Jańa ǵasyrda jańa memleket qurǵan Qazaqstan úshin bıylǵy jyl tabystar men jetistikterdiń, oń ózgerister men mereıli toılardyń jyly bolyp otyr. Solardyń ishinde Ata Zańymyz ben Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 20 jyldyǵy, Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵy syndy aýqymy keń, maǵynasy tereń dataly merekelerdiń alatyn orny erekshe. Osyndaı tarıhı kezeńde elimizdi álem tanyǵan órkenıetti memleketter qataryna qosyp, halqymyzdyń eńsesin kóterip, mereıin ústem etken – Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaev Táýelsiz Qazaqstandy «Uly Dala eli» dep ataýdy usynýy ultymyzdy taǵy bir tarıhı beleske shyǵardy. Bul usynys qazaqstandyqtarmen qosa alys-jaqyn shet memleketterde turatyn qandastarymyzdyń tarapynan da aıryqsha qoldaýǵa ıe boldy. Tamyryn tereńnen alǵan bul erekshe ataý egemen elimizdiń dúnıejúzine budan da artyq tanyla túsýine, memlekettik, ulttyq ımıjimizdiń kóterilýine orasan yqpal etpek.
Dúnıejúzinde beıresmı ataýǵa ıe birqatar memleketter bar. Mysaly, álem halyqtary Anglıany – «Tumandy Albıon», Kýbany – «Bostandyq araly», Japonıany – «Kúnshyǵys eli», Qy­taıdy – «Aspanasty eli», Golandıany – «Qyzǵaldaqtar eli», Koreıany – «Tańǵy shyq eli» dep biledi. Elbasy ózi atap ótkendeı bizdiń elimizge osyndaı ataý­ly brend jetispeıdi. Osy ıdeıany kótergen Memleket basshysy: «Biz – Uly Dalanyń balasymyz. Uly Dala, kók aspan… Bizdiń babalyrymyz táńir dep, jaryq pen kók túsinigin umytpaǵan. Bizdiń Kók týymyzdyń astary da osynda. Biz – Uly Dalanyń balalarymyz. Mine, osy tarıhymyz ben jańa brendti baılanystyra otyryp, biz Qazaqstandy jańa Qazaqstan retinde tanytýymyz kerek», degen keleli oıdy ortaǵa tastady. Osy oraıda, Memleket basshysy ata-babalarymyzdan amanat-mura bolyp qalǵan, Altaı men Atyraýdy, Arqa men Jetisýdyń arasynda keń kósilip jatqan ulan-ǵaıyr memleketimizdiń «Uly Dala eli» atanýyna erekshe mazmun, bıik maǵyna berip otyr.
Kóne tarıhı jazbalarǵa kóz júgirt­sek, «Uly Dala» uǵymynyń ejelden beri kele jatqanyn ańǵaramyz. Bul ataý ǵasyrlar qoınaýynan arshyp alynyp, búgingi kúnge deıin jetken jyr, qıssa, dastandarda, túrkitildes halyqtar týraly derekterde, orys ádebıetterinde, Qytaı jazbalarynda jáne Lev Gýmılev syndy kórnekti tarıhshy-ǵalymdardyń eńbekterinde kóp kezdesedi. Demek, Qazaqstannyń «Uly Dala eli» degen beıresmı, qosymsha ataýǵa ıe bolýynda tarıhı negiz bar. Bul ataý elimizdiń geografıalyq ereksheligine sıpattama ǵana emes, bul halqymyzdyń keńpeıil darhandyǵynyń, memlekettik kúsh-qýatynyń, aıryqsha mártebesi men Táýelsizdiginiń aınymas sımvolıkalyq bir nyshany retinde qabyldanýǵa tıis. Sondyqtan, endigi kezekte, osy erekshe ataýdy óz sanamyzǵa sińirip qana qoımaı, ony dúnıejúzi halyqtary aldynda barynsha nasıhattap, aıshyqtaýymyz qajet.
«Uly Dala eli» ataýy bizdiń ulttyq bolmysymyzdy aıqyndap, ıdeologıalyq baǵyttaǵy is-sharalarymyzdyń qazyǵy bolýǵa tıis dep esepteımin. Elbasynyń osy bir eren usynysy, ásirese, halqymyzdyń Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyn atap ótip jatqan kezeńde bastaý alýy – babalar rýhynyń qaıta túlep, jańǵyrýy dep qabyldadyq. Órkenıetti damý jolyna túsken memleketimiz úshin Qazaq handyǵynyń toıyn maǵynaly da mándi etip ótkizýi eń birinshi kezekte óskeleń urpaq úshin júzege asyrylyp jatqan aýqymdy is. Ult tarıhy – barsha halqymyz úshin eń qadirli de baǵa jetpes qundylyq. Elbasy bir sózinde «Qazaq tarıhynda biz uıalatyn eshteńe joq», degen ataly sózin aıtqan bolatyn. Shyndyǵynda, tarıh tereńinen Táýelsizdik bıigine deıingi aralyqta qanshama dáýir almasyp, qanshama tarıhı kezeńder óz tańbasyn qaldyrdy?! Osy oraıda, ótken dáýirlerdiń ór rýhyn jalaý etip jelbiretken Qazaq handyǵynyń 550 jyldyq merekesi – memleketimizdiń erekshe qýaty men erkindiginiń, ulttyq kelbeti men abyroı-bedeliniń, azat rýhynyń nyshany bolyp tabylady. Bizdiń ata-babalarymyz egemen el bolýdy san ǵasyr armandaǵan edi. Sol armanǵa búgingi urpaqtyń qoly jetti.
