Ashylǵan «Qazyna» etno-tarıhı kesheni Elbasynyń «Máńgilik el», «Uly dala eli» ıdeıalarymen úndesip jatyr

/uploads/thumbnail/20170708201146506_small.jpg

Shymkent qalasy taǵy bir sáýletti keshenmen tolyqty. Ońtústik Qazaqstan oblysyn 6,5 jyl basqarǵan Asqar Myrzahmetovtyń bastamasymen boı kótergen aýmaǵy 76 gektardy alyp jatqan «Qazyna» etno-tarıhı keshen paıdalanýǵa berildi.
Saltanatty jıynǵa «Nur Otan» partıasy Tóra­ǵasynyń birinshi oryn­basary A.Myrzahmetov, QR Mádenıet jáne sport mınıstri A.Muhamedıuly, Parlament Májilisiniń depýtaty Sh.Myrzahmetov jáne Qazaqstan Musylmandary dinı basqarmasynyń tóraǵasy, Bas múftı, qajy E.Maemerov,oblys ákimi Beıbit Atamqulov qatysty. 
Merekelik jıynnyń ashylý saltanatynda QR Mádenıet jáne sport mınıstri A.Muhamedıuly Úkimet basshysy K.Másimovtyń quttyqtaý hatyn oqydy. 
«Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵy mereıtoıy aıa­syn­da júzege asyrylyp otyr­ǵan «Qazyna» etno-tarıhı keshe­niniń saltanatty ashylýymen quttyqtaımyn! Bul shara – ulttyq tarıhty ulyqtaý men búgingi jetistikterdi laıyqty baǵalaýdyń aıqyn kórinisi dep bilemin.
Ultymyzdyń salt-dás­túri men tarıhı-mádenı qun­dylyqtaryn kópshilikke keńinen pash etetin «Qazyna» etno-tarıhı kesheninde orna­lasqan ólketaný murajaıy, ádet-ǵuryp jáne salt-dástúr ortalyǵy, Qazaq handyǵyna arnalǵan monýmenti jáne taǵy basqa nysandar qalanyń eń kórikti jerleriniń biri bolýǵa ábden laıyqty.
Máńgilik el ıdeıasyn us­tanǵan Uly dala eliniń nurly joldaǵy sapary sátti bol­ǵaı!»  delingen Premer jedel­hatynda. Sondaı-aq mınıstr bul keshenniń ashylýy rýhanı qundylyqtarymyzdy dáripteý turǵysynan alǵanda maǵynasy tereń aıtýly oqıǵa bolatynyn atap ótti. Jalpy, jastar tár­bıesi úshin de úlken jumystyń atqarylǵanyn jetkizdi.
«Nursultan Nazarbaevtyń Qazaqstannyń alǵashqy zamanaýı ýrbanıstik or­talyqtary retinde Astana jáne Almatymen qatar Shym­kent qalasyn da atap kór­setkenin tilge tıek ete sóılegen Asqar Myrzahmetov bul qalalar halyqtyń jáne ınvestısıalardyń shoǵyrlaný ortalyqtaryna aınalatynyn atap ótti. 
– Biz búgin Elbasy júktegen osynaý mindetti júzege asyrýǵa baǵyttalǵan mańyzdy sharaǵa kýá bolyp turmyz. Bul – babalardan mıras bolǵan uly murany kózdiń qarashyǵyndaı saqtap, keıingi urpaqqa ama­nat etý baǵytyndaǵy irgeli jobanyń biri. Keshenniń basty ereksheligi – jastar munda demalyp qana qoımaıdy, tarıhı qundylyqtarymyzdy tamashalap, onymen sýsyndap ósedi. Sonymen birge, jaıaý júrginshiler aleıasyna shahar qonaqtary úshin Ońtústik Qazaqstan oblysyndaǵy 27 tarıhı-sáýlettik eskertkishtiń maketin ádeıilep qoıdyq. Oblysqa kelgen saıahatshylar aımaqty tolyq aralaýǵa múmkindigi bolmaǵanda óńirdegi tarıhı oryndardyń maketin osy jerden tamashalaıdy. Bul ishki týrızmdi damytady» degen Asqar Isabekuly osy sharýanyń basy-qasynan tabylǵan barsha azamattarǵa alǵys bildirdi. 
Keshenniń ashylýymen quttyqtap, Májilis tóraǵasy Q.Jaqypov ta hat joldapty. Ony Májilis depýtaty Sh.Myrzahmetov oqydy.
Quttyqtaý sóz alǵan bas­qa da mártebeli meımandar tarıhı keshenniń ashylýy Elbasynyń «Máńgilik el», «Uly dala eli» ıdeıalarymen ún­desip jatqandyǵyn atap ótti. Oblys ákimi B.Atamqulov bul ıgilikti istiń bastamashysy bolǵan Asqar Myrzahmetovke alǵysyn bildirdi. Al jýr­nalısterge suhbat bergen bas sáýletshi B. Áshirbaev 2012 jyly jaı ǵana saıabaq bolyp salynǵaly turǵan bul keshenniń jobasyn sol kezdegi oblys ákimi A.Myrzahmetov ádet-ǵurpymyz ben mádenıetimizdi, tarıhymyzdy dáripteıtin oryn etip salýdy usynyp, túgeldeı derlik ózgertkenin atap ótti. Keler jyldyń kókteminde bul aımaq kógaldandyrylyp, elimizde ósiriletin ósimdikter otyryzylmaq. Sondaı-aq bul keshende sýret salýǵa da, klıp túsirýge de jáne stýdentter men oqýshylar úshin tarıh sabaǵyn ótkizýge de bolatynyn jetkizdi. 
Etnosaıabaq ulttyq tarı­hymyzdy ulyqtaıtyn, búgingi bıikterimizdi baǵalaıtyn bıylǵy mereıli jylda oń­tústikqazaqstandyqtar úshin úlken tartý boldy. Bul keshende má­denı qundylyqtarymyzdy, biregeı salt-dástúrimizdi pash ete­tin talaı baǵaly eskertkish, já­digerler kórinis taýypty. Ke­­shenniń  quramynda «Báıdibek bı» eskertkishi, «Naýryz» alańy, oblystyq tarıhı-ólketaný murajaıy, «Salt-dástúr jáne ádep-ǵuryp» ortalyǵy, «Jaılaýkól» demalys orny biriktirilip, biryńǵaı sáýlettik ansámbldi qurap tur. Saıabaqtyń ortasyndaǵy túrli-tústi sýburqaq keshenniń sáýletin odan ári asha túsken. Kól jaǵalaýyna 4 rotonda, qaıyq stansasy, avtokólik turaǵy salynyp, kıiz úılerden turatyn qazaqy aýyl zamanaýı demalys ornyna aınalǵan. 
Bul kúni keshen aýmaǵyna or­nalasqan Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna arnalǵan monýmentaldy eskertkish te ashyldy. Bıiktigi 15 metrlik monýment qazaqy oıý-órnek­terimen bezendirilgen aıqasqan qos arkany bederleıdi. Moný­ment ortasyna bıiktigi 10 metrlik, eni 8 metrlik pıramı­da túrindegi kompozısıa qoıy­lypty. Pıramıdanyń qyrlaryna Qazaq handyǵynyń barelefti kompozısıasy jáne Tuńǵysh Prezıdenttiń sózderi jazylǵan. 
Etnosaıabaqta sonaý kóne zamandardan bastaý alyp, adamzat qoǵamynyń damýyna óshpes úles qosqan Uly Jibek jolyna arnalǵan uzyndyǵy 50 metr, bıiktigi 8 metr «Uly Jibek joly» sáýlettik-kompozısıasy boı kótergen. Sondaı-aq Tonykók, Iassaýı, ál-Farabı babalarymyzdan keıingi 19-20 ǵasyrlardaǵy ǵulamalarymyzdyń ósıet sózderi tasqa qashalyp jazylǵan «Danalar ósıeti» de tarıhı keshenniń mańyzyn asha túsken. Babalarymyzdyń kóptegen ulaǵatty, ǵıbrat alarlyqtaı tamasha tálim-tárbıe beretin ósıetteri, ǵulama oıshyldar men sheshen-bılerden, aqyn-jyraýlar men sal-serilerden mura, mıras bolyp qalǵan parasaty – búgingi urpaqqa ónege. Olardyń danalyq bol­jamy, ǵıbrat alarlyq sózderi men paıymdaýlary búginde halyqpen qaıta qaýyshyp, saıabaq tórinen oryn alýda. Bul derekter shetel­dikterdiń elimizge, onyń tarıhyna degen qurmetin qalyptastyrady. Ekin­shiden bul azamattarymyzdy otansúı­gishtik rýhta tárbıeleýge de septigin tıgizetini sózsiz. 
Al aýmaǵy at shaptyrym «Naýryz» alańy qazaqsha ór­nekpen tóselgen kilem ispettes. Onda «Aýylym −  altyn besigim», «Týǵan jerim tuǵyrym» atty barelefti sahna, «Kókparshy», «Qyz qýý», «Teńge ilý», «Búr­kitshi» sekildi sáýlettik-dekoratıvtik kompozısálar ornatylǵan. Ulttyq sport oıyndarynan jarys ótkizýge arnalǵan ıpodrom da osynda ornalasqan. 
Bul ıgi is – elimizdiń qarqyn­dy damyp kele jatqandyǵynyń taǵy bir aıǵaǵy. Bul – Uly dalada qurǵan egemen elimizdi Máńgilik elge aınaldyrý joly. 
Saltanatty sharaǵa jınalǵan mártebeli meımandar qolóner, qylqalam sheberleriniń kór­mesin, odan soń oblystyq ta­rıhı-ólketaný murajaıy men ádet-ǵuryp jáne salt-dástúr  or­­talyǵyn aralap kórdi. Qol­tańba qaldyrdy.
Memleket basshysy atap ót­kendeı, eldiktiń jarqyn bola­shaǵyn kepildendiretin – babalar amanatyna adal bolý degen osy bolsa kerek-ti. 

Derekkóz: "Túrkistan" gazeti

Qatysty Maqalalar