اتاقتى التى تومدىق «قىلمىس» رومانىنىڭ اۆتورى، ءومىرىنىڭ قىرىق جىلىنان استامىن جۇڭگو تۇرمەسىندە وتكىزگەن جازۋشى قاجىعۇمار شابدان ۇلى تۋرالى «قازاقفيلم» كينوستۋدياسى تۇسىرگەن «ەلىم-اي» ورالماندار حرونيكالارى دەرەكتى فيلمىندە مول ماعلۇمات بەرىلەدى. فيلمدە جازۋشىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى قۇندى ەستەلىكتەر ايتىلادى.

تالايلى تاعدىر يەسىنىڭ دۇنيەدەن وزعان كۇنى قارساڭىندا «قامشى» پورتالىنىڭ وقىرماندارىنىڭ نازارىنا سول دەرەكتى ءفيلمدى ۇسىنامىز. ءفيلمدى "قامشى" پورتالىنا تالعات قاجياكپار ۇلى اكەپ ۇسىندى.

قاجىعۇمار شابدان ۇلى (1925 جىل، تاڭسىق ەلدى مەكەنى، شىعىس قازاقستان وبلىسى - 15-اقپان، 2011 جىل، شاۋەشەك قالاسى، قحر) - جازۋشى.

1930-شى جىلداردىڭ باسىندا اشارشىلىقتان باس ساۋعالاپ، اتا-اناسىمەن قىتايدىڭ شىڭجاڭ ولكەسىنە قاراستى ءدوربىلجىن اۋدانىنا اۋىپ بارعان. جەرگىلىكتى حالىقتاردىڭ مادەني-اعارتۋ كوتەرىلىسى كەزەڭىندە دوربىلجىندەگى «قازاق-قىرعىز ۇيىمىن» باسقارعان. العاش رەت 1958 ج. «وڭشىل»، «سولشىل» دەگەن ساياسي ايىپتاۋلارمەن سوتتالىپ، 22 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايرىلعان قاجىعۇمار جازاسىن تاكلاماكان شولىندەگى تارىم لاگەرىندە تولىق وتكەرىپ، 1980 جىلى بوستاندىققا شىعادى.

1986 جىلى جەلتوقسانىندا ۇلتتىق دەربەستىكتى كوزدەيتىن «ءۇمىت» اتتى پارتيا قۇردى جانە قازاقستاننىڭ استىرتىن ۇيىمدارىمەن بايلانىس جاسادى دەگەن ايىپتاۋلارمەن، شەتەل جانسىزى دەگەن جەلەۋمەن 13 جىلعا ەكىنشى مارتە تۇرمە جازاسىنا كەسىلەدى. بۇل جازا مەرزىمىن ول ءۇرىمجى قالاسىنىڭ №1 تۇرمەسىندە وتكىزەدى.

جۇڭگو وكىمەتى تارابىنان ساياسي سەبەپتەرگە بايلانىستى قۋدالانعانى ءۇشىن قاجىعۇمار شابدان ۇلى قاماۋدا وتىرعان كەزدە ادام قۇقىعىن قورعاۋ جونىندەگى «حالىقارالىق راقىمشىلىق» (امنەستي ينتەرنەشنل) ۇيىمى ونى «ار-وجدان تۇتقىنى» دەپ تانىپ، قىتايدىڭ قۇزىرەتتى رەسمي ورىندارىنان ول كىسىگە بايلانىستى ءادىل تەرگەۋ مەن اشىق سوت جۇرگىزۋىن جۇيەلى تۇردە تالاپ ەتكەن.

شىعارمالارى

«قىلمىس» رومانى (2009)، جالپى التى تومدىق كەسەك شىعارما، جازۋشى بارلعىن جۇڭگو تۇرمەسىندە بىتىرگەن. بۇل شىعارماسىندا جازۋشى باس كەيىپكەر ءبىعادىل ارقىلى ءوزىنىڭ باستان كەشكەندەرىن بايانداپ شىعادى، 30-جىلدارعى كازاققا تونگەن اشتىق اپاتى، سولاقاي ساياساتتىڭ ەلگە توندىرگەن زاردابى، شىنجاڭعا اشارشىلقتان، قۋعىن سۇرگىننەن قاشىپ كەلگەن قازاقتاردىڭ تىپتىدە مۇشكىل قالگە تۇسكەنى، دۇڭگەندەر كوتەرىلسى، قىتايدىڭ وكتەمدىگى باياندالادى. جازۋشىنىڭ بۇل كەسەك شىعارماسى قازاق ادەبيەتىنە قوسقان ۇلكەن ۇلەسى.

«پانا» رومانى ، ءۇش ايماق كوتەرىلىسى كەزىندەگى سۇلۋباي باتىردىڭ اڭگىمەسىن ارقاۋ ەتىپ جازىلعان تاريحي رومان.