nish­hatty qanaǵattandyrýdan bas tar­tylǵan jaǵdaıda, bas tartý se­bepteri jazbasha nysanda kórse­tilýi tıis.

Sol sıaqty keshegi otyrysta «Qa­zaqstan Respýblıkasynyń Úki­meti men Latvıa Res­pýb­lıka­sy­nyń Úkimeti arasyndaǵy Adam­dar­dyń readmıssıasy týraly keli­simdi ratıfıkasıalaý týraly» zań jobasy da maqul­dandy. Mundaǵy maqsat eki memle­kettiń biriniń aýmaǵyna zańsyz kelýdi júzege asyrǵan nemese zańsyz júrgen adamdardy keri qabyldaýdy ońaılatý.

Atap kórsetkendeı, qabyl­daı­tyn memleket bergen jaramdy ulttyq pasporty, vızasy nemese bolýǵa ruqsaty bar adamdarǵa qatysty readmıssıa týraly suraý salý talap etilmeıdi. Áıtse de, taraptardyń quzyretti organdary jetpis eki saǵattan keshiktirmeı shyǵý kúni týraly bir-birin habardar etetin bolady. Bul rette suraý salýǵa jaýapty alǵan kúnnen bastap on tórt jumys kúninen keshiktirmeı berýi tıistigi, al jaýap alynǵannan bas­tap adamdardy berý otyz kúnnen keshiktirilmeýi tıistigi de ataldy. İshki ister mınıstri Qalmuhanbet Qasymov atalǵan zańdyq qujat eki memlekettiń aýmaǵyna kirý jáne onda bolý týraly shartty buzǵan adamdardy anyqtaýdy jáne qaıtarýdy kózdeıtindigin atap ketti. Kelisimdi ratıfıkasıalaý halyqaralyq quqyqtar sheńberinde zańsyz kóshi-qonǵa qarsy is-qımyl jasaýǵa múmkindik beredi. Zań jobasy Senatqa joldandy.

Sondaı-aq, keshe «Qazaqstan Res­pýblıkasynyń keıbir zańna­malyq aktilerine halyqtyń kó­shi-qony jáne jumyspen qam­tylýy máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasy ekinshi oqylymda qaralyp, maquldandy. Endi etnostyq qazaqtardyń tarıhı Otanyna oralýyn yntalandyrý maqsatynda olardyń qo­nystaný óńirine qaramastan oral­man mártebesin jáne tólem qabi­letin rastaýsyz ýaqytsha turý yqtıar­hatyn alý múmkindikteri beri­letin bolady. Aıta ketý kerek, oralmandarǵa Úkimet belgi­le­gen óńirlerge qonystanǵan jaǵ­daıda ǵana jaǵdaılar jasala­dy. Jumyspen qamtý boıyn­sha etnostyq qazaqtar úshin kólik shy­ǵyndaryn óteý, qyzmettik baspana nemese jataqhanadan bólme berýdi quraıtyn áleýmettik paketter qamtylsa, Úkimet belgilegendeı bir orynnan ekinshisine aýysyp jatsa, áleýmettik paketter saqtalady. Al Úkimet aıqyndaǵan óńirden bes jyl merziminen buryn óz betinshe qonys aýdaryp ketkender nemese Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵyn alýdan bas tartqandar memlekettik qoldaýlardy qaıtarady.

Derekkóz: "Egemen Qazaqstan" gazeti