8-ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى قارساڭىندا وسى اتى جوق قالا باسشىلىعىنىڭ قازاق ارۋلارىن جان تۇرشىگەرلىك، اسقان قاتىگەزدىكپەن قۇتتىقتاعانىنىڭ كۋاسى بولدىق! «06.03.2014 نارازىلىق شاراسىنا شىققانى ءۇشىن ەسىل اۋداندىق پوليسيا بولىمىنە اپارىلعان ازاماتتار - استاناداعى "ماحاببات" تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ تۇرعىندارى (ارالارىندا بالالار دا بار) بىرەر ساعاتتان سوڭ بوساتىلدى»، دەپ حابارلادى «ازاتتىق» راديوسى. ءيا، ارقاداعى كوكتەمگى قارا سۋىقتا ونسىز دا ءوز جەرلەرىندە وگەي بالانىڭ كۇيىن كەشىپ، ابدەن تەپەرىش كورىپ، قورلانعاننان جانارلارى مۇڭعا تولى قارا كوز قازاق ارۋلارىن شاشىنان سۇيرەگەندەي بولىپ، ولاردىڭ كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرىنە دەيىن شىرىلداتىپ، سۇيرەلەپ، باقىرتىپ، كەۋدەلەرىنەن يتەرىپ، پوليسيا كولىكتەرىنە زورلاپ تيەپ الىپ كەتىپ جاتقانىن الەمنىڭ ءبىراز اقپارات قۇرالدارى جارىسا كورسەتىپ جاتتى. بۇگىندە الەم نازارىن وزىنە اۋدارىپ وتىرعان ۋكراينادا دا مۇنداي ادام جانى تۇرشىگەتىن قاتىگەزدىك بولعان ەمەس. ءتىپتى، جۇرتتىڭ ءبارى شوشيتىن "ورەكەڭدەردىڭ" ءوزى ۋكراين ارۋلارىن شاشىنان سۇيرەپ، ءولىمشى ەتىپ ساباپ، بالالارىن ءدال مىنا بىزدەگى ءدىنسىز، ءتىلسىز، تەكسىز ورىسقۇل بيلىكتىڭ وكىلدەرىندەي شىرىلداتىپ، سۇيرەلەپ، تەپكىلەپ قاماعان ەمەس! بۇل نە سۇمدىق! اي مەن كۇننىڭ امانىندا، مىنا وزدەرى جانىنداي جاقسى كورەتىن سەگىزىنشى "مارت" (ادەيى ورىسشا الىپ وتىرمىن) حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى قارساڭىندا، اسىرەسە قازاق ايەلدەرىنە سونشالىقتى قاتىگەزدىك تانىتاتىنداي، ول قانىپەزەر پوليسەيلەردى انا تاپپاعان با ءوزى؟ سولاردىڭ وزدەرىندە جار، بالا-شاعا جوق پا ەكەن؟ مىنا قازاق ارۋلارىنا اسقان جاۋىزدىق كورسەتكەن سول پوليسەيلەر، اتى جوق قالانىڭ يمانعالي تاسماعامبەتوۆ باستاعان باسشىلىعى، اقورداسى، ۇكىمەتى، پارلامەنتى قازاقتان سونشاما نەگە بەزەدى؟ ول قالاداعى "شاش ال دەسە، باس الاتىن" پوليسەيلەردىڭ بارلىعى دەرلىك ءوزىمىزدىڭ قازاقتار بولا تۇرىپ، ءوز ۇلتىنىڭ ارۋلارىنا وسىنشاما وشپەندىلىك تانىتقاندارىنا ءوز باسىم تۇسىنبەدىم. بۇلار الدە قازاق ەمەس پە نەمەسە وزگە تىلدە، وزگە دىندە، وزگە ورتادا تاربيە العان ماڭگۇرتتەر مە؟ بۇل جاۋىزدار نەگە ءوز ۇلتىنا سونشاما وشىگەدى؟ بەسىكتەن بەلى شىقپاعان كىشكەنتاي قازاق بۇلدىرشىندەرىن نەگە زار يەلەتىپ، تەپكىلەگەندەي بولىپ، سۇيرەلەدى؟ ول قازاق بۇلدىرشىندەرىنىڭ نە جازىعى بار؟ سول بۇلبىرشىندەردىڭ بوتالاعان كوزدەرى، ويبالاپ جىلاعاندارى، اقورداعا كەكتەنە قاراعاندارى نەنى كورسەتەدى؟ ءبىز، قازاقتار، نەگە ءوز بولاشاقتارىمىزدىڭ جاس تامىرىنا كوكتەمەي جاتىپ، بالتا شاپقىمىز كەلدى؟ وسى سابيلەر مىنا پوليسەيلەردىڭ سول قاتىگەزدىكتەرىن ولسە ۇمىتپايدى. ەرتەڭ وسى سابيلەر قاراقشىلىق پيعىل تانىتقانداردان زار يلەگەن انالارى ءۇشىن، جازىقسىز جاپا شەككەن وزدەرى ءۇشىن قالاي دا كەك الاتىن بولادى. كوگىلدىر كوكتەمنىڭ قارساڭىندا ونسىز دا اتى «ماحاببات» دەگەن ءتۇرعىنۇيدىڭ بولاشاق تۇرعىندارىن ولار قازاق بولعانى ءۇشىن عانا وسىنشاما قاتىگەزدىك تانىتاتىن مىنا ءبىزدىڭ ورىسقۇل بيلىككە ول قاراكوز قازاق ارۋلارى، ولاردىڭ جاس سابيلەرى سوققى الدى. ەگەر راس بولسا، قازاقتىڭ استاناسى قازاققا بۇيىرمايتىن بولعانى ما؟ وتكەن جىلى الماتى قالاسى تۇبىندەگى تەك قازاقتار عانا تۇراتىن «شاڭىراقتى» قيراتقان، بۋلدەزەرمەن قازاق بەسىكتەرىنە دەيىن تاپتاتقان، سول قازاق بەسىگىن قورعاماق بولعان ارون اتابەكتەردى ۇزاق مەرزىمگە سوتتاتىپ تىنعان، قازاقتىڭ جالپاق تىلىمەن ايتقاندا، قازاقتىڭ قارا شاڭىراعىن اپ-ساتتە ورتاسىنا تۇسىرگەن يمانعالي تاسماعامبەتوۆ ەندى قازاقتىڭ قاسيەتتى ارقاسىنان ورىن تەپكەن وسى ءبىر اتى جوق قالانى قازاقتاردان تازارتپاق پا؟ سوندا بۇل قالا قاي ۇلت ءۇشىن سالىنىپ جاتىر؟.. مىنا بيلىك ەرەكشە اتاپ وتكەندى جاندارىنان بەتەر جاقسى كورەتىن، ولاردىڭ وزدەرى ءالى كۇنگە «8-مارت حالىقارالىق ايەلدەر كۇنى» سانايتىن كوكتەم مەرەكەسىندە قازاق ارۋلارىن وسىلايشا قۇتتىقتاعاندارى ما، بۇل!
جۇماش كوكبورى،
پىكىر قالدىرۋ