Keshe Qazaq eli men Eýropa Odaǵy etene jaqyn áriptestik pen yntymaqtastyq kelisimin bekitti. Qujatqa Qazaq eliniń syrtqy ister mınıstri Erlan Ydyrysov pen EýroOdaqtyń syrtqy ister jáne qaýipsizdik saıasaty boıynsha joǵarǵy komısary Federıka Mogerını qol qoıdy. Sarapshylar Eýropa elimen tyǵyz qarym-qatynas ornatý Qazaq eli úshin óte mańyzdy degen pikirde.
Erlan Ydyrysovtyń aıtýynsha, atalǵan kelisimde eki jaqty qarym-qatynastyń 29 salasy qamtylǵan kórinedi. Naqtyraq aıtsaq, qujatta halyqaralyq, aımaqtyq qaýipsizdik pen qarýsyzdaný, saýda, ınvestısıa, ınfraqurylymdy damytý sıaqty máseleler qamtylǵan. Sondaı-aq, kelisim-shartta saýda-ekonomıkalyq máseleler jáne ınovasıalar, mádenıet, sport pen týrızm, quqyq qorǵaý salasyndaǵy yntymaqtastyq kózdelgen.
Al, Federıka Mogerınınyń aıtýynsha Eýropa eli Orta Azıa elderine erekshe kóńil bólip otyr. Sondaı-aq, ol óz sózinde eki jaqty ortaq ekonomıkalyq jobalardy júzege asyrýǵa daıynbyz dep málimdedi. Óıtkeni, ol atalǵan kelisim-shartty jaı qaǵaz emes, naqty iske negizdelgen qujat dep eseptep otyr. Sebebi, 2014 jyldyń 11 aıynda Qazaq eliniń EO-men syrtqy saýda kólemi 50 mıllıard dollardan az bolǵan. Al qujatqa qol qoıǵannan keıin eki jaqty saýda sattyq kólemi aıtarlyqtaı artady.
Onyń ústine, bul kelisim-shart Reseıdiń Qazaq eline degen qysymyn azaıtýǵa yqpal etedi. Alaıda, saıasattanýshylar atalǵan qujat EO men Ýkraına, Grýzıa jáne Moldova arasynda bekitilgen jaqyn saıası seriktestik kelisimine qaraǵanda álsizdeý degen pikirde. Áıtse de, Aıdos Sarym «Reseı men Ortalyq Azıa elderimen jasalǵan kelisimderge qaraǵanda atalǵan qujat áldeqaıda kúshtirek» deıdi. Sondaı-aq, ol eki jaqty áriptestik sońǵy jyldary jasalǵan kelisim-sharttardyń ishinde Qazaq eli úshin eń paıdaly qujat degen pikirde.
– Jeke óz basym, bul kelisim-shartty úlken qýanyshpen qabyldadym. Óıtkeni, bizdiń, qazirgi tańda, Reseıden úırenetin eshteńemiz qalǵan joq. Onyń ústine, Reseıdiń ózi ómir-salty men ekologıa syndy taǵy da basqa salalar boıynsha Eýropaǵa jaqyndaǵysy keledi. Aıtalyq, Máskeý Eýro-4 sanatty janarmaı engizip jatyr. Aınalyp kelgende, munyń bári Eýropadan kelip jatqan jańalyqtar. Eger biz saıası jaǵdaıdy aıtpaǵanda, Eýropanyń ekologıalyq standarttary men tehnologıasyn alatyn bolsaq, nur ústine nur bolar edi. Sebebi, qazirgi tańda azamattardan «qaı jerde ómir súrgińiz keledi» dep surasańyz olardyń barlyǵy derlik «Eýropa elderinde turǵymyz keledi» dep jaýap beredi. Óıtkeni, Eýropanyń ómir súrý salty ózge memlekettermen salystyrǵanda kósh ilgeri bolyp otyr. Sondyqtan da, biz Eýropa odaǵymen tyǵyz qarym-qatynas ornatyp, olardan naqty úlgi alýymyz kerek, – deıdi Aıdos Sarym.
Rasynda, Eýropa elderimen áriptestik ornatý Táýelsiz Qazaq eli úshin mańyzdy. Óıtkeni, sońǵy jyldary Reseıdiń ımperıalyq saıasaty kúsheıip, jas memleketterge tyrnaǵyn batyryp otyr. Al Eýropa odaǵy Reseı sıaqty «aıttym - bitti» degen saıasat júrgizbesi anyq. Óıtkeni, Eýropaly odaq órkenıetti el bolǵandyqtan belgili deńgeıde demokrtıalyq qundylyqtardy saqtaýy múmkin. Alaıda, solaı eken dep Eýropa odaǵyna 100 paıyz senim bildirýge taǵy bolmaıdy. Sebebi, ár memlekettiń óziniń múddesi bar. Al, biz qazirgi tańda EAEO balama retinde Eýropa odaǵymen áriptestik ornatýǵa múddelimiz.
Serik JOLDASBAI
Astana