Ulan-ǵaıyr dalamyzda Táýelsiz Qazaq memleketin quryp, uly kóshimizdi oń jolǵa bastap, elimizdegi turaqtylyq pen beıbitshiliktiń kepili bolyp otyrǵan Elbasymyz Nursultan Ábishuly Nazarbaev san ǵasyrlar boıy babalarymyz armandap ótken egemendigimizdiń týyn Aq Ordasynyń tórine tigip, halqynyń qamyn oılaǵan el tutqasyna aınaldy. Tarıhı ólshemmen alǵanda az ǵana ýaqyt aralyǵynda Qazaqstandy damyǵan órkenıetti 50 memlekettiń qataryna qosyp, halqyn «Nurly Jolǵa» bastap kele jatqan Prezıdentimizdi álem jurtshylyǵy Uly Dalanyń danasy, Túrki dúnıesiniń Kóshbasshysy dep baǵalaıtyny sózsiz.
Jýyrda ǵana Elbasy Birikken Ulttar Uıymynyń Samıtinde álemdik minbeden qazaq tilinde sóıledi! Uly Dala eli sanalatyn táýelsiz Qazaqstan Kóshbasshysynyń dúnıejúziniń aldynda ana tilimizdiń mereıin asqaqtatýy – barsha qazaqstandyqtardyń mereıin asqaqtatty. Ultymyzdyń abyroıyn kótergen bul oqıǵa Qazaqstan halqyna aıtarlyqtaı serpilis berdi. Samıtte Memleket basshysy adamzatty tolǵandyryp júrgen aýqymdy máselelerdi qozǵap, Uıymǵa múshe memleket basshylaryn álemdik ekonomıka, ekologıa, dinı ekstremızm sıaqty kún tártibinen túspeı kele jatqan dúnıejúzine ortaq problemalardy birlesip sheshý kerektigin alǵa tartty. Memleket basshysynyń Birikken Ulttar Uıymy tórinen qazaq tilinde tereń mazmundy baıandama jasaýy egemen elimizdiń álemdik saıası arenada óziniń berik orny aıqyndalǵandyǵynyń kezekti dáleli bola aldy. Elbasynyń bul ustanymy, óz elimizde memlekettik tildi tıisti dárejede qoldanbaı júrgen jekelegen basshylar men kóptegen uıym, mekemelerge kórnekti úlgi bolýǵa tıis dep esepteımiz.
Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń úlken minbeden aıtqan utymdy usy­nys­tarynyń ishinde BUU shtab-páterin Azıaǵa kóshirý ıdeıasy kóp talqylanatyn taqyryptardyń birene aınaldyp otyr. Saıasatkerlerdiń topshylaýynsha, shtab-páterge laıyq qalanyń biri – Astana qalasy bolýy múmkin ekendigin joqqa shyǵarmaıdy. Elbasynyń bul batyl usynysy Azıa qurlyǵynyń mártebesi men elordamyz – Astananyń bedelin de arttyra tústi. Osyndaı eleýli oqıǵalar arqyly álem nazary Uly Dala eline burylatyny sózsiz.
Búgingi Qazaqstan halqy – baqytty qoǵamda ómir súrip otyr. Biz – baqytty elmiz. Óıtkeni, biz – bolashaǵymyzǵa senemiz. Bizdiń jastarymyzdyń ozyq bilim alyp, ǵylymmen aınalysýyna barlyq múmkindikter berilgen. Biz barlyǵymyz – baqytty memlekettiń azamattarymyz, ata-babalarymyzdan mura bolǵan «Uly Dala eliniń» perzentimiz. Tereń mazmunǵa ıe osy qundylyqtardy biz keıingi urpaqtyń júregine jetkizip, oı-sanasyna sińirýimiz qajet. Mem­leket ustanǵan ońtaıly saıasat barsha qa­zaqstandyqtardyń, ásirese, aýyl jas­tarynyń keleshegine úmit pen senim uıalatty. Qazirgi ýaqytta aýyl jas­tary zamanaýı ozyq bilimmen qarýla­nyp, elimizdegi joǵary oqý oryn­dary­men qatar, sheteldiń bedeldi ýnı­ver­sı­tet­terinde bilim alý múmkindigine ıe bolýda. Týǵan tamyrynan nár alǵan osy jas­tardyń legine biz durys baǵyttaǵy bilim men tárbıe bere alsaq, olar keleshek­te bizdiń ulttyq potensıalymyzdyń negiz­gi kórsetkishi bolatyny daýsyz. Son­dyqtan, aýylda týyp, ata-baba saltynan ajyramaı, dástúrimizdi dáriptep, qun­dy­lyqtarymyzdy boıyna sińirip ósken ur­paqtyń bolashaǵyn qamtamasyz etý eldik maqsat bolyp otyrǵany daýsyz.
Endeshe, ata-babalarymyzdyń sanǵasyrlyq armanyn júzege asyrǵan búgingi Táýelsiz urpaq – Elbasy anyqtap bergen «Máńgilik El» ıdeıasy tóńiregine jumylyp, «Uly Dala eliniń» jarqyn bo­la­shaǵy úshin aıanbaýy tıis dep esep­teımin.

Derekkóz: Egemen Qazaqstan